Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Η ιστορία έχει άπειρα παραδείγματα αποτυχίας της έντονης παρεμβατικότητας των κυβερνήσεων στις αγορές και αναποτελεσματικών ρυθμιστικών εφαρμογών, που, αντί να «διορθώσουν» τις αγορές ή να τις ενισχύσουν σε βάθος χρόνου, «έπνιγαν» την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία και, κατ’ επέκταση, τη μακρόπνοη οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα. Στη σημερινή εποχή μπορούμε να διακρίνουμε πολλά τέτοιου είδους παραδείγματα στις οικονομίες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φέρνοντας ξανά στο επίκεντρο τον ρόλο των ρυθμιστικών αρχών.
Σε πρόσφατες δηλώσεις της Υπουργού Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Rachel Reeves, τόνισε την επιτακτικότητα της κατάργησης της ρύθμισης που έχει εφαρμοστεί σχετικά με την εξάλειψη των κινδύνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, καθώς έχει επιβραδύνει την ανάπτυξή του την τελευταία δεκαετία. Η Βρετανία δεν είναι η μόνη χώρα που μειώνει τους κανόνες που εισήχθησαν για να αποτρέψει μια επανάληψη της τραπεζικής κρίσης του 2008. Πολλά κράτη παγκοσμίως χαλαρώνουν τα ρυθμιστικά «δεσμά», απελευθερώνοντας τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτό θα αποφέρει μια αποδοτικότερη κυκλοφορία και κατανομή του χρήματος και των κεφαλαίων από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές μονάδες της οικονομίας και, κατά συνέπεια, θα ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη.
Οι ρυθμιστικές αρχές επιταχύνουν τις εγκρίσεις, διευκολύνοντας τις εισηγμένες εταιρείες να εκδίδουν περισσότερες μετοχές και επιτρέποντας στις τράπεζες να παρέχουν στεγαστικά δάνεια υψηλότερου ρίσκου σε άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα. Παράλληλα, οι μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες, Fed, ECB και BoE, επανεξετάζουν τους κεφαλαιακούς κανόνες για τις τράπεζες. Οι οικονομολόγοι αναφέρουν ότι τέτοιες μεταρρυθμίσεις αποτελούν μέρος ενός γνωστού μοτίβου ανάπτυξης και ύφεσης στη θέσπιση χρηματοοικονομικών κανόνων: οι εποπτικές αρχές καλούνται να υιοθετήσουν μια πιο «χαλαρή» προσέγγιση, επιτρέποντας την επέκταση της δραστηριότητας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και της ανάληψης κινδύνων, η οποία, τελικά, οδηγεί σε μια κρίση και πυροδοτεί μια νέα καταστολή.
Από τις 3 μεγάλες Δυτικές οικονομίες, η ΕΕ κινείται με πιο αργούς ρυθμούς, παρά την αναδιάρθρωση που συνέστησε στην περσινή του έκθεση ο Mario Draghi. Το ευρωπαϊκό μπλοκ έχει επικεντρωθεί στην απλούστευση των κανόνων αναφοράς βιωσιμότητας και στις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη μείωση του κατακερματισμού στις κεφαλαιαγορές, σε αντίθεση με την Ουάσινγκτον, που ακολουθεί πιο επιθετική πολιτική.
Στον αντίποδα, εξακολουθούν να υπάρχουν φόβοι και ανησυχίες για πυροδότηση μιας εκ νέου μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης ή ενός μεγάλου σκανδάλου ιδρύματος, ως αποτέλεσμα της «χαλάρωσης» των ρυθμίσεων στις αγορές. Αρκετοί υποστηρίζουν πως επειδή η δημοσιονομική κατάσταση είναι πολύ πιο περιορισμένη τώρα, η επιτακτική ανάγκη για την οικοδόμηση και διατήρηση της ανθεκτικότητας είναι ακόμη μεγαλύτερη. Το υψηλότερο παγκόσμιο δημόσιο χρέος και το κόστος δανεισμού καθιστούν ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρηθούν υγιή επίπεδα κεφαλαίου απορρόφησης ζημιών στις τράπεζες. Συγχρόνως, οι εμπορικοί και ευρύτερα γεωπολιτικοί κίνδυνοι που επικρατούν δεν ευνοούν ιδιαίτερα τη «χαλάρωση» των κανόνων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Για ορισμένους στην επιχειρηματική κοινότητα, ωστόσο, οι προσπάθειες της Βρετανίας να αυξήσει την ανάληψη οικονομικών κινδύνων δεν αντισταθμίζουν τις πρωτοβουλίες που κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η κυβέρνηση προωθεί μεταρρυθμίσεις για να δώσει στους εργαζόμενους μεγαλύτερη ασφάλεια στην εργασία και να ενισχύσει τον ρόλο των συνδικάτων, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο να καταστήσει τις αγορές εργασίας πιο άκαμπτες. Ταυτόχρονα, οι εταιρείες προειδοποιούν ότι αναγκάζονται να αυξήσουν τις τιμές ή να απολύσουν εργαζομένους, ως απάντηση στην αύξηση των εισφορών εθνικής ασφάλισης των εργοδοτών κατά 25 δισεκατομμύρια λίρες και στην απότομη αύξηση του εθνικού μισθού διαβίωσης. Το κλίμα επηρεάζεται περαιτέρω από την αυξανόμενη προοπτική αυξήσεων φόρων στον φθινοπωρινό προϋπολογισμό, καθώς οι περιορισμένες προοπτικές ανάπτυξης επηρεάζουν αρνητικά τα φορολογικά έσοδα και οι ανατροπές στην κοινωνική πρόνοια ωθούν προς τα πάνω τον δανεισμό.
Παρόμοια, κι άλλες οικονομίες επιλέγουν πολιτικές αντίρροπες με την τάση που επιφέρουν στις αγορές οι απορρυθμίσεις στο χρηματοοικονομικό σύστημα, όπως η προστατευτική εμπορική πολιτική του Trump στις ΗΠΑ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Παγκόσμιο κύμα χαλάρωσης στις αγορές: Μεγάλο ρίσκο για ανάπτυξη ή… για νέα κρίση, Fortune Greece, διαθέσιμο εδώ
