Της Νικολέτας Καραθανάση,
Η Σύρος του 2025 αποτελεί έναν από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς και βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων, τόσο λόγω της δημοτικότητας του νησιού όσο και λόγω των αλτρουιστικών ενεργειών των κατοίκων της. Η Σύρος παρουσιάζει διαφορετική ταυτότητα από τα υπόλοιπα κυκλαδίτικα νησιά, ταυτότητα που ερείδεται και στον καθολικισμό, ο οποίος αναπτύχθηκε στο νησί. Μάλιστα, καθολική κοινότητα δημιουργήθηκε στην Άνω Σύρο, η οποία φιλοξενούσε και Ιταλούς λόγιους, όπως ο αρχιτέκτονας Πιέτρο Σαμπό, που φιλοτέχνησε το εμβληματικό Θέατρο Απόλλωνα.
Το Θέατρο Απόλλωνα χτίστηκε τη διετία 1862-1864 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Πιέτρο Σαμπό, ο οποίος εργαζόταν τότε στον Δήμο Ερμουπόλεως, και βρίσκεται κοντά στην πλατεία Μιαούλη. Σηματοδοτεί την πολιτισμική άνθηση του νησιού και ενισχύει τη θεατρική κινητικότητα που είχε ήδη εκκινήσει κάποια χρόνια νωρίτερα, όταν η συγγραφέας Ευανθία Καΐρη ίδρυσε τον πρώτο θεατρικό θίασο στο νησί. Τα εγκαίνια του Θεάτρου πραγματοποιήθηκαν στις 20 Απριλίου 1864 με τον «Ριγολέττο» του Βέρντι.
Έκτοτε, την παρουσίαση έργων ανέλαβε ιταλικός θίασος, ο οποίος παρουσίασε, μετά τον «Ριγολέττο», τέσσερα μελοδράματα: την «Ευνοούμενη», την «Τραβιάτα», το «Ο επιμένων νικά» και τους «Κιβδηλοποιούς». Από το 1866 και μετά, όμως, αναλαμβάνει ελληνικός θίασος, η Ελληνική Δραματική Εταιρεία, την οποία είχε προτείνει ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, πρόεδρος της επιτροπής του Εθνικού Θεάτρου. Ωστόσο, παρά την αισθητική του αρτιότητα, το Θέατρο δεν ήταν πλήρως στερεό από αρχιτεκτονικής άποψης. Γι’ αυτό υπέστη μια σειρά επισκευών έως το 1896 και, χωρίς να χάσει στιγμή την αρχική του αίγλη, συνέχισε να φιλοξενεί κορυφαίους ηθοποιούς και παραστάσεις, ακόμα και όταν το νησί δεν βρισκόταν στο απόγειο της ευημερίας του.
Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος προκάλεσαν σημαντικά πλήγματα στη δομική ακεραιότητα του Θεάτρου. Βανδαλίστηκε, κακοποιήθηκε, υπέστη ζημιές και επισκευές που αλλοίωσαν σε κάποιο βαθμό την αρχική του αρχιτεκτονική δομή, μετατράπηκε σε κινηματογράφο και δεν επανήλθε ποτέ στην παρθενική του μορφή. Μεταπολεμικά, φιλοξένησε κάποιες θεατρικές παραστάσεις, με αποκορύφωμα το κύκνειο άσμα της Μαρίκας Κοτοπούλη στις 24 Μαρτίου 1953.
Ο Απόλλωνας ήταν ο θεός της μουσικής, της μαντικής, του φωτός και των τεχνών. Γι’ αυτό το Θέατρο ονομάστηκε έτσι, επειδή εκπροσωπεί την τέχνη του θεάτρου και ταυτόχρονα «φώτισε» τη Σύρο με καινοτομία. Αναφορικά με το Θέατρο, επικρατεί μια ευρέως διαδεδομένη άποψη, σύμφωνα με την οποία το Θέατρο προσιδιάζει στη Σκάλα του Μιλάνου· διατύπωση βάσιμη, αλλά όχι απόλυτα στοιχειοθετημένη. Το εμβληματικό αυτό Θέατρο είναι κτισμένο κατά πλειοψηφία σε ιταλικά πρότυπα, αλλά και σε γαλλικά. Συγκεκριμένα, περιέχει στοιχεία από τη Σκάλα του Μιλάνου (1776), το ανακαινισμένο Θέατρο Σαν Κάρλο της Νάπολης (1816), το Ακαδημαϊκό Θέατρο Καστελφράνκο (1745) και το Τεάτρο ντε λα Πέργκολα της Φλωρεντίας (1755). Παράλληλα, ο τρόπος στήριξης της θολωτής οροφής ακολουθεί το γαλλικό σύστημα της εποχής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Το ιστορικό Θέατρο Απόλλων στη Σύρο: μια εντυπωσιακή μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνο, welovetheater.gr, διαθέσιμο εδώ
