Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Ο κόσμος της όπερας έχει συνδεθεί με μεγάλα ονόματα. Τζουζέπε Βέρντι, Ρίχαρντ Βάγκνερ, Τζάκομο Πουτσίνι, Ζoρζ Μπιζέ είναι μόνο μερικοί από τους συνθέτες που έχουν γράψει έργα που έχουν μείνει στην ιστορία. Ωστόσο, το ερώτημα που γεννάται είναι: που είναι οι γυναίκες συνθέτριες; Είναι γεγονός πως τους προηγούμενους αιώνες ο χώρος της κλασικής μουσικής κατακλύζονταν από τις ανδρικές μορφές, όπως και οι περισσότεροι τομείς σε αυτές τις κοινωνίες, κάτι για το οποίο ευθύνεται και η απουσία της δυνατότητας στη μόρφωση. Παρόλα αυτά, δεν λείπουν και οι εξαιρέσεις στο κομμάτι αυτό και έτσι έχουμε και σπουδαίες γυναίκες συνθέτριες που διέγραψαν τη δική τους ξεχωριστή πορεία.
Από τις πρώτες γυναίκες του χώρου —αν όχι η πρώτη— με μεγάλη καριέρα ήταν η Ιταλίδα Φραντσέσκα Κατσίνι που μεγαλούργησε τον 17ο αιώνα καθώς βρέθηκε στην αυλή των Μεδίκων στη Φλωρεντία (μια από τις λίγες γυναίκες που είχαν αυτό το προνόμιο) και της έδωσαν τον απαραίτητο χώρο και χρόνο για να αναπτύξει τις δεξιότητές της. Το πιο δημοφιλές έργο της είναι το “La liberazione di Ruggiero” μια κωμωδία σε τέσσερις πράξεις που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1625, γνωρίζοντας μεγάλη απήχηση.
Μια ακόμα άξια αναφοράς συνθέτρια είναι η επίσης Ιταλίδα Μαρία Τερέζα Ανιέζι Πινοττίνι που έδρασε κατά τον 18ο αιώνα και τις πιστώνονται τέσσερις όπερες (ή κατά άλλους έξι), ενώ συνέθεσε και μεμονωμένες άριες. Από τα γνωστότερα έργα της είναι το δράμα σε τρεις πράξεις “Ciro in Armenia” που ανέβηκε τον Δεκέμβριο του 1753. Την ίδια περίοδο συναντάμε και την Αυστριακή Μαριάννα Μαρτίνες που έδρασε στη Βιέννη και τους κύκλους της αυτοκρατορικής αυλής σε μια εποχή μεγάλης άνθησης για την κλασική μουσική. Η Μαρτίνες ήταν πολυγραφότατη και επικεντρώθηκε κυρίως στην παραγωγή ορατόριων (έργα μουσικής για χορωδία, σολίστες και ορχήστρα) και αριών. Μερικά από τα γνωστότερα έργα της είναι “Dixit Dominus”, “Sonata in E Major” και άλλα.
Περνώντας τα χρόνια, οι γυναίκες συνθέτριες άρχισαν να αυξάνονται και στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου βρίσκουμε τη Βρετανίδα Ντέιμ Έθελ Μαίρη Σμιθ, η οποία παράλληλα υπήρξε και μια μαχόμενη σουφραζέτα. Η γνωστότερη όπερά της είναι “The Wreckers” γραμμένη στη γαλλική γλώσσα και γραμμένη σε τρεις πράξεις που αφορά μια σκληρή και δυνατή ιστορία ηθικής σύγκρουσης σε ένα ψαροχώρι της Κορνουάλης.
Είδαμε ακροθιγώς ορισμένες γυναίκες που άκουσαν τη φωνή μέσα τους και ακολούθησαν το δρόμο της μουσικής γράφοντας τη δική τους πορεία σε έναν παραδοσιακά ανδροκρατούμενο χώρο και διεκδικούν σήμερα τη δική τους θέση πάνω στην αυλαία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Francesca Caccini, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Marianna Martines, exploreclassicalmusic.com, Διαθέσιμο εδώ
- Maria Teresa Agnesi, amodernreveal.com, Διαθέσιμο εδώ
- Biography, ethelsmyth.org, Διαθέσιμο εδώ
