Ο Marco Rubio στη Νοτιανατολική Ασία για ενίσχυση σχέσεων παρά τους δασμούς

Του Κωνσταντίνου Καρατζά, 

Ο Yπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Marco Rubio, σε μια κρίσιμη γεωπολιτική στιγμή πραγματοποίησε ταξίδι 36 ωρών στη Νοτιανατολική Ασία, δοκιμάζοντας την ικανότητά του να εξισορροπεί μεταξύ της αποτροπής της Κίνας στην ηγεμονία και της διατήρησης των ισχυρών δεσμών με αυτά τα κράτη.

Το ταξίδι αυτό, όπως ειπώθηκε, έγινε σε μια περίοδο που επισκιάστηκε από τους δασμούς αλλά και από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Marco Rubio, κατέφτασε στην Κουάλα Λουμπούρ, προκειμένου να συμμετάσχει στη 15^η  Σύνοδο κορυφής των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Καθώς πολλές από αυτές τις χώρες αντιμετωπίζουν μερικούς από τους πιο τιμωρητικούς δασμούς παγκοσμίως, ο Rubio προσπάθησε να καθησυχάσει τα κράτη για τη δέσμευση της Ουάσινγκτον στην περιοχή, τονίζοντας ότι μπορούν να επιτύχουν καλύτερες εμπορικές συμφωνίες από τον υπόλοιπο κόσμο.

Στην πρώτη του επίση επίσκεψη στην Ασία ο Marco Rubio συναντήθηκε με τους υπουργούς εξωτερικών του δεκαμελούς Συνδέσμου Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας, γνωστό ως ASEAN, επισημαίνοντας στους ομολόγους του ότι οι ΗΠΑ, δεν έχουν πρόθεση να εγκαταλείψουν την περιοχή. Μπορεί οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή να απέσπασαν φαινομενικά την προσοχή των ΗΠΑ από την Ασία, ωστόσο η περιχοή του Ινδο-Ειρηνικού, παραμένει εστιακό σημείο της πολιτικής της κυβέρνησης Trump.

Η επίσκεψή του πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες μετά τις επαναλαμβανόμενες απειλές του Donald Trump για επιβολή αυστηρών δασμών σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, εάν δεν καταλήξουν σε συμφωνίες με τις ΗΠΑ έως την 1^η Αυγούστου. Ωστόσο, πριν την άφιξη του Rubio στην Κουάλα Λουμπούρ, ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας, Anwar Ibrahim, καταδίκασε την επιβολή δασμών, αναφέροντας πως οι δασμοί δεν ήταν μια καταιγίδα που πέρασε, αλλά μάλλον η νέα τάση της εποχής.

Οι επικείμενοι δασμοί, όπως ήταν αναμενόμενο, έριξαν σκιά στο ταξίδι του Rubio, ο οποίος προσπάθησε να υπογραμμίσει τη σημασία της περιοχής για τις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό πως σε μια δήλωσή του ανέφερε ότι, κατά την άποψη που επικρατεί για την πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ, αυτός ο αιώνας και η ιστορία των επόμενων 50 ετών θα γραφτεί σε μεγάλο βαθμό σε εκείνη την περιοχή.

Από την άλλη πλευρά, σε κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε, οι υπουργοί Εξωτερικών της ASEAN καταδίκασαν τους μονομερείς δασμούς ως αντιπαραγωγικούς επισημαίνοντας τον κίνδυνο παγκόσμιου οικονομικού κατακερματισμού, χωρίς όμως να αναφέρουν ονομαστικά τις ΗΠΑ. Είναι γεγονός ότι οι ασιάτες σύμμαχοι των ΗΠΑ, ήλπιζαν πως στην πρώτη του επίσκεψη ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ θα τους έδινε περισσότερο χρόνο να εκφράσουν τις ανησυχίες τους τόσο για τους δασμούς όσο και για τις απαιτήσεις ασφάλειας της κυβέρνησης Trump.

Αυτό που προοριζόταν να είναι μια τριμερής περιοδεία, προκειμένου να κατευνάσει τις αντριδράσεις και ανησυχίες των συμμάχων των ΗΠΑ, διακόπηκε σύντομα, ώστε ο Rubio να μπορέσει να συμμετάχσει σε συναντήσεις στο Λευκό Οίκο με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu. Απέφυγε τις επισκέψεις σε Ιαπωνία και Νότια Κορέα, προκειμένου να βρεθεί απευθείας στη Σύνοδο της ASEAN. Κατά την παραμονή του στη Μαλαισία, συναντήθηκε με τον Ρώσο και τον Κινέζο, ομολόγους του, ενώ πέρασε χρόνο με αξιωματούχους από Νότιο Κορέα, Μαλαισία και Βιετνάμ. Ακόμη, συναντήθηκε με ομολόγους του από Αυστραλία, Ινδία και Ιαπωνία, ενισχύοντας την  Quad (Τετραμερής Διάλογος Ασφάλειας), επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση για ελευθερία στον Ινδο-Ειρηνικό και επισημαίνοντας τη στήριξη στη νομιμότητα και κυριαρχία των κρατών αυτών.

Ωστόσο, αποτιμώντας τη γενικότερη δράση του, αρκετοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η προσπάθεια του Rubio να κατευνάσει τις ανησυχίες των κρατών της ASEAN και να εγγυηθεί ευνοϊκότερους όρους στους δασμούς είναι οικονομικά κενή περιεχομένου. Από τη μία πλευρά, δεν είχε θεσμική εξουσία να εγγυηθεί μειωμένους δασμούς, αφού όλες οι αποφάσεις επιλέγονται από τον ίδιο τον Trump, από την άλλη δημιουργούνται προσδοκίες χωρίς αντίκρυσμα, εντείνοντας την ασάφεια ως προς την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ.

Ουσιαστικά, επισημαίνεται η προσπάθειά του να καλύψει τις αντιδράσεις για απομονωτισμό του Τραμπ, χωρίς όμως να πείθει. Πολλές χώρες της ASEAN δεν επθυμούν να εμπλακούν σε ένα νέο Ψυχρό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας και προωθούν μια πολιτική ισορροπίας μεταξύ των δύο χωρών. Ο Ρούμπιο σύμφωνα με τους επικριτές του, δεν δείχνει να κατανοεί αυτή την περιφερεικαή φιλοσοφία και συχνά πιέζει για ευθυγράμμιση με τις ΗΠΑ, χωρίς να δίνει τα ανάλογα ανταλλάγματα.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ 

• Rubio in bind as he seeks to reassure south-east Asia, even as it faces Trump tariffs, The Guardian, διαθέσιμο εδώ

• Rubio heads to Asia on trip overshadowed by tariffs, Middle East, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ 

• Rubio’s 36-Hour Trip to Asia Left U.S. Allies Wanting More, The Wall Street Journal, διαθέσιμο εδώ