Του Ιωάννη Περγαντή,
Η αφηρημένη τέχνη, αν και στην αρχή αποτελούσε μια υποτιμημένη και περιθωριοποιημένη μορφή τέχνης, κατά τον 20ο αιώνα απέκτησε μεγάλη διάδοση. Η απουσία κανόνων, σχηματοποιήσεων και η απόλυτη ελευθερία έκφρασης προσέλκυσε ένα μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, οι οποίοι με βάση τα βιώματα και τις εμπειρίες της ζωής τους δημιούργησαν μια «δική» τους τέχνη. Η αφηρημένη τέχνη είχε πολλούς πρωτεργάτες, αλλά ένας από τους πιο
σημαντικούς αποτελεί ο Χένρυ Μουρ.
Ο Μουρ, γεννημένος στην Αγγλία το 1898, μεγάλωσε σε μια οικογένεια η οποία από μικρή ηλικία τον ωθούσε προς τη μόρφωση. Αν και οι γονείς του τον προωθούσαν να γίνει δάσκαλος, αυτό από μικρός ήξερε πως ήθελε να γίνει γλύπτης, επηρεασμένος από τη ζωή και τα επιτεύγματα του Μικελάντζελο. Τελικά ο στόχος των γονιών του επιτεύχθηκε, αφότου διορίστηκε ως δάσκαλος το σχολείο το οποίο πήγαινε, αλλά ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον έφερε στην ηπειρωτική Ευρώπη, συμμετέχοντας σε σημαντικές μάχες.
Μετά το τέλος του πολέμου, έχοντας εξασφαλίσει μια χρηματική υποτροφία ως βετεράνος πολέμου, το παιδικό του όνειρο έγινε πραγματικότητα με την εγγραφή του στη Σχολή Καλών Τεχνών του Leeds. Εκεί έγιναν τα πρώτα βήματα του στο χώρο της γλυπτικής, αναδεικνύοντας το ταλέντο του, το οποίο αναγνωρίστηκε γρήγορα. Το 1921 έλαβε υποτροφία στη Βασιλική Σχολή Καλών Τεχνών του Λονδίνου, την ανώτερη σχολή στην χώρα, όπου επηρεάστηκε βαθιά από τα αφρικανικά και ωκεανικά τέχνεργα του Βρετανικού Μουσείου.
Η τεχνοτροπία του περιτριγυρίζονταν γύρω από ορισμένες αρχές: κανένας προσχεδιασμός, οι ατέλειες έχουν την σημασία τους και οι ανακλίζουσες μορφές. Η επιρροή από έργα του τοτενισμού και της αφρικανικής λαογραφίας αποτέλεσε καθοριστική, αποδίδοντας έτσι τις φυσικές ατέλειες και τον «πρωτογονισμό» των έργων του. Τα έργα είναι άμορφα, χωρίς σχήμα και
όρια, τα οποία διαθέτουν μια φυσική ροή, η οποία αποδίδει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αγάλματος.
Η τέχνη του Μουρ εξελίχθηκε και αναζήτησε νέα μονοπάτια, ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά την διάρκεια του οποίου ασχολήθηκε και με την ζωγραφική. Ο Μουρ, μαζί και με άλλους καταξιωμένους καλλιτέχνες της εποχής του, προσλήφθηκαν από την κυβέρνηση για την Επιτροπή των Καλλιτεχνών του Πολέμου, μια υπηρεσία η οποία είχε αναλάβει την αποτύπωση των καθημερινής πολεμικής ζωής της Βρετανίας. Τα καλλιτεχνικά του έργα στο πλαίσιο αυτή της επιτροπής ήταν αυτά τα οποία εκτόξευσαν την δημοφιλία του στο εξωτερικό, βάζοντας το όνομα του στον καλλιτεχνικό πρωτοποριακό χώρο.
Τα έργα του απέκτησαν μεγαλύτερη έκταση και μέγεθος, ενώ αξιοποίησε τις τεχνοτροπίες των καλουπιών και του «χαμένου κεριού». Το μεγαλύτερο μέρος των δημιουργημάτων του αφορούσαν παραγγελίες για τοποθέτηση σε δημόσιους χώρους, ένδειξη μια ευρείας αναγνώρισης των ικανοτήτων του. Οι μορφές του άρχισαν να παίρνουν μια πιο αφηρημένη και «ρευστή» μορφή, με πολλές από αυτές να έχουν πολλές εσοχές, εγκοπές και τρύπες. Οι αποτυπώσεις του άρχισαν να περιτριγυρίζουν το μοτίβο της μητέρας και παιδιού, ως απόρροια της γέννησης της κόρης του το 1946.
Οι αφηρημένες και ασχημάτιστες μορφές του Μουρ άρχισαν να «κατακτούν» την κοινή γνώμη, η οποία στην αρχή έβλεπε τα έργα του με μεγάλη επιφυλακτικότητα. Η ένταξη αυτής της νέας μορφής τέχνης έδωσε την δυνατότητα σε πολλούς νέους καλλιτέχνες να εκφραστούν ελεύθερα και χωρίς να χρειαστεί να ακολουθήσουν καλλιτεχνικούς κανόνες, δημιουργώντας μια νέα και δυναμική φουρνιά καλλιτεχνών. Αυτό επιτεύχθηκε και με το Ίδρυμα Χένρι Μουρ, το οποίο είχε ως σκοπό να αναδείξει στην ευρύτερη κοινωνία νέους και ανερχόμενους καλλιτέχνες, οι οποίοι μπορούσαν να αναδείξουν το ταλέντο τους. Το έργο του Μουρ έγινε παγκοσμίως γνωστό και περιζήτητο και όχι χωρίς λόγο. Η πρωτοπορία της αφηρημένης τέχνης και η νέα οπτική που είχε ως προς το σώμα και την μορφή τον ανέδειξαν ως θεμελιωτή μιας εποχής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Henry Moore’s story, henry-moore.org, διαθέσιμο εδώ.
- Who is Henry Moore, tate.org.uk, διαθέσιμο εδώ.
- An introduction to Artist Henry Moore, heritagecalling.com, διαθέσιμο εδώ.
