Του Νίκου Ζαβίτσα,
Πολιτικές αναταράξεις προκαλεί το αίτημα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. για σύσταση προανακριτικής επιτροπής σχετικά με τις καταγγελλόμενες παρατυπίες στη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η αξιωματική αντιπολίτευση στοχοποιεί δύο κορυφαίους υπουργούς της κυβέρνησης, τον Μάκη Βορίδη και τον Λευτέρη Αυγενάκη, τους οποίους κατονομάζει ως υπεύθυνους για πράξεις που συνιστούν δύο κακουργήματα: απιστία κατά του Δημοσίου και διασπάθιση δημοσίου χρήματος.
Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει, καθώς το αίτημα, το οποίο υπογράφεται και από τη Νέα Αριστερά, δημιουργεί νέους συσχετισμούς στο Κοινοβούλιο, την ώρα που η κυβέρνηση επιμένει πως πρόκειται για «πολιτικό πυροτέχνημα χωρίς νομική βάση».
Το περιεχόμενο του αιτήματος
Το αίτημα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. εστιάζει σε σειρά ενεργειών της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ κατά την περίοδο που ήταν πολιτικοί προϊστάμενοι οι Βορίδης και Αυγενάκης. Σύμφωνα με τις καταγγελίες, στον Οργανισμό έγιναν:
- προσλήψεις εκτός διαδικασιών ΑΣΕΠ με απευθείας αναθέσεις και χωρίς αξιοκρατικά κριτήρια,
- κακοδιαχείριση πόρων που φέρεται να κατέληξε σε υπερκοστολογήσεις έργων και
- παρατυπίες σε πληρωμές και αναθέσεις προς τρίτους, με αδιαφανείς διαδικασίες.
Η αντιπολίτευση εκτιμά ότι οι πρακτικές αυτές ζημίωσαν το Δημόσιο, ενδεχομένως και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού ο ΟΠΕΚΕΠΕ διαχειρίζεται σημαντικά κονδύλια κοινοτικών ενισχύσεων.
Κακουργηματικές κατηγορίες σε βάρος υπουργών
Το νομικό σκέλος του αιτήματος επικεντρώνεται σε δύο σοβαρά αδικήματα:
- Απιστία κατά του Δημοσίου: Οι καταγγελίες αναφέρουν ότι οι υπουργοί δεν άσκησαν επαρκή έλεγχο επί της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ, επιτρέποντας την κατασπατάληση πόρων.
- Διασπάθιση δημοσίου χρήματος: Υποστηρίζεται ότι εν γνώσει τους διατηρήθηκαν ή εγκρίθηκαν πρακτικές που οδήγησαν σε ζημία του κράτους, μέσω αναθέσεων και παράτυπων συμβάσεων.
Αν η Βουλή κάνει δεκτό το αίτημα και συγκροτηθεί επιτροπή, θα ακολουθήσει ενδελεχής έρευνα για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ενδείξεις για άσκηση ποινικών διώξεων, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε Ειδικό Δικαστήριο.
Πολιτικές αντιδράσεις
Το κυβερνητικό στρατόπεδο απορρίπτει το αίτημα, χαρακτηρίζοντάς το «αβάσιμο, προσχηματικό και υποκινούμενο από μικροκομματικές σκοπιμότητες». Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν ότι οι καταγγελίες βασίζονται σε διοικητικά ζητήματα, τα οποία δεν συνιστούν ποινικά αδικήματα.
Από την πλευρά του, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. επιμένει ότι έχει συγκεντρώσει σοβαρά στοιχεία. Ο εκπρόσωπος του κόμματος δήλωσε:
«Δεν ζητάμε πολιτικές εντυπώσεις. Ζητάμε διαφάνεια και λογοδοσία. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ διαχειρίζεται ευρωπαϊκά χρήματα και δεν μπορεί να λειτουργεί με κομματικά κριτήρια».
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κρατά αποστάσεις, ζητώντας να μελετήσει τα στοιχεία, ενώ το Κ.Κ.Ε. καταγγέλλει γενικευμένη αδιαφάνεια στη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων, χωρίς όμως, να κατονομάζει πρόσωπα.
Η θεσμική διαδικασία
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, το αίτημα για σύσταση προανακριτικής κατατίθεται με τουλάχιστον 30 υπογραφές και στη συνέχεια τίθεται σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Βουλής. Αν εγκριθεί, συγκροτείται επιτροπή, η οποία εξετάζει μαρτυρίες, έγγραφα και λοιπά στοιχεία, για να συντάξει τελικό πόρισμα.
Η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να προτείνει άσκηση δίωξης ή να κλείσει την υπόθεση ως πολιτικά ή ποινικά αβάσιμη. Στην ιστορία του ελληνικού Κοινοβουλίου, πολλές προανακριτικές έχουν προκαλέσει θόρυβο, αλλά λίγες κατέληξαν σε παραπομπές.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί κομβικό φορέα στη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τυχόν διαπιστωμένη κακοδιαχείριση μπορεί να προκαλέσει σοβαρές συνέπειες:
- Περικοπές ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων από την Κομισιόν.
- Αναστολή εγκρίσεων νέων πληρωμών.
- Ενίσχυση του θεσμικού ελέγχου από ευρωπαϊκά όργανα, όπως η OLAF (Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης).
Η υπόθεση, επομένως, δεν είναι εσωτερικού χαρακτήρα, αλλά μπορεί να πλήξει τη διεθνή αξιοπιστία της Ελλάδας στη διαχείριση ευρωπαϊκών πόρων.
Το πολιτικό διακύβευμα
Το αίτημα για προανακριτική έρχεται σε μια περίοδο πολιτικής ρευστότητας, που η κυβέρνηση δέχεται πίεση για ζητήματα διαφάνειας και δημόσιας διοίκησης. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. επιχειρεί να αναδείξει την υπόθεση ως σύμβολο της «αυθαιρεσίας του επιτελικού κράτους», ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να ανακτήσει πρωτοβουλία στον πολιτικό διάλογο.
Από την άλλη, η κυβέρνηση εκτιμά ότι η υπόθεση δεν θα έχει σοβαρή νομική κατάληξη και αντιμετωπίζει το ζήτημα με στόχο την αποσυμπίεση της κοινοβουλευτικής έντασης.
Συμπέρασμα
Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ ανοίγει ένα νέο κύκλο πολιτικής αντιπαράθεσης με θεσμικές και ενδεχομένως, ποινικές προεκτάσεις. Το αν τελικά θα αποδειχθούν οι κατηγορίες ή αν πρόκειται για άλλη μια πολιτική σύγκρουση χωρίς ουσία θα το δείξει η πορεία της διαδικασίας. Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική σκηνή μπαίνει σε μια νέα φάση έντασης, με φόντο τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αίτημα για σύσταση προανακριτικής για ΟΠΕΚΕΠΕ κατέθεσαν ΣΥΡΙΖΑ—ΝΕΑΡ: Στο Στόχαστρο Βορίδης—Αυγενάκης για δύο κακουργήματα, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά ζητούν προανακριτική για την υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ: Στο στόχαστρο Βορίδης και Αυγενάκης, reporter.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΟΠΕΚΕΠΕ: Κατέθεσε αίτημα για προανακριτική το ΠΑΣΟΚ — Κοινή πρόταση από ΣΥΡΙΖΑ και «Νέα Αριστερά», imerodromos.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΟΠΕΚΕΠΕ: Προς κοινή πρόταση Προανακριτικής από ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά: Σήμερα η κατάθεση αιτήματος στη Βουλή, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
