Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Η τεχνητή νοημοσύνη διεισδύει καθημερινά στη ζωή μας, αφήνοντας ελάχιστους τομείς ανεπηρέαστους. Ακόμη και η συγγραφή, που πρόκειται ίσως για τη σημαντικότερη βάση ανάπτυξης προσωπικών σκέψεων και πληροφοριών, έχει «μολυνθεί» από την αυτοματοποιημένη παραγωγή λέξεων και κειμένων μέσα σε δευτερόλεπτα. Αποδίδεται όμως με αυτόν τον τρόπο η πραγματική ουσία των πραγμάτων;
Το συλλογικό έργο διηγημάτων Δεν είμαι ρομπότ, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Θεμέλιο· συγγραφείς του κειμένου είναι οι ακόλουθοι: Δημήτρης Χαλαζωνίτης, Μαρδή Αφέντρα, Γιάννης Παντελάκης, Ελευθερία Παπουτσάκη, Μάγδα Πετρίδη, Κώστας Σωτηρίου, Τζένη Οικονομίδη, Αντώνης Ραζής, Γιώργος Κουτσούκος, Μιχάλης Χατζηκυριάκος, Σπύρος Γιανναράς, Άννα-Μαρία Παπαδοπούλου, Νίκη Παναγωτακοπούλου, Γιάννης Μπαλαμπανίδης & Γεράσιμος Κουζέλης. Το ρεαλιστικό αυτό έργο έρχεται να μας δώσει μία «γεύση» σχετικά με την παρείσφρηση της τεχνητής νοημοσύνης στο λογοτεχνικό κλάδο και πώς η τελευταία ανατρέπει όλα τα υφιστάμενα δεδομένα.
Η υπόθεση είναι απλή και εύληπτη: παρουσιάζονται πολυάριθμα διηγήματα, μόνο που μερικά από αυτά δεν είναι γραμμένα από άνθρωπο αλλά από… ρομπότ! Συνεπώς, γίνεται ευκόλως κατανοητό ότι η διαφορά σε όλα τα στοιχεία που συνθέτουν με μαεστρία τον λυρικό λόγο γίνεται πασιφανής, όταν αντί για καταιγισμός ιδεών γίνεται ένας «στεγνός» καταιγισμός πληροφοριών. Παρουσιάζεται, λοιπόν, μία περίτρανη αντίθεση. Αφενός συναντάται η ποιητικότητα, το ανθρώπινο συναίσθημα και η ευαλωτότητα και αφετέρου μεσουρανεί η λογική, η πρακτικότητα και η απροκάλυπτη λακωνικότητα, χωρίς «σάλτσες» και «ζουμιά», τα οποία κινδυνεύουν να λερώσουν την καθαρή γνώση.
Προς επίρρωση των παραπάνω, η κάθε μικρή ιστορία που αφηγούνται οι συγγραφείς περιέχουν εκτός της θεματικής και μία ισχυρή δόση «ανθρωπιάς» με όλη την έννοια της λέξης. Σαφέστερα, το κάθε κείμενο είναι εμποτισμένο με συναισθηματισμούς, ζωντάνια, παραστατικότητα, ενώ δεν εκλείπουν και τα τρωτά σημεία, κομμάτι αναπόσπαστο από την ανθρώπινη εμπειρία. Ακόμη κι αν αυτό γίνεται εσκεμμένα προκειμένου να επιτευχθεί το σχήμα της υπερβολής, παραμένει μία έκδηλη στηλίτευση της ιδέας για αντικατάσταση της πένας από τα πλήκτρα!
Ενώ ο ανθρώπινος λόγος αποτελεί προπάντων έκφραση προσωπικού βιώματος, οι μηχανές παράγουν απλώς μία στρατευμένη πληροφορία, απαλλαγμένες προφανώς από οποιαδήποτε ευαισθησία. Επίσης, η γλώσσα παρουσιάζεται ως φορέας συναισθήματος, μνήμης, πολιτισμικού βάθους, κάτι που ένας υπολογιστής μπορεί απλά να μιμηθεί.
Καταληκτικά, μέσα από το σημερινό βιβλίο αναδύεται ένας επικείμενος και σημαντικός προβληματισμός, με επίκεντρο όχι μόνο τα ίδια τα λογοτεχνικά έργα αλλά την αξία της ανθρώπινης εμπειρίας, λογικής αλλά και δημοκρατίας εν γένει. Είναι πολύ πιθανό, η φαλκίδευση της τελευταίας να έχει ως αποτέλεσμα μία σταδιακή αποχαύνωση, χαμένη σε λογισμικούς λαβύρινθους.
