Της Μαρίας Ραβάνη,
Ο τρόπος ζωής που έχουμε υιοθετήσει κατά κόρον ως Δυτική κοινωνία είναι δυστυχώς άμεσα συνυφασμένος με τον ατομικισμό και την περιβαλλοντική αδιαφορία. Το πώς κινούμαστε, πώς τρεφόμαστε, πώς διασκεδάζουμε, όλα γύρω μας είναι φτιαγμένα με τέτοιον τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η βολική διαβίωση και όχι ένας βιώσιμος τρόπος ζωής, κάτι που πέρα από εμάς επηρεάζει και όλα τα άλλα όντα που ζουν στο ίδιο περιβάλλον με εμάς.
Έτσι, η παραγωγή πολλών προϊόντων που χρησιμοποιούμε καθημερινά περιλαμβάνει πρακτικές κακοποίησης ή κακομεταχείρισης ζώων, με εμάς ως καταναλωτές να αδιαφορούμε πλήρως για αυτή την πληροφορία (κυρίως διότι δεν μας προσφέρεται εξαρχής). Η συζήτηση περί δικαιωμάτων των ζώων τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί αρκετά, με νομοθετικές πρωτοβουλίες να αρχίζουν να ξεπηδούν σε διάφορες χώρες, ως αποτέλεσμα της θεωρητικής παρέμβασης του οικολογικού κινήματος αλλά και μέσω της αποκάλυψης ανήθικων πρακτικών που πολλές εταιρείες χρησιμοποιούσαν για να δημιουργήσουν και να προωθήσουν τα προϊόντα τους.
Πλέον, η ανοχή της κοινωνίας σε τέτοιου είδους περιστατικά κακοποίησης ζώων έχει μειωθεί κατά πολύ, παρόλο που συνεχίζουμε να καταναλώνουμε ως άτομα τεράστιες ποσότητες κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων κλπ. Φαίνεται δηλαδή να έχει δημιουργηθεί ένα παράδοξο, όπου ναι μεν καταναλώνουμε προϊόντα που προέρχονται από ζώα αλλά γινόμαστε έξαλλοι εάν μάθουμε το πώς αυτά όντως δημιουργούνται (κλασικό παράδειγμα είναι οι αντιδράσεις των ατόμων που μαθαίνουν το πώς φτιάχνονται τα λουκάνικα). Η πληροφορία, λοιπόν, σε τέτοιες περιπτώσεις παίζει καθοριστικό ρόλο, επηρεάζοντας συνήθειες και δημιουργώντας ισχυρές εντυπώσεις στους δέκτες.
Έτσι, πριν λίγο καιρό έγινε γνωστή η είδηση ότι στην Ελβετία ψηφίστηκε μία νέα νομοθεσία σύμφωνα με την οποία κάθε τρόφιμο θα αναφέρει εάν προέρχεται από ζώο που είχε υποβληθεί σε ακρωτηριασμούς χωρίς αναισθησία, μία πρακτική ιδιαίτερα επίπονη και προφανώς κακοποιητική. Η συγκεκριμένη νομοθεσία θα εφαρμοστεί καθολικά μέσα στα επόμενα 2 έτη και θα αφορά όλα τα εστιατόρια, τα παντοπωλεία καθώς και τις εταιρείες παρασκευής τροφίμων.
Με τον όρο ακρωτηριασμό, εννοούμε και πρακτικές όπως το «κούρεμα» του ράμφους σε κότες, ο ευνουχισμός σε χοίρους και μοσχάρια, η αφαίρεση κεράτων από αγελάδες, το κόψιμο των άκρων των βατράχων αλλά και η αναγκαστική σίτιση σε πάπιες και χήνες. Η συγκεκριμένη νομοθεσία αντιμετωπίστηκε θετικά από πολλές ΜΚΟ που ασχολούνται με την κακοποίηση των ζώων και τις ηθικές πρακτικές στην παραγωγική διαδικασία, πυροδοτώντας επίσης σχετικά περιορισμένες αντιδράσεις και στην αντίπερα όχθη, δίχως ωστόσο κάποιο ιδιαίτερο αντίλογο να δημιουργείται σε αυτή τη νομοθετική κίνηση.
Η συζήτηση περί ηθικών πρακτικών τόσο στη βιομηχανία τροφίμων όσο και σε άλλους τομείς όπως είναι η βιομηχανία καλλυντικών και φαρμακευτικών προϊόντων εδώ και χρόνια προβληματίζει διάφορες ακτιβιστικές ομάδες αλλά και το καταναλωτικό κοινό. Από την PETA έως την Green Peace, πολλοί είναι εκείνοι που έχουν μιλήσει για τα πειράματα που γίνονται σε ζώα και για τις πλασματικές “cruelty-free” ετικέτες σε προϊόντα.
Και παρόλο που οι συναισθηματικά φορτισμένες καμπάνιες με αποκρουστικές φωτογραφίες που παρουσιάζουν ζώα με βελόνες και καλώδια στα σώματά τους πλέον δεν είναι τόσο διαδεδομένες, ο αγώνας για τα δικαιώματα των ζώων συνεχίζεται με διαφορετικούς τρόπους και με τη βοήθεια διαφορετικών εργαλείων. Το διαδίκτυο έχει προφανώς παίξει καθοριστικό ρόλο, διότι όπως φαίνεται και στην περίπτωση της Ελβετίας, η πληροφόρηση είναι αυτή που θα παίξει για ακόμη μια φορά καθοριστικό ρόλο στο πως τρεφόμαστε και στο πως επιλέγουμε τα προϊόντα που θα χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας.
Η πολύτιμη αυτή πληροφορία που προσφέρει αρχικά η Ελβετία και που φαίνεται πως θα αποτελέσει μια καλή πρακτική που θα υιοθετήσουν μελλοντικά και άλλες χώρες, θυμίζει την κίνηση που έγινε πριν κάποια χρόνια με την προσθήκη φωτογραφιών στα πακέτα των τσιγάρων που σχετίζονταν με τις συνέπειες του χρόνιου καπνίσματος. Η επίθεση στην αισθητική αρχικά – και άρα στη συνείδηση – του καταναλωτή δεν είναι εύκολο να πούμε αν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα ή όχι.
Ωστόσο, αυτή η πλέον εδραιωμένη πρακτική φανερώνει την πρόθεση της πολιτείας να ενημερώσει για κάτι επιβλαβές. Την πρόθεση να ενημερώσει ώστε να επέλθει η αλλαγή. Μια αλλαγή στη στάση και τις συνήθειες των ανθρώπων, που είναι απαραίτητη τόσο για τον πλανήτη όσο και για το ανθρώπινο είδος. Ο βιγκανισμός – λέξη ευρέως παρεξηγημένη – ήταν και θα συνεχίσει να είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές λύσεις, εάν η ανθρωπότητα επιθυμεί να συνεχίσει την ύπαρξή της σε αυτόν τον πλανήτη. Σίγουρα πάντως, όσο πιο πολύ συζητάμε και εξελισσόμαστε πάνω στο ζήτημα των δικαιωμάτων των ζώων – και όχι μόνο των οικόσιτων- τόσο πιο γρήγορα θα κάνουμε τον πλανήτη και τις κοινωνίες μας ασφαλείς για όλους και για όλα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ελβετία: Υποχρεωτική πλέον η ενημέρωση για την κακοποίηση ζώων στα τρόφιμα, rosa.gr, διαθέσιμο εδώ
- In Switzerland, Meat Labels Must Now Disclose Animal Cruelty Practices, greenqueen.com.hk, διαθέσιμο εδώ
- Would this food label change how you eat?, vox.com, διαθέσιμο εδώ
- What about products with labels that say, “No animal testing” but whose manufacturing company is not on PETA’s “don’t test” list?, peta.org, διαθέσιμο εδώ
- Comparing Vegan and Cruelty-Free Labels,cosmebio.org, διαθέσιμο εδώ
