Του Κωνσταντίνου Μανιάτη,
Στην ελληνική μυθολογία, η εποχή των ανθρώπων ξεκίνησε με αυτούς να ζουν πάνω στη γη χωρίς δεινά, χωρίς σκληρό μόχθο, χωρίς ασθένειες, όμως δεν μπορούσαν να αναπτύξουν πολιτισμό και έτσι παρέμειναν στάσιμοι στο πεδίο της εξέλιξης. Για τον λόγο αυτό, ο Προμηθέας, ο Τιτάνας στον οποίο ανατέθηκε η δημιουργία του ανθρώπινου είδους, έκλεψε τη φωτιά από τον Όλυμπο και την έδωσε στους ανθρώπους. Μετά την πράξη του αυτή, ο Δίας θύμωσε και αποφάσισε να τιμωρήσει την ανθρωπότητα παίρνοντας πίσω τη φωτιά και κρύβοντάς την. Η τύχη των ανθρώπων, τότε άλλαξε, καθώς επέστρεψαν στο πρωτόγονο στάδιο της ανάπτυξής τους. Βλέποντας την δημιουργία του να κινδυνεύει, ο Προμηθέας έκλεψε ξανά τη φωτιά από τον Όλυμπο και την έδωσε και πάλι στους ανθρώπους. Μετά τη δεύτερη κλοπή της φωτιάς, ο Δίας αποφάσισε να τιμωρήσει οριστικά την ανθρωπότητα αλλά και τον ίδιο τον Προμηθέα. Τον τελευταίο, τον αλυσόδεσε στον Καύκασο, όπου ένας αετός του έτρωγε το συκώτι κάθε μέρα, το οποίο κάθε νύχτα αναγεννιόταν.
Για τους ανθρώπους αυτή τη φορά, η τιμωρία του Δία ήρθε με τη μορφή της πρώτης θνητής γυναίκας. Μετά από εντολή του, ο Ήφαιστος δημιούργησε από πηλό και νερό μια καλαίσθητη ανθρώπινη μορφή στην οποία έδωσε την ανθρώπινη φωνή και δύναμη. Όταν ο Ήφαιστος ολοκλήρωσε το έργο του, ο Δίας ανέθεσε στους υπόλοιπους θεούς να τη στολίσουν με δώρα. Τότε η Αθηνά της χάρισε τη γνώση της ραπτικής και την ικανότητα να τη χρησιμοποιεί σωστά καθώς και τρόπους, η Αφροδίτη της έδωσε τη χάρη και τα συναισθήματα της λαχτάρας και της έγνοιας και ο Ερμής την έκανε πονηρή στην σκέψη και τής έδωσε την δυνατότητα να λέει ψέματα. Όταν οι θεοί έδωσαν τα δώρα τους στην γυναίκα αυτή, ο Ήφαιστος ολοκλήρωσε τη δημιουργία του και η Αθηνά την έντυσε. Τις τελικές πινελιές τις έβαλαν οι Χάριτες και η Πειθώ, που τη στόλισαν με χρυσά κολιέ, και οι Εποχές, που τής στόλισαν το κεφάλι με λουλούδια. Πριν ο Δίας την παραδώσει την ονόμασε Πανδώρα, καθώς όλοι οι θεοί τής δώρισαν από κάτι και τής έδωσε ένα πιθάρι με την εντολή να μην το ανοίξει.
Τότε, η Πανδώρα δόθηκε στον Επιμηθέα, τον αδερφό του Προμηθέα, ως δώρο από τους θεούς για να γίνει η γυναίκα του. Ο Προμηθέας είχε προειδοποιήσει τον Επιμηθέα να μην δεχθεί κανένα δώρο από τους θεούς, αλλά εκείνος ξέχασε τη συμβουλή αυτή του αδερφού του και τη δέχθηκε με χαρά. Η Πανδώρα και ο Επιμηθέας συνέχισαν τη ζωή τους και απέκτησαν μια κόρη, την Πύρρα. Όμως, μετά από καιρό η περιέργεια της Πανδώρας νίκησε τη λογική της και άνοιξε το πιθάρι που τής έδωσε ο Δίας. Με το που άνοιξε το πιθάρι, όλα τα κακά του κόσμου ξέφυγαν και άρχισαν να επηρεάζουν την ανθρωπότητα. Έτσι, οι άνθρωποι σταμάτησαν να είναι αθάνατοι καθώς μέσα από το πιθάρι ξέφυγαν τα γηρατειά. Μαζί με αυτά ξέφυγαν και η κακία, το μίσος, ο πόλεμος, η βία, η σκληρότητα, η πλεονεξία, ο θάνατος, η απόγνωση και οι αρρώστιες. Όμως, δεν ξέφυγαν μόνο αυτά. Η τελική τιμωρία του Δία ήταν η απελευθέρωση της ελπίδας από το πιθάρι της Πανδώρας. Η ελπίδα ήταν η μεγαλύτερη τιμωρία του Δία καθώς χάρη σε αυτήν οι άνθρωποι δεν θα σταματούσαν να προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα σε όλες τις δυσκολίες που ερχόταν σε αυτούς, εξασφαλίζοντας την αιώνια καταδίκη τους.
Μεταγενέστερα, ο μύθος της Πανδώρας συνδέθηκε με άλλες θρησκείες και κυρίως τον χριστιανισμό. Τα στοιχεία του ενός απαγορευμένου αντικειμένου και των κακών που ακολουθούν τη χρήση του παρουσιάζουν πολλά κοινά με την ιστορία του Αδάμ και της Εύας. Η Εύα, η πρώτη γυναίκα σύμφωνα με τον χριστιανισμό, καταπάτησε τον έναν κανόνα που τής είχε υποβληθεί και έφαγε τον απαγορευμένο καρπό. Ως αποτέλεσμα και αυτή και ο Αδάμ τιμωρήθηκαν και έγιναν θνητοί και έπρεπε να ζήσουν με όλες τις κακουχίες που αυτό συνεπαγόταν. Έτσι, ο χριστιανισμός υιοθέτησε τον μύθο της Πανδώρας και τον προσάρμοσε στα δικά του δεδομένα, συνδέοντας την Πανδώρα με την Εύα και το πιθάρι με τον απαγορευμένο καρπό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ησίοδος (2005), Έργα και Ημέραι, ένα έπος με διαχρονική και πανανθρώπινη αξία (μτφ. Γονιδέλλης Απόστολος), εκδ. Πύρινος Κόσμος
- Αισχύλος (2009), Προμηθέας δεσμώτης, (μτφ. Μουλλάς Παναγιώτης, επμ. Χριστοδούλου Γεώργιος), εκδ. Στιγμή
- Το πιθάρι της Πανδώρας και η δημιουργία των Ελλήνων, mnimesellinismou.com, διαθέσιμο εδώ
- Pandora, the first woman of Greek mythology, theoi.com, διαθέσιμο εδώ
- Pandora, Greek mythology, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
