Της Σταυρούλας Κυριάκου,
Τι είναι ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος;
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας από τους δύο χιαστούς που βοηθά στη σταθεροποίηση της άρθρωσης του γόνατος και ο πιο συχνά τραυματισμένος σύνδεσμος. Έχει τον ρόλο μιας ισχυρής «ταινίας» που αποτελείται από συνδετικό ιστό και ίνες κολλαγόνου (90% κολλαγόνο τύπου Ι, 10% κολλαγόνο τύπου ΙΙΙ). Σημείο έκφυσής του είναι το έσω τοίχωμα του έξω μηριαίου κονδύλου, ενώ κινείται προς τα εμπρός και έσω για να καταλήξει τελικά, μπροστά από το μεσοκονδύλιο έπαρμα της κνήμης. Κύρια λειτουργία του συνίσταται στο να εμποδίζει την πρόσθια μετατόπιση της κνήμης σε σχέση με τον μηρό ενώ κατά δεύτερο λόγο έχει σταθεροποιητικές δράσεις στη στροφή της κνήμης και σε δυνάμεις ραιβότητας-βλαισότητας.
Ποιες είναι οι εκδηλώσεις του τραυματισμού και οι δοκιμασίες που υποβάλλονται οι ασθενείς;
Οι περισσότεροι ασθενείς παραπονιούνται για ένα ξαφνικό «κροτάλισμα» με συνοδό βαθύ πόνο στο γόνατο, και περίπου το 70% θα βιώσει άμεσο πρήξιμο λόγω αιμάρθρωσης. Άλλα αναφερόμενα συμπτώματα είναι η υποχώρηση του γόνατος, η δυσκολία στη βάδιση και η μειωμένη εμβέλεια κίνησης του γόνατος. Για την πλήρη και ακριβή διάγνωση της ρήξης, ο ασθενής υποβάλλεται σε σωματική εξέταση από εξειδικευμένο ορθοπεδικό, που περιλαμβάνει:
- Επισκόπηση: Οι ασθενείς μπορεί να επιδεικνύουν βάδισμα αποφυγής τετρακέφαλου (χωρίς ενεργή έκταση του γόνατος). Η κακή ευθυγράμμιση του γόνατος με ραιβότητα θα πρέπει να σημειωθεί, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και μπορεί να απαιτήσει ταυτόχρονη επέμβαση (οστεοτομή επανευθυγράμμισης γόνατος) κατά την εκτέλεση ανακατασκευής του.
- Ψηλάφηση: Το εμπλεκόμενο γόνατο θα είναι πρησμένο (αιμάρθρωση) και μπορεί να υπάρχει ευαισθησία στην αρθρική γραμμή με συνοδό τραυματισμό του μηνίσκου.
- Κίνηση: Το γόνατο μπορεί να είναι μπλοκαρισμένο λόγω συνοδού τραυματισμού του μηνίσκου. Θα πρέπει να αξιολογηθούν και άλλες μηνισκικές και συνδεσμικές δομές.
- Πολλαπλοί προκλητικοί χειρισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμασιών πρόσθιας συρταρωτής κίνησης, μετατόπισης, περιστροφής και Lachman.
Η δοκιμασία Lachman είναι η πιο ευαίσθητη στην αξιολόγηση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, με ευαισθησία 95% και ειδικότητα 94%. Η δοκιμασία εκτελείται με τον ασθενή σε ύπτια θέση και το γόνατο σε κάμψη περίπου 30 μοιρών. Ο κλινικός ιατρός θα πρέπει να σταθεροποιήσει το άπω μηριαίο οστό με το ένα χέρι και, με το άλλο χέρι, να τραβήξει την κνήμη προς τα εμπρός. Η δοκιμασία είναι θετική όταν υπάρχει αυξημένη πρόσθια κνημιαία μετατόπιση σε σχέση με το μηριαίο οστό. Το αποτέλεσμα της εξέτασης ερμηνεύεται είτε ως ένα σταθερό τελικό σημείο (άθικτος πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος) είτε ως μηδενικό τελικό σημείο (ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου). Επιπλέον, ο γιατρός οφείλει να γνωρίζει ότι μια ρήξη οπίσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να οδηγήσει σε «λανθασμένη» ερμηνεία της δοκιμασίας Lachman λόγω της μετατόπισης της κνήμης από μια οπίσθια υπεξαρθρημένη θέση.
Τέλος, η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι η κύρια μέθοδος διάγνωσης της παθολογίας του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, ενώ συχνά χρησιμοποιείται και η αρθροσκόπηση γόνατος για τη διαφοροποίηση της ολικής από τη μερική ρήξη αλλά και τη χρόνια ρήξη. Είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η πιθανότητα συνοδών τραυματισμών, όπως τραυματισμός του έσω πλάγιου συνδέσμου, οπίσθιου πλάγιου συνδέσμου ή τραυματισμοί μηνίσκου.
Ποια είναι η θεραπευτική αποκατάσταση της ρήξης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου;
Η οξεία θεραπεία συνίσταται στη θεραπεία «RICE», η οποία περιλαμβάνει ανάπαυση, πάγο, συμπίεση του πάσχοντος γόνατος και ανύψωση του πάσχοντος κάτω άκρου. Οι ασθενείς δεν πρέπει να φέρουν βάρος και μπορούν να χρησιμοποιούν πατερίτσες ή αναπηρικό αμαξίδιο εάν είναι απαραίτητο. Η ανακούφιση από τον πόνο μπορεί να επιτευχθεί με μη συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως τα ΜΣΑΦ, αλλά συνήθως εξαρτάται από την κρίση του θεράποντος ιατρού.
- Μη χειρουργική αντιμετώπιση: Ενδείκνυται όταν υπάρχει μειωμένη χαλάρωση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου σε ασθενείς χαμηλής ζήτησης ή σε αθλητές που ασχολούνται με αθλήματα χωρίς δραστηριότητες κοπής ή περιστροφής. Αυτοί οι ασθενείς συνήθως αντιμετωπίζονται με φυσικοθεραπεία και τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής. Ωστόσο, αναφέρθηκε ότι η μη χειρουργική αντιμετώπιση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο βλάβης των μηνίσκων και των χόνδρων λόγω επαναλαμβανόμενων επεισοδίων «δόνησης», ειδικά εάν υπάρχουν δραστηριότητες όπως: βαριά χειρωνακτική εργασία και άλματα.
- Χειρουργική αντιμετώπιση: Δύο κύριες επιλογές χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η επιδιόρθωση ή η ανακατασκευή της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Μία από τις πιο συχνές μεθόδους ανακατασκευής είναι το ισχυρό τετραπλό αυτομόσχευμα οπίσθιου μηριαίου. Μπορεί να συλλεχθεί από την αντίπλευρη πλευρά όταν το αλλομόσχευμα δεν είναι διαθέσιμο ή όταν δεν προτιμάται. Όντας αυτόλογο, δεν υπάρχει ανοσολογική αντίδραση ή κίνδυνος μετάδοσης λοίμωξης. Μπορεί να συλλεχθεί μέσω μιας μικρής τομής, άρα λιγότερος περιεγχειρητικός πόνος και καθόλου πρόσθιος πόνος στο γόνατο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Anterior Cruciate Ligament Knee Injury, National Library of Medicine, διαθέσιμο εδώ
- Anterior cruciate ligament injuries: diagnosis, treatment and prevention, διαθέσιμο εδώ
