Της Μαρίας Ραβάνη,
Η οδήγηση στην Ελλάδα είναι ένα ακανθώδες ζήτημα. Κυρίως γιατί αρκετοί πιστεύουν ότι έχουν τις ικανότητες οδήγησης ενός επαγγελματία οδηγού φόρμουλας και ορισμένες οδικές συμπεριφορές έχουν «νορμαλοποιηθεί», παρόλο που είναι παράφορα παράνομες και επικίνδυνες. Η οδήγηση και η χρήση κινητού τηλεφώνου, η οδήγηση δίχως ζώνη ή κράνος, η παράβαση των πινακίδων σήμανσης του ΚΟΚ και η οδήγηση σε κατάσταση μέθης είναι φαινόμενα που παρατηρούνται καθημερινά και έχουν στοιχήσει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Παρόλο που έλεγχοι και μπλόκα της αστυνομίας υπάρχουν, ακόμη και εκεί πολλοί αγνοούν τις Αρχές, προσπαθώντας να διαφύγουν —λες και πρόκειται για κάποιο παιχνίδι τύπου Grand Theft Auto— με ένα σοκαριστικό βίντεο να έρχεται πρόσφατα στη δημοσιότητα, όπου σε μπλόκο που είχε στηθεί από την αστυνομία στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, στα πλαίσια εντατικοποίησης των ελέγχων που αφορούν τη μη χρήση κράνους, οι μηχανές αντί να σταματήσουν, επιτάχυναν με κίνδυνο να παρασύρουν τους αστυνομικούς.
Το θράσος και η έπαρση ορισμένων οδηγών —στοιχεία που για κάποιο λόγο φαίνεται να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής οδικής κουλτούρας— έχουν καλλιεργήσει ένα αίσθημα ασυδοσίας σε αρκετούς, οι οποίοι θεωρούν ότι τίποτα δε μπορεί να τους αγγίξει και ότι το να σπάσει το χιλιομετρικό καντράν είναι ένα αστείο παιχνίδι που μπορεί να παίζει κανείς, δίχως φόβο. Η αλήθεια είναι πως τέτοιες συμπεριφορές —ιδίως λόγω της συχνότητας με την οποία παρατηρούνται— αποδεικνύουν ότι μάλλον υπάρχει κάποιο συστημικό πρόβλημα και δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά.
Η οδική παιδεία στη χώρα μας —αν και έχουν γίνει πολλές συζητήσεις— δεν έχει γίνει ακόμη μέρος του εκπαιδευτικού συστήματος, γεγονός που πλέον φαίνεται πως κοστίζει στην ελληνική κοινωνία. Τα παιδιά γαλουχούνται με ταινίες και βιντεοπαιχνίδια στα οποία τα αμάξια αναπτύσσουν υπερβολικές ταχύτητες και κοντράρονται για πλάκα, αλλά δε μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που τους δίνει παράλληλα πληροφορίες για το πόσο επικίνδυνος είναι ένας τέτοιος τρόπος οδήγησης ούτε τους βοηθάει να διαχωρίσουν τη σωστή από τη λάθος συμπεριφορά πίσω από το τιμόνι. Μέσω της ρομαντικοποίησης της ταχύτητας που πραγματοποιείται πολλές φορές από τα ΜΜΕ, δημιουργούνται νέοι οδηγοί που αποζητούν να αισθανθούν αυτό το αίσθημα ελευθερίας που φαίνεται πως βίωναν οι τηλεοπτικοί αστέρες στις αγαπημένες τους ταινίες.
Τα μαθήματα οδήγησης προσπαθούν να θίξουν την επικινδυνότητα του ζητήματος, αλλά λόγω του περιορισμένου χρονικού πλαισίου που έχουν στη διάθεσή τους για κάθε υποψήφιο, δε μπορούν να αναλωθούν σε συνεχείς συζητήσεις περί του θέματος. Σίγουρα πάντως, στον οδηγό εκπαίδευσης δεν περιλαμβάνονται συμπεριφορές που βλέπουμε συχνά στους δρόμους της Ελλάδας, όπως ο χαιρετισμός με ανοιχτή παλάμη (κοινώς μούτζα), η άλλη χειρονομία που περιλαμβάνει το μεσαίο δάκτυλο, ούτε καν το «βάζω τη μουσική στη διαπασών και αγνοώ παντελώς το τι συμβαίνει γύρω μου». Εάν κάποιος έχει δώσει πρόσφατα εξετάσεις για να περάσει τα λεγόμενα σήματα, θα θυμάται πόσο παράλογες είναι ορισμένες ερωτήσεις που υπάρχουν στις εξετάσεις. Και όμως, το τι είναι παράλογο στη θεωρία δυστυχώς δε σημαίνει ότι δεν παρατηρείται στην πράξη.
Είναι όμως θέμα ανθρώπου ή είναι θέμα κοινωνίας; Τα στατιστικά ατυχημάτων και παραβιάσεων των κανόνων κυκλοφορίας μάλλον αποδεικνύουν ότι το θέμα το αντιμετωπίζουμε ως ελληνική κοινωνία και όχι απλά ως μεμονωμένα άτομα. Οι εκατοντάδες θάνατοι στην άσφαλτο, οι χιλιάδες παραβιάσεις και τα πρόστιμα που επιβάλλει η αστυνομία, όλα είναι ενδείξεις, πως δεν ενδιαφερόμαστε αρκετά για να κινούμαστε στους δρόμους με ασφάλεια. Μας ενδιαφέρει απλά να κινούμαστε με άνεση και να φτάσουμε στον προορισμό μας με τους όρους που εμείς θέτουμε. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι πολλές φορές θα πρέπει να αγνοήσουμε σημάνσεις, άλλους οδηγούς ακόμη και την ίδια την αστυνομία, μόνο και μόνο για να γλιτώσουμε χρόνο και να φτάσουμε «μια ώρα αρχύτερα». Οι φρενήρεις ρυθμοί της καθημερινότητάς μας δυστυχώς μας επηρεάζουν και πίσω από το τιμόνι, όπου και είμαστε πιο ευάλωτοι αλλά και πιο ευερέθιστοι— ακριβώς γιατί η οδήγηση απαιτεί να βρίσκονται όλες οι αισθήσεις μας σε λειτουργία, κάτι που πέρα από δύσκολο είναι και εξαντλητικό για το άτομο.
Η κατάσταση που επικρατεί στους δρόμους της Ελλάδας δυστυχώς δεν είναι πολλά υποσχόμενη. Και αν συνεχίζουμε να υποβαθμίζουμε το μέγεθος του προβλήματος, θα έχουμε ακόμη περισσότερες απώλειες. Καθημερινά δεκάδες άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους στην άσφαλτο είτε λόγω επικίνδυνης οδήγησης είτε λόγω μέθης. Ο δρόμος δε χαρίζεται σε κανένα. Και κάθε φορά που θα πιούμε δύο-τρία ποτηράκια (ή και παραπάνω) και μετά θα μπούμε στο αμάξι μας να επιστρέψουμε σπίτι μας (γιατί έλα μωρέ είμαστε κοντά, ποιος περιμένει ταξί τώρα, σιγά μια χαρά είμαι δεν ήπια πολύ), πρέπει να θυμόμαστε ότι διαπράττουμε ένα έγκλημα που μπορεί να έχει θανατηφόρες συνέπειες και να επηρεάσει τόσο εμάς όσο και άλλους γύρω μας.
Η στάση μας πρέπει να αλλάξει. Όπως πρέπει να αλλάξει και ο τρόπος που οδηγούμε. Για να μπορέσουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας αλλά και τους δίπλα μας και να κάνουμε τους δρόμους της Ελλάδας πιο ασφαλείς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γιατί η Οδική Ασφάλεια είναι θέμα Παιδείας και Πολιτισμού, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οδική παιδεία και κυκλοφοριακή αγωγή σε μία πόλη χάος. Συνύπαρξη και κατανόηση στον δρόμο, inexarchia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Οδηγική Διαπαιδαγώγηση και Οδική Ασφάλεια στα σχολεία, safeonroad.gr, διαθέσιμο εδώ
- Έρευνα: Καλύτεροι και χειρότεροι οδηγοί του κόσμου. Η θέση της Ελλάδας!, traction.gr, διαθέσιμο εδώ
