Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Στην ελληνική λογοτεχνία γεννιούνται, κατά καιρούς, ιδιαίτερα έργα, τα οποία συνδυάζουν το κάλλος της αφήγησης με τη δημιουργική και εποικοδομητική χρήση της Νεότερης Ιστορίας και το λεξιλογικό πλούτο της ελληνικής γλώσσας. Όσοι αρέσκονται στις ιστορίες από την Ιστορία, αλλά και θα ήθελαν να ταξιδέψουν νοερά σε διαφορετικούς τόπους και διαφορετικές περιόδους, θα δουν σίγουρα με μεγάλο ενδιαφέρον το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα, το όπου πραγματεύεται τη ζωή των πρώτων Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική.
Πρόκειται ασφαλώς για το πολυαναμενόμενο πόνημα της Σώτης Τριανταφύλλου Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό: Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι. Το έργο αυτό κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη τον Απρίλιο του 2025 και υπόσχεται ένα συναρπαστικό ταξίδι γεμάτο ιστορίες μετανάστευσης, οικογενειακής επανένωσης και εσωτερικής αναζήτησης. Η Σώτη Τριανταφύλλου γεννήθηκε στην Αθήνα το έτος 1957. Πραγματοποίησε τις Σπουδές της αρχικά στο Τμήμα Φαρμακευτικής της Φυσικομαθηματικής Σχολής, συνεχίζοντας την ακαδημαϊκή της πορεία στο Γαλλικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατέχει τον τίτλο της Διδάκτορος στα πεδία της Αμερικανικής Ιστορίας και της Ιστορίας των πόλεων. Αεικίνητη, συνέχισε με μεταδιδακτορικές Σπουδές στις Διεθνείς Σχέσεις και στη Φιλοσοφία των Μαθηματικών. Στα πνευματικά της τέκνα συγκαταλέγονται άρθρα στον Τύπο, νουβέλες, δοκίμια, διηγήματα και μυθιστορήματα, αρκετά από τα οποία βγήκαν στο φως από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Το βιβλίο ακολουθεί τα χνάρια της οικογένειας Φιλιππόπουλου ή Φίλιπς, όπως «μετονομάζονταν» κατά τη συνήθεια της εποχής οι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική. Κεντρικός αφηγητής είναι ο Κρις Φίλιπς, ο οποίος ζει στο Μέμφις της Αμερικής και εργάζεται ως συντάκτης της τοπικής εφημερίδας «Κήρυκας του Μέμφις». Βρισκόμαστε στο 1968 και ο κεντρικός αφηγητής αποφασίζει να εγκαταλείψει τη ζωή του στην πόλη και να ταξιδέψει στην πόλη του Σαν Φρανσίσκο, αναζητώντας τον αδελφό του και ελπίζοντας, στο ταξίδι του αυτό, να συναντήσει και τον πρώτο του έρωτα, τη Μαίρη Κέυ. Το «τυφλό γουρούνι» του τίτλου αποτελεί έναν όρο που αναφέρεται στα μπαρ/σαλούν που πωλούσαν νοθευμένο αλκοόλ κατά τη διάρκεια της Ποτοαπαγόρευσης, τα οποία εμπλέκονται στην ιστορία της οικογένειας.
Καταλύτης στην πορεία του ήρωα μας είναι το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του θείου του Λη, κατά το ελληνικό Ηλίας, το οποίο έχει τον τίτλο «Αριστερή πλευρίτιδα: αναμνήσεις ενός Αμερικανού Κόκκινου», το οποίο περιλαμβάνει την ιστορία των αδελφών Λη και Τζον Φίλιπς. Ο πρώτος βίωσε έντονα το τεταμένο, για την αριστερά, μεταπολεμικό κλίμα στην Αμερική, πριν καταλήξει στη Μόσχα του Στάλιν και των μετέπειτα ετών. Ο δεύτερος, μαγεμένος από το μύθο της Αμερικής, ενεπλάκη σε πλήθος παράνομων πράξεων, παρασυρμένος από το εύκολο κέρδος και από μια ζωή που δεν του ταίριαζε και περιλάμβανε χαρτοπαιξία, φυλακή και άλλες επικίνδυνες καταστάσεις. Φεύγοντας από την Ελλάδα το 1918, τα δύο αδέρφια χάραξαν πορείες διαφορετικές αλλά εξίσου επικίνδυνες γεμάτες κινδύνους, πάθη, όνειρα και έρωτες. Η επικοινωνία με τη μητέρα Ελλάδα καθίστατο εφικτή μέσω αλληλογραφίας με τον πατέρα τους.
Η αφήγηση του βιβλίου, που εκτυλίσσεται αφενός στο Μέμφις και αφετέρου στην Αθήνα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, περνά μέσα από τα σημαντικότερα γεγονότα του 20ου αιώνα. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, το χρηματιστηριακό κραχ του 1929, η Ποτοαπαγόρευση, καθώς και οι πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές στην Αμερική γεφυρώνονται με τα γεγονότα της Κατοχής, του Εμφυλίου, της πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας και της επιβολής της Χούντας στην ελληνική πραγματικότητα. Στο τέλος, πρωταγωνιστής είναι ο Κρις και τα δικά του γεγονότα, που αποτέλεσαν αφορμή για την πολυεπίπεδη αυτή αφήγηση, δημιουργώντας σχήμα ενός τέλειου κύκλου.
Η αφήγηση του βιβλίου κινείται με χαρακτηριστική ευκολία στο παρόν και το παρελθόν, χρησιμοποιώντας ως πύλη την αυτοβιογραφία του θείου Λη και ως άρμα την εκάστοτε ιστορική πραγματικότητα. Η γλαφυρή και συνάμα ξεκούραστη περιγραφή ταξιδεύει το αναγνωστικό μάτι σε μέρη και καταστάσεις που συναρπάζουν. Το μυθιστόρημα αυτό, που χαρακτηρίζεται από την πολυεπίπεδη αφήγηση και την ανάδειξη των μικρών ιστοριών μέσα στα ιστορικά γεγονότα, συστήνεται ανεπιφύλακτα σε λάτρεις της ιστορίας και του ιστορικού μυθιστορήματος.
