Της Μαρίας Ραβάνη,
Οι συνταξιούχοι της Ελλάδας έχουν γνωρίσει πολλά πλήγματα, ιδίως από την οικονομική κρίση και μετά. Πρόκειται για μία κατηγορία που επωμίστηκε μεγάλο μέρος του οικονομικού βάρους λόγω της τότε κυβερνητικής διαχείρισης του δημόσιου χρέους, ενώ ορισμένες κατηγορίες συντάξεων δεν έχουν επανέλθει μέχρι και σήμερα στα προ κρίσης δεδομένα τους. Και παρόλο που συνεχώς προκύπτουν νομοθετικές πρωτοβουλίες που επιθυμούν να «διορθώσουν» τα κακώς κείμενα του παρελθόντος, ένα σημαντικό μέρος των συνταξιούχων ακόμη αδυνατεί να ανταπεξέλθει στην οικονομική πραγματικότητα των ημερών. Η ψήφιση και εφαρμογή πέρυσι του νομοθετικού πλαισίου περί εργασιακής απασχόλησης συνταξιούχων, ίσως να είναι ενδεικτική της ανάγκης που έχει δημιουργηθεί σε αυτές τις κατηγορίες ηλικιών να δουλεύουν για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, παρόλο που έχουν ήδη δουλέψει πολλές φορές έως και πάνω από 3 δεκαετίες της ζωής τους.
Οι πιο πρόσφατες αλλαγές φαίνεται πως αφορούν για ακόμη μία φορά τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης, μία συζήτηση που έχει δημιουργήσει πόλωση σε διάφορες ευρωπαϊκές κοινωνίες τα τελευταία χρόνια. Ακολουθώντας, λοιπόν, την τάση που έχει παρατηρηθεί και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, και η Ελλάδα με τη σειρά της φαίνεται πως θα υιοθετήσει ως πρακτική τη σύνδεση των ορίων συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής των ατόμων, κάτι που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στην αύξηση των ορίων ηλικίας. Με βάση λοιπόν το νόμο 3863 του 2010, η σύνδεση αυτή είχε προγραμματιστεί αρχικά να τεθεί σε ισχύ το 2021, κάτι που ωστόσο δεν πραγματοποιήθηκε λόγω της πανδημίας του Covid-19. Η επόμενη χρονιά που ορίστηκε ως ημερομηνία εφαρμογής της συγκεκριμένης νομοθεσίας είναι το 2027.
Εφεξής λοιπόν και η Ελλάδα θα λαμβάνει υπόψη το προσδόκιμο ζωής των πολιτών άνω των 65 και ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα αναθεωρεί τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης. Έτσι, στα τέλη του 2026 με αρχές του 2027 αναμένεται να γίνει μία πρώτη διερεύνηση του εάν αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής κατά τα έτη 2016-2025. Εάν κάτι τέτοιο όντως αποδειχτεί – το πιο πιθανό σενάριο, καθώς σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το προσδόκιμο στους άνδρες άνω των 65 θα αυξηθεί από 18,8 στα 20 έτη έως το 2030 και για τις γυναίκες από 21,8 στα 22,9 έτη – τα όρια συνταξιοδότησης θα αυξηθούν αντίστοιχα. Μένει, ωστόσο, να αποφασισθεί το μοντέλο που θα ακολουθήσει η Ελλάδα, όσον αφορά την αναλογία μεταξύ αύξησης προσδόκιμου και αύξησης ορίου συνταξιοδότησης. Εάν δηλαδή, τηρηθεί μία λογική 1:1, τότε για κάθε ένα έτος που αυξάνεται το προσδόκιμο, θα αυξάνεται και ένα έτος η ηλικία συνταξιοδότησης. Άλλα μοντέλα που βρίσκονται υπό εξέταση είναι το 1:2/3 (για κάθε ένα έτος, θα αυξάνεται κατά 8 μήνες η ηλικία συνταξιοδότησης) και 1:1/3 (για κάθε ένα έτος, αύξηση κατά 4 μήνες).
Τα «κενά», ωστόσο, που χαρακτηρίζουν το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας παραμένουν αγεφύρωτα. Η σύνδεση με το προσδόκιμο ζωής δυστυχώς θα θέσει σε δεύτερη μοίρα το κριτήριο του πραγματικού χρόνου εργασίας που έχει δηλωμένο ένας εργαζόμενος. Έτσι, άτομα που μπορεί να έχουν ξεκινήσει να εργάζονται από τα 18 τους, πιθανότατα να αναγκαστούν να συμπληρώσουν ακόμη και πάνω από 45 χρόνια εργασίας για να μπορέσουν να βγουν στη σύνταξη. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα άτομα που σήμερα είναι 50 και 55 χρονών και εργάζονται ανελλιπώς, συγκεντρώνοντας 40 χρόνια ασφάλισης, τα οποία θα πρέπει να ξεχάσουν τα 62 έτη ως έτος συνταξιοδότησης, εφόσον δεν βγουν στη σύνταξη πριν το 2027.
Το χάσμα, επίσης, μεταξύ συνταξιούχων του δημόσιου τομέα και του ιδιωτικού φαντάζει ακόμη αξεπέραστο. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης «Ήλιος» για το Μάρτιο, ο Μέσος Όρος των απολαβών των νέων συνταξιούχων που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανερχόταν στα 765,98 € μηνιαία, ενώ αντιστοίχως για όσους προέρχονταν από τον δημόσιο τομέα το αντίστοιχο ποσό ήταν 1.216,92€ (μία διαφορά που αγγίζει το 58,87%). Πέραν αυτού, για ακόμη μία φορά υπάρχουν οι «μεγάλοι χαμένοι» και αυτοί δεν είναι άλλοι από όσους λαμβάνουν συντάξεις χηρείας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι συντάξεις ακόμη δεν διαθέτουν κατώτατο όριο (με μερικές από αυτές να είναι μέχρι και 100€ μηνιαία), ενώ μετά την πρώτη τριετία η σύνταξη μειώνεται από 70% σε 35% της αρχικής σύνταξης που λάμβανε ο θανόντας. Σε περίπτωση δε που πριν το 2016 έχει συνταξιοδοτηθεί και το άτομο που λαμβάνει τη σύνταξη χηρείας, αυτή η δεύτερη υπολογίζεται ως νέα εισφορά, σύμφωνα με τα μειωμένα ποσοστά που αναφέρονται στο νόμο 4387/2016.
Η πραγματικότητα λοιπόν –τουλάχιστον όπως σταδιακά φαίνεται να διαμορφώνεται – δείχνει πως καθ’όλη την εργασιακή ζωή ενός νέου ατόμου που μόλις μπαίνει στον εργασιακό στίβο, τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης θα αλλάξουν τουλάχιστον 2 φορές. Και από όσο δείχνουν τα στοιχεία, πάντοτε θα αλλάζουν «προς τα πάνω». Οι επαγγελματικές, επομένως, επιλογές καθορίζουν πλέον πολλά περισσότερα από ότι στο παρελθόν. Και με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες να κινούνται στους ίδιους ρυθμούς, δεν θα μας κάνει εντύπωση αν πολύ σύντομα ακούμε για συντάξεις μετά τα 70.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Συντάξεις: Έρχεται προσαύξηση για 110.000 συνταξιούχους – Ποιοι την κερδίζουν, newsbomb.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τριπλή αύξηση σε μισθούς και συντάξεις έως το 2027 – Το σχέδιο για επαναφορά των δώρων, newsbomb.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τρείς νέες ανατροπές στις επικουρικές συντάξεις – Έρχονται ετήσιες αυξήσεις, bankingnews.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συντάξεις: Έρχονται αναδρομικά από 3.000 έως 13.000 ευρώ: Πότε θα δοθούν και ποιους αφορά, enikonomia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αλλαγές από το 2027 στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, maleviziotis.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τι θα γίνει με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης μετά το 2027, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Χωρίς σύνταξη στα 55 με …40 χρόνια εργασίας! Παγίδα για χιλιάδες γυναίκες, workenter.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συντάξεις: Διπλό χτύπημα για τις χήρες: Χάνουν και από τη δική τους και του συζύγου!, workenter.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συντάξεις: Πώς φτάσαμε να είναι δύο ταχυτήτων – Η κληρονομιά της κρίσης, in.gr, διαθέσιμο εδώ
