Της Νικολίνας Κουλούρη,
Ο καύσωνας είναι ένα φαινόμενο που όλοι έχουμε ζήσει και σίγουρα δεν περνά απαρατήρητο. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, οι πόλεις μετατρέπονται σε καμίνια και ακόμα και η απλή σκέψη να περπατήσεις ένα τετράγωνο σε εξαντλεί. Οι ημέρες με ακραία θερμοκρασία φέρνουν σωματική δυσφορία, δυσκολία στον ύπνο και μία ανεξήγητη κόπωση. Αυτό που συχνά αγνοείται, όμως, είναι ο τρόπος που η έντονη ζέστη επηρεάζει και την ψυχική μας υγεία. Δεν είναι τυχαίο ότι τις μέρες του καύσωνα όλα μοιάζουν πιο δύσκολα. Εκνευρίζεσαι πιο εύκολα. Έχεις λιγότερη υπομονή. Τα νεύρα σου είναι τεντωμένα και η διάθεση σου πέφτει χωρίς προειδοποίηση. Δεν πρόκειται απλώς για εκνευρισμό λόγω ζέστης, αλλά για ένα σύνθετο φαινόμενο που επιδρά στη διάθεσή μας, στη σκέψη και στα συμπεριφορά.
Όταν έχει προηγηθεί ένας βαρύς χειμώνας, οι σκέψεις όλων έχουν στραφεί σε ένα χαλαρό καλοκαίρι, με αμέτρητα μπάνια στη θάλασσα, βόλτες με φίλους, διακοπές στα πανέμορφα νησιά της χώρας μας. Όμως, όταν η ζέστη δεν είναι απλώς καλοκαιρινή αλλά εξουθενωτική, όλα αυτά πάνε περίπατο και ενώ περιμένεις με ανυπομονησία το καλοκαίρι, ξαφνικά εύχεσαι να περάσει γρήγορα και να έρθει το φθινόπωρο με τη δροσιά του. Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν έχει σταματημό.
Η κόπωση από τον καύσωνα δεν αφορά τη βαρεμάρα, αλλά επηρεάζει και την ψυχική υγεία του κάθε ανθρώπου. Φυσικά, δε συμβαίνει μόνο σε όσους έχουν ευαισθησίες ή ψυχολογικές δυσκολίες, αλλά επηρεάζει, αν όχι όλους τους ανθρώπους, τότε την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που ζουν μία τυπική καθημερινότητα, όπου πρέπει να εργάζονται πολλές φορές σε κακές συνθήκες.
Ίσως να μην υπάρχει χειρότερο συναίσθημα από το να μένεις άυπνος τις νύχτες, να ιδρώνεις ασταμάτητα χωρίς να κάνεις τίποτα και χωρίς να μπορείς να δροσιστείς και να μη μπορείς να συγκεντρωθείς. Όλα αυτά χτίζουν ένα είδος πίεσης που δεν εκτονώνεται εύκολα, καθώς η καθημερινότητα οφείλει να συνεχιστεί ανεξαρτήτως θερμοκρασίας.
Όταν κάνει ζέστη, πολλοί από τους τρόπους που συνήθως χρησιμοποιούμε για να νιώθουμε καλύτερα, εξαφανίζονται. Η βόλτα στη γειτονιά δεν είναι πια ευχάριστη, αλλά βασανιστική, γιατί ο ήλιος καίει και αφυδατώνει. Επίσης, η άσκηση είναι απλώς αδύνατη, καθώς αυξάνεται η πιθανότητα να υπερθερμανθείς και να ζαλιστείς. Για αυτό πολλοί επιλέγουν να μείνουν μέσα, με κλειστά παντζούρια, προσπαθώντας να περάσει η μέρα με το κλιματιστικό και αυτό δεν είναι καλό για κανέναν, ούτε για τον λογαριασμό του ρεύματος. Νιώθεις πως δεν κάνεις τίποτα, πως η μέρα πάει χαμένη. Και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβεις, αυτό αρχίζει να επηρεάζει τη γενικότερη διάθεσή σου.
Κάτι ακόμα που δεν λέγεται συχνά είναι το πώς η ζέστη απομονώνει. Όταν έξω έχει 41 βαθμούς, μειώνεις δραστικά τις μετακινήσεις. Ακυρώνεις ραντεβού, αποφεύγεις κόσμο, απομονώνεσαι στο σπίτι, ώσπου να δύσει ο ήλιος, ώστε τουλάχιστον να μην καίγεσαι. Και όσο μένεις μόνος, τόσο περισσότερο σε παίρνει από κάτω. Γιατί η επαφή με τους άλλους είναι βασικός μηχανισμός ψυχικής ισορροπίας και ευημερίας. Όταν αυτή μειώνεται, η ψυχολογία πέφτει σε πολύ χαμηλό επίπεδο.
Μην ξεχνάμε και τις καθημερινές εντάσεις που πολλαπλασιάζονται. Οι συγκάτοικοι εκνευρίζονται πιο εύκολα μεταξύ τους. Οι γονείς δεν αντέχουν τα παιδιά. Οι γείτονες διαφωνούν για τις ώρες κοινής ησυχίας. Όλοι φαίνεται να είναι εκνευρισμένοι και η ζέστη κάνει τα πάντα να είναι χειρότερα και πιο έντονα.
Υπάρχουν κι άλλες λιγότερο προφανείς ψυχολογικές απόρροιες από τον εκτεταμένο καλοκαιρινό καύσωνα. Οι φωτογραφίες όλων των άλλων που κάνουν διακοπές σε νησιά και ανεβάζουν τις προσωπικές τους στιγμές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ εσύ κολλάς στην άσφαλτο της πόλης, σε κάνει να αισθάνεσαι ότι δεν εναρμονίζεσαι με το κλίμα του καιρού. Οι συνεχείς υπενθυμίσεις ότι είναι η καλύτερη εποχή του χρόνου, την ώρα που εσύ νιώθεις να λιώνεις στη δουλειά δημιουργεί ένα αίσθημα ότι κάτι κάνεις λάθος. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει, απλά ζεις στην πραγματικότητα της εποχής.
Η πραγματικότητα είναι πως η υπερβολική ζέστη είναι εξαντλητική και ψυχοφθόρα ακόμα κι αν κανείς δεν το λέει φωναχτά και αναζητά διαρκώς το καλοκαίρι με το που αυτό τελειώνει και επιστρέφουμε στις υπόλοιπες εποχές του χρόνου, οι οποίες συνοδεύονται από υποχρεώσεις, είτε αυτό αφορά την σχολή, το σχολείο ή την εργασία.
Μαγικές λύσεις ομολογουμένως, δεν υπάρχουν. Υπάρχουν, όμως, μικρές κινήσεις που βοηθούν. Πρώτα απ’ όλα, δώσε χώρο στην κούραση και φρόντισε τον εαυτό σου, σωματικά και ψυχολογικά. Μην απομονώνεις τον εαυτό σου, καθώς μπορείς να αποπειραθείς να βλέπεις φίλους, έστω για λίγο σε εσωτερικό χώρο. Το πιο βασικό βέβαια, είναι να μην υποτιμάς αυτό που νιώθεις, γιατί δεν είναι υπερβολικό αυτό που νιώθουν όλοι οι άνθρωποι σε περιόδους καύσωνα. Αν αυτές τις μέρες νιώθεις, πιο κουρασμένος ή πιο μόνος, είναι γιατί η ζέστη σε εξαντλεί και δεν είναι δικαιολογία, γιατί έχεις κάθε δικαίωμα να σε επηρεάζει και να σε καταβάλλει. Είναι άλλη μία μικρή μάχη που οφείλεις να κερδίσεις για να βοηθηθεί πάνω από όλα ο ίδιος μας ο εαυτός.
ΕΝΔΕΙΚΤΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Υψηλές θερμοκρασίες: Οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, onmed.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πώς ο καύσωνας επηρεάζει αρνητικά τη ψυχική υγεία, liberal.gr, διαθέσιμο εδώ
