Της Μαριτίνας Χριστοφυλάκου,
Στις 6 Ιουνίου 2024 η Ελλάδα εξελέγη ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την περίοδο 2025 – 2026 με την υποστήριξη 182 κρατών. Αυτή είναι η τρίτη φορά που κατέχει έδρα, ακολουθώντας τις διετείς θητείες του 1952 – 1953 και του 2005 – 2006. Η σύσταση του τρέχοντος Συμβουλίου Ασφαλείας έχει έντονα ναυτιλιακό χαρακτήρα, αφού πολλά μέλη του, τόσο τα μόνιμα όσο και τα μη μόνιμα, εκπροσωπούν μεγάλες ναυτικές και ναυτιλιακές δυνάμεις ή κράτη σημαίας που επιλέγονται ευρέως.
Έθνη όπως η Κίνα, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ, η Δανία, ο Παναμάς, το Πακιστάν, και η Ελλάδα θεωρούνται παραδοσιακά ισχυροί παράγοντες στην παγκόσμια ναυτιλία, αλλά και έχοντες σημαντικά συμφέροντα στην διατήρηση της ασφάλειας και την τήρηση της τάξης στη θάλασσα. Μάλιστα, η ατζέντα που σχετίζεται με τη διαφύλαξη της ομαλής λειτουργίας του παγκόσμιου εμπορίου και των θαλάσσιων εμπορευματικών ροών φαίνεται να είναι από τις σημαντικότερες προτεραιότητες της διεθνούς κοινότητας, αφού πλάι στους προαναφερθέντες ενδιαφερόμενους φορείς στο Συμβούλιο Ασφαλείας έχει δοθεί έδρα και στην «προβληματική» Σομαλία, χώρα που αποτελεί εύφορο έδαφος για την ύπαρξη πειρατείας στις θάλασσές της και που εντός της δραστηριοποιούνται παρακρατικές, ισλαμιστικές οργανώσεις, οι οποίες συνεργάζονται άμεσα με τους τρομοκράτες Χούθι, διευκολύνοντας από την απέναντι ακτή τις δράσεις τους στην Ερυθρά θάλασσα.
Τα μέλη του Συμβουλίου αυτής της διετίας προσφέρουν ποικιλόμορφη εμπειρογνωμοσύνη και αντιπροσωπεύουν το κάθε ένα ξεχωριστές πτυχές του ναυτικού κόσμου. Η Ελλάδα, κατέχοντας πάνω από το 17% της παγκόσμιας θαλάσσιας μεταφορικής ικανότητας, δίνει προτεραιότητα στη θαλάσσια ασφάλεια κατά τη διάρκεια της θητείας της, καθώς επηρεάζεται άμεσα από τις μειωμένες διελεύσεις από τη Διώρυγα του Σουέζ, αλλά και τα δαπανηρά μέτρα προστασίας κατά των επιθέσεων τρομοκρατών στα ύδατα της Ερυθράς θάλασσας. Τα ελληνικά πλοία, ως γνωστόν, αποτελούν κύριο στόχο των Χούθι λόγω της εμπορικής σχέσης διαφόρων ναυτιλιακών εταιρειών με το Ισραήλ, και πολλά από αυτά έχουν πληγεί από σοβαρές επιθέσεις.
Η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τον Μάιο του 2025, και έφερε στο προσκήνιο την δική της ατζέντα. Με την ευκαιρία αυτή, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συγκάλεσε ανοιχτή συζήτηση υψηλού επιπέδου με θέμα «Ενίσχυση της Ναυτιλιακής Ασφάλειας μέσω της Διεθνούς Συνεργασίας για Παγκόσμια Σταθερότητα», με θέμα «Διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας», στις 20 Μαΐου 2025. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πρωθυπουργός της Ελλάδας, προήδρευσε επί της συζήτησης, με τους ομιλητές να είναι ο Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, η Μελίνα Τραυλού, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (UGS), και ο Christian Bueger, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και ερευνητής στο Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Έρευνα για τον Αφοπλισμό.
Η ομιλία της Μελίνας Τραυλού
Η Μελίνα Τραυλού στην ομιλία της τόνισε τη σημασία της ασφάλειας στη θάλασσα, δηλώνοντας ότι «η ασφάλεια των θαλασσών επηρεάζει άπαντες παντού». Τόνισε τον ουσιαστικό ρόλο της ναυτιλίας στη διατήρηση του παγκόσμιου εμπορίου, της ευημερίας και της περιβαλλοντικής ισορροπίας, σημειώνοντας ότι το 90% του παγκόσμιου εμπορίου μεταφέρεται δια θαλάσσης, υποστηριζόμενο από σχεδόν 2 εκατομμύρια ναυτικούς. Προειδοποίησε για τις αυξανόμενες απειλές, συμπεριλαμβανομένης της πειρατείας—αυξημένης κατά 35% το 2024—των γεωπολιτικών συγκρούσεων και του κυβερνοπολέμου, που θέτουν σε κίνδυνο τα πλοία, τα πληρώματα και τα φορτία. Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, αλλά και με επαληθεύσιμα στοιχεία, η ναυτιλία στοχοποιείται ολοένα και περισσότερο στις μέρες μας, καθώς το οργανωμένο έγκλημα στη θάλασσα και η κατάχρηση της τεχνητής νοημοσύνης και των ψηφιακών τεχνολογιών έχουν μετατρέψει τα πλοία σε ευάλωτους στόχους για επιθέσεις κάθε λογής.
Η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών υπογράμμισε τη δέσμευση του κλάδου για ασφάλεια μέσω της τήρησης των κανονισμών, της συνεργασίας με τις ναυτικές δυνάμεις και των αμυντικών μέτρων, όπως οι ένοπλοι φρουροί επί των πλοίων. Ωστόσο, επέμεινε ότι το βάρος δε μπορεί να βαρύνει αποκλειστικά τον κλάδο. Κάλεσε τα κράτη να τηρήσουν τις ευθύνες τους, υποστηρίζοντας ότι ακόμη κι αν η ναυτιλία είναι ανθεκτική, η ανθεκτικότητά της δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη. H κα Τραυλού προέτρεψε την παγκόσμια κοινότητα να δώσει προτεραιότητα στην ασφάλεια στη θάλασσα, να υιοθετήσει μία συντονισμένη διακυβέρνηση και να συμπεριλάβει την εμπειρογνωμοσύνη του κλάδου στην αντιμετώπιση των απειλών. Τόνισε τη μετάβαση από την αντίδραση στην πρόληψη και υπογράμμισε τη συνεργασία ως απαραίτητη. Καταλήγοντας, ζήτησε ενωμένη παγκόσμια δράση για την προστασία των ελεύθερων, ασφαλών και προστατευμένων θαλασσών ως κοινή ευθύνη.
Το μήνυμά της ήταν ξεκάθαρο: η ναυτιλία, τα πλοία και η δραστηριότητα στη θάλασσα πρέπει να προστατευθούν από τη διεθνή κοινότητα, αφού αποτελούν πυλώνα μείζονος σημασίας για την παγκόσμια οικονομία. Επικαλέστηκε τη συνεργασία μεταξύ κρατών για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του κλάδου σε βάθος χρόνου, καθώς οι αυξανόμενες απειλές της πειρατείας, των κυβερνοεπιθέσεων και της τρομοκρατίας καθιστούν αυτούς τους στόχους δυσκολότερους και πολυπλοκότερους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Security Council Extends Al-Shabaab Sanctions Regime, Renews Panel of Experts in Resolution 2776 (2025), United Nations, διαθέσιμο εδώ
-
‘Without Maritime Security, There Can Be No Global Security’, Secretary-General Tells Security Council, Calling on Greater Respect for International Law, United Nations, διαθέσιμο εδώ
-
With the New “Maritime” UN Security Council, Opportunities Abound for Strengthening Maritime Security, IPI Global Observatory, διαθέσιμο εδώ
-
EU Statement – UN Security Council High-Level Open Debate: Strengthening Maritime Security, Delegation of the European Union to the United Nations, διαθέσιμο εδώ
