Της Βασιλικής Μιχαηλίδου,
«To τέχνασμα της άδειας πόλης» (空城计, Kōng Chéng Jì) αποτελεί αξιοπρόσεκτο παράδειγμα στρατηγικής, στρατιωτικής και ψυχολογικής ευφυΐας. Δεν πρόκειται για αποσπασματικό δείγμα στρατηγικής παραπλάνησης, αλλά αποτελεί σημαντική καταγραφή στον κατάλογο των πολεμικών αφηγήσεων.
Στη συγκεκριμένη αφήγηση, κεντρικό πρόσωπο είναι ο Ζουγκέ Λιανγκ (Ζhuge Liang / 诸葛亮), στρατηγός και πολιτικός σύμβουλος του κινέζου αυτοκράτορα Λιού Μπέι (Liu Bei / 劉備), ιδρυτής του βασιλείου των Shu Han. Ο Ζουγκέ Λιανγκ έζησε την περίοδο κατά το τέλος της δυναστείας των Χαν και της περιόδου των Τριών Βασιλείων, 181-234 μ.Χ. Θεωρείται από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες της ιστορίας της Κίνας, καθώς τεχνάσματα όπως αυτό, χαρακτήριζαν όλη την καριέρα του.
Το τέχνασμα της άδειας πόλης αποτέλεσε μια απέλπιδα προσπάθεια του αυτοκράτορα Λιού Μπέι να αποκρούσει τον εν πολλών χρόνων αντίπαλό του, το κράτος των Wei. Τότε ανέθεσε στον έμπιστο στρατηγό του μια αποστολή, να προστατέψει την απομονωμένη και ευάλωτη γεωγραφικά πόλη Xicheng, καθώς μέσω αυτής θα μπορούσε ο εχθρός να εισβάλει ενδότερα στο βασίλειο. Ο Ζουγκέ Λιανγκ, ως ικανότατος στρατηγός γνώριζε καλά τις κατά πολύ υπέρτερες δυνάμεις του αντιπάλου του, όπως και την κομβικότητα της έκβασης της σύγκρουσης.
Ωστόσο, η τελική του απόφαση, τον ανέδειξε σε έναν από τους ευφυέστατους στρατηγούς της Κίνας. Ο Ζουγκέ Λιανγκ, όπως ο πολυμήχανος Οδυσσέας, σκαρφίστηκε ένα σχέδιο, μια παραπλάνηση του εχθρού, έδωσε οδηγίες στους στρατιώτες του να απομακρυνθούν από την πόλη και να κρυφτούν σε κοντινά δάση μέχρι να δώσει ο ίδιος κάποιο σινιάλο. Επίσης, συμβούλευσε τους κατοίκους να συμπεριφέρονται σαν να μην γνωρίζουν την προκείμενη επίθεση των Wei, ώστε να μην προδοθούν και καταστραφεί το τέχνασμα. Όπως και έγινε. Όταν έφτασαν οι στρατιώτες των Wei στην είσοδο της πόλης, ξαφνιάστηκαν. Περίμεναν μια ταραχώδη, πανικοβλημένη κατάσταση όπου στρατιώτες θα έτρεχαν σε όλα τα σημεία της πόλης, προσπαθώντας να καλύψουν ενδεχόμενα κενά σε θέσεις αμύνης και παράλληλα τους κατοίκους να μεταφέρουν ανήσυχα τα υπάρχοντα τους με σκοπό να διαφύγουν και να σωθούν. Αλλά στη πραγματικότητα ήρθαν αντιμέτωποι με την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Οι κάτοικοι φέρονταν τόσο φυσιολογικά που θα πίστευε κανείς ότι δεν ήξεραν καθόλου για την επίθεση ενώ ο αντίπαλος στρατός, άφαντος.
Η ανησυχία των Wei κορυφώθηκε όταν βρήκαν τον Ζουγκέ Λιανγκ στην κεντρική πλατεία της πόλης να φοράει την παραδοσιακή κινέζικη φορεσιά και να παίζει τραγούδια σε guqin (παραδοσιακό κινέζικο όργανο). Ο αρχηγός του στρατεύματος των Wei, ο Sima Yi (司馬懿), γνωρίζοντας την πανουργία του στρατηγού, εκτίμησε ότι πρόκειται για παγίδα και διέταξε άμεση υποχώρηση. Το κόλπο του Ζουγκέ Λιανγκ στέφθηκε με επιτυχία και η πόλη σώθηκε χωρίς καμία απώλεια.
Η εξέλιξη αυτής της μάχης αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για τη συγγραφή πολλών μυθιστορημάτων ένα εκ των οποίων είναι και το “Romance of the Three Kingdoms”, το οποίο συμπεριλήφθηκε μεταγενέστερα από ακαδημαϊκούς στα τέσσερα σπουδαιότερα μυθιστορήματα της κινέζικης ιστορίας. Ακόμη και σήμερα, στέκεται ως παράδειγμα ηρωισμού και τόλμης, πώς τίποτα δεν ξεπερνά την ανθρώπινη εξυπνάδα.
Επίσης, παραδείγματα όπως αυτό αναγνωρίζουν την αξία της ψυχολογίας σε έναν πόλεμο. Οι Wei αν γνώριζαν ή υποψιάζονταν την αδυναμία του αντιπάλου θα διεκδικούσαν αδιαμφισβήτητα τη νίκη. Ωστόσο, η τρομακτική αυτοπεποίθηση του Ζουγκέ Λιανγκ, η ολοκληρωτική απουσία στρατεύματος και η «πλήρη αδιαφορία» των κατοίκων με την άφιξη των επιτιθεμένων στην πόλη, παρέσυραν τους Wei σε υπερανάλυση της κατάστασης και στον πανικό. Η πιστή αφοσίωση του Ζουγκέ Λιανγκ στο βασίλειο των Shu Han, τον ακολουθούσε μέχρι και την τελευταία μέρα της ζωής του, επιβεβαιώνοντας για τελευταία φορά την θρυλική φήμη του στην Κίνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γιούρι Παινς (2012), The Everlasting Empire. The Political Culture of Ancient China and Its Imperial Legacy, (μτφ. Μαρία Παπαηλιάδη), εκδ. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
- Stratagem of the empty city, Ηistory & Artifacts, historyandartifacts.com, διαθέσιμο εδώ
- 100 Horsemen and the empty city: A game theoretic examination of deception in Chinese military legend, jstor.org, διαθέσιμο εδώ
- Qin in Kong Cheng Ji, silkqin.com, διαθέσιμο εδώ
