Της Ευαγγελίας Παλληκάρη,
1870: Το Κιαραβάλλε, ένα χωριό πλησίον της Ανκόνας, ήταν ο γενέθλιος τόπος της Μαρίας Μοντεσόρι. Πατέρας της ήταν ο Αλεσάντρο Μοντεσόρι, που εργαζόταν ως υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομικών, ενώ, παράλληλα, είχε και τη διεύθυνση ενός κρατικού καπνεργοστασίου, και η μητέρα της ήταν η Ρενίλντε Στοπάνι.
Σε ηλικία τριών ετών θα μεταβεί με την οικογένειά της στη Φλωρεντία, ενώ δύο χρόνια αργότερα θα εγκατασταθούν στη Ρώμη, για χάρη της δουλειάς του πατέρα της. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της το 1883, διαπρέποντας στο μάθημα των Οικοκυρικών. Το ίδιο έτος εντάχθηκε στο Τεχνικό Σχολείο «Μικελάντζελο Μπουοναρότι», όπου, μεταξύ άλλων, παρακολουθούσε μαθήματα Λογιστικής, Ιστορίας και Γεωγραφίας. Επέκτεινε τις σπουδές της μέσα από το Τεχνικό Σχολείο «Λεονάρντο Ντα Βίντσι», έχοντας ως μαθήματα τη γεωμετρία, το γραμμικό και ελεύθερο σχέδιο, τη φυσική, τη χημεία, τη ζωολογία, τη φυτολογία και τις ξένες γλώσσες.
Ολοκλήρωσε αυτόν τον κύκλο σπουδών κατά το 1890, λαμβάνοντας δίπλωμα στη φυσική και τα μαθηματικά, ενώ το ίδιο έτος προσπάθησε να ενταχθεί στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου «Λα Σαπιέντσα» της Ρώμης, κάτι που δεν ήταν σύνηθες για γυναίκα της εποχής της και έτσι, τελικά, δεν έγινε δεκτή. Στράφηκε σε μαθήματα που αφορούσαν τη φυτολογία, τη ζωολογία, την πειραματική φυσική, την ιστολογία, την ανατομία, τη χημεία, τα ιταλικά και τα λατινικά. Μέσα στο 1893 επανήλθε στην Ιατρική και, τελικά, έγινε δεκτή.
Στην αρχή το κλίμα μέσα στη σχολή ανάμεσα στους υπόλοιπους φοιτητές, αλλά και τους καθηγητές της, δεν ήταν φιλικό, ωστόσο με το πέρασμα του χρόνου κατάφερε να κερδίσει τον σεβασμό τους. Έτσι, το 1896 αποφοίτησε, έχοντας ως ειδίκευση την παιδιατρική και την ψυχιατρική. Μάλιστα, αξίζει να αναφέρουμε πως υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έλαβε πτυχίο ιατρικής από Ιταλικό Πανεπιστήμιο. Κατόρθωσε να διοριστεί μετά την αποφοίτησή της ως βοηθός στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου της Ρώμης, έχοντας ιδιαίτερη αγάπη για τα εκπαιδευτικά προβλήματα των παιδιών με νοητική καθυστέρηση. Την περίοδο 1900-1907 περνάει και στον χώρο της διδασκαλίας, όπου έδινε μαθήματα παιδαγωγικής για το Πανεπιστήμιο της Ρώμης, στο οποίο έλαβε την έδρα της ανθρωπολογίας για το διάστημα 1904-1908. Παράλληλα, συνέχισε να μορφώνεται, επεκτείνοντας τις σπουδές της στον χώρο της Φιλοσοφίας και της Ψυχολογίας πάνω σε θέματα αγωγής.
Προς τα τέλη του 1906, της ζητήθηκε να αναλάβει να εκπαιδεύσει μια ομάδα παιδιών από το Σαν Λορέντζο (μια φτωχογειτονιά της Ρώμης). Η Μοντεσόρι άρπαξε την ευκαιρία που της δόθηκε, με στόχο την εφαρμογή των πρωτοπόρων μεθόδων της στα παιδιά, και έτσι τον Ιανουάριο του 1907 εγκαινίασε το πρώτο «Σπίτι των Παιδιών» (“Casa dei Bambini”). Στον χώρο αυτόν χρησιμοποιούνταν εποπτικά μέσα διδασκαλίας (δικής της έμπνευσης), μέσα από τα οποία τα παιδιά θα κατανοούσαν ευκολότερα το μάθημα μέσω των αισθήσεων. Το αποτέλεσμα φαίνεται πως τη δικαίωσε, καθώς οι μαθητές σημείωσαν θεαματική πρόοδο, τόσο στο γνωστικό κομμάτι όσο και στους τρόπους συμπεριφοράς και αυτοπειθαρχίας τους. Μέσα από αυτές τις εφαρμογές προχώρησε στη συγγραφή του βιβλίου Η μέθοδος της επιστημονικής παιδαγωγικής που εκδόθηκε το 1909, προβάλλοντας ως μεθόδους της έννοιες της αυτενέργειας, της ενεργοποίησης του μαθητή και την αξία της συζήτησης μέσα στην τάξη.
Αρχικά, οι θεωρίες της έγιναν αποδεκτές πρώτα από την Ιταλία και έπειτα πέρασαν στην Ευρώπη και τέλος σε όλον τον κόσμο, με την ίδια να πραγματοποιεί πλήθος ταξιδιών σε Ευρώπη, Ινδία και ΗΠΑ, μεταφέροντας τις μεθόδους της και ιδρύοντας σχολεία που τις εφάρμοζαν. Στη χώρα μας, το πρώτο μοντεσοριανό νηπιαγωγείο λειτούργησε το 1936 στην πρωτεύουσα από την εκπαιδευτικό Μαρία Εντελστάιν-Γουδέλη και τον παιδαγωγό Δημήτρη Γληνού.
Κατά το 1922, ανέλαβε τη θέση της κυβερνητικής επιθεωρήτριας για τα σχολεία της Ιταλίας, πόστο που κατείχε μέχρι το 1934, όποτε και εγκατέλειψε τη χώρα εξαιτίας της ανόδου του Μουσολίνι στην εξουσία. Αρχικά, εγκαταστάθηκε στην Ισπανία, αλλά έφυγε με την έναρξη του Ισπανικού Εμφυλίου για την Ολλανδία. Το 1939 μετέβη στην Ινδία, στην οποία παρέμεινε για να επιστρέψει δέκα χρόνια αργότερα στην Ολλανδία. Το 1952 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και στις 6 Μαΐου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μαρία Μοντεσόρι, sansimera.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Σαν σήμερα, 31 Αυγούστου, γεννήθηκε η Μαρία Μοντεσσόρι, parents24.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Μαρία Μοντεσσόρι (Maria Montessori 1870-1952), pcychology.gr, Διαθέσιμο εδώ
