Της Ευτυχίας Δανίδου,
Προβληματισμό δημιουργεί συχνά στην Ελλάδα, αλλά και ευρύτερα στην Ευρώπη, η έλλειψη επαρκούς εργατικού δυναμικού που απαιτείται για να καλυφθούν οι αυξημένες εποχιακές ανάγκες που διαθέτουν ορισμένοι τομείς. Ο πρωτογενής τομέας, γεωργία, κτηνοτροφία, ο τουρισμός, οι ανάγκες αλιεργατών δεν μπορούν πλέον να καλυφθούν από το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό. Η θέση της Ελλάδας, μάλιστα, είναι δυσχερέστερη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς καλείται να αντιμετωπίσει και τον ανταγωνισμό με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που προσελκύουν εργάτες λόγω των καλύτερων παροχών που προσφέρουν. Χαρακτηριστική μάλιστα για τις συνθήκες που έχουν ιστορικά επικρατήσει σε τέτοιες εργασίες αποτελεί η υπόθεση της Μανωλάδας, όπου αναγνωρίστηκε από το ΕΔΔΑ ότι αλλοδαποί εργάτες στον τομέα καλλιέργειας φράουλας ήταν θύματα εμπορίας ανθρώπων και καταναγκαστικής εργασίας και η Ελλάδα καταδικάστηκε σε μεγάλες αποζημιώσεις.
Μετάκληση
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κατάσταση και να καλυφθούν νόμιμα και ελεγχόμενα οι εργατικές ανάγκες χρήσιμος είναι ο θεσμός της μετάκλησης. Η αίτηση μετάκλησης πρέπει να πραγματοποιηθεί από τον εργοδότη που επιθυμεί να προσλάβει προσωπικό για εποχική εργασία και πρέπει να αναγράφει, μεταξύ άλλων, τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων εργασίας, την ιθαγένεια, την ειδικότητα και το χρονικό διάστημα που θα απασχοληθούν οι εργάτες τρίτων χωρών. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η προστασία μάλιστα των εργατών αυτών, στην αίτηση ορίζεται ότι πρέπει να περιλαμβάνεται έγκυρη σύμβαση εργασίας καθώς και να αποδεικνύεται η παροχή καταλύματος με αξιοπρεπείς συνθήκες και η κάλυψη ασφάλειας ασθενείας. Εάν ο εργοδότης παραβιάσει αυτές τις υποχρεώσεις προβλέπεται χρηματικό πρόστιμο και πενταετής απαγόρευση χρήσης της δυνατότητας μετάκλησης. Όταν εγκριθεί η αίτηση μετάκλησης, ο εργαζόμενος αποκτά θεώρηση εισόδου με μέγιστη διάρκεια 6 μήνες, ενώ κύριο χαρακτηριστικό αυτού του διαστήματος είναι ότι δεν μπορεί να αλλάξει εργοδότη. Μετά την συμπλήρωση των έξι μηνών ο εργαζόμενος πρέπει να αναχωρήσει και δεν μπορεί να επιστρέψει για έξι μήνες μετά την λήξη της θεώρησης εισόδου. Δυνατότητα μετάκλησης δεν έχουν οι πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν ήδη στην Ελλάδα ή είναι μέλη οικογένειας πολιτών Ευρωπαϊκής Ένωσης και απολαμβάνουν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας εντός ΕΕ ή έχουν αυτό το δικαίωμα γι’ άλλο λόγο, όπως διακρατικές συμφωνίες.
Διμερείς Συμφωνίες
Σε μία επιπλέον προσπάθεια να καλυφθούν οι ανάγκες σε εργατικά χέρια η Ελλάδα καταρτίζει διμερείς συμβάσεις με άλλα κράτη. Μία από αυτές ήταν η Συμφωνία με την Αλβανία για την εποχιακή απασχόληση εργατικού δυναμικού (ν.2482/1997) για άτομα ηλικίας 21 έως 60, ενώ είχε προηγηθεί και Συμφωνία με την Βουλγαρία το 1996 (ν.2407/1996), η οποία θεωρήθηκε αρκετά επιτυχής. Επιπρόσθετα, διμερής Συμφωνία έχει υπογραφεί μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου με το ν.1453/1984 για κάλυψη των αναγκών αλιεργατών, καθώς οι Αιγύπτιοι αλιεργάτες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό μετακαλούμενων σε αυτό τον τομέα. Στην συγκεκριμένη συμφωνία έχει οριστεί ότι οι εργάτες έχουν το δικαίωμα να συνάψουν νέα σύμβαση εργασίας στο διάστημα που διαρκεί η θεώρηση εισόδου τους. Μία πρόσφατη ακόμα συμφωνία είναι αυτή που υπεγράφη με το Μπαγκλαντές. Με βάση, μάλιστα, τα στοιχεία που δημοσίευσε το Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, για τη διετία 2023-2024 οι 20 χιλιάδες από τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας θα καλυφθούν από την Αίγυπτο και το Μπαγκλαντές. Έχουν υπάρξει συζητήσεις και για συμφωνίες με άλλες χώρες, όπως η Ινδία και το Πακιστάν.
Καταλήγοντας, υπάρχει και η περίπτωση των εποχιακά εργαζομένων υπηκόων τρίτων χωρών που διαθέτουν άδεια διαμονής μακρός διαμένοντος σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Μπορούν δηλαδή οι τελευταίοι με αυτή την άδεια διαμονής να εργαστούν στην Ελλάδα για ορισμένο χρονικό διάστημα σε εργασία εποχιακής φύσεως. Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι, με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, για τη διετία 2023-2024 έχουν γίνει αιτήματα μετάκλησης για περίπου 380.000 εργαζομένους από τα οποία αποφασίστηκε ότι θα γίνουν δεκτά τα 167.925. Ο τομέας με την μεγαλύτερη ανάγκη είναι ο πρωτογενής και ακολουθούν η εξαρτημένη εργασία, οι αλιεργάτες, ο τουρισμός.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- Ζ. Παπασιώπη-Πασιά, Β. Κούρτης, Δίκαιο Αλλοδαπών, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2015.
- Ευδοκία Σταυρουλάκη, Μεταναστευτικό Δίκαιο και Δίκαιο Ιθαγένειας, Νομική Βιβλιοθήκη, 2016.
- Γιάννης Παπαδόπουλος, Ελλάδα καλεί Ταϊλάνδη, Ινδία και Βιετνάμ, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23 Οκτωβρίου 2023, kathimerini.gr, Διαθέσιμο εδώ.
