Πώς τα έθιμα δεν φέρνουν την Ανάσταση

---

Της Ειρήνης Λάττα,

Τέτοιες μέρες αναρωτιέται κανείς πόση ομορφιά μπορεί να χωράει μία άνοιξη. Αλλά ο Γιώργος Σεφέρης είχε δώσει την απάντηση πριν πολλά χρόνια, λέγοντας πως «η υψηλότερη μορφή της άνοιξης είναι μια Ελληνική Μεγάλη Εβδομάδα ». Και είχε δίκιο. Πάντα αυτές τις μέρες τις τόσο μαγικές, όλοι όσοι επιλέγουμε να ακολουθήσουμε τον Χριστό και να ζήσουμε μαζί του τα Άγια Πάθη, την ταφή και την ένδοξη Ανάστασή του, θυμόμαστε τα παιδικά μας χρόνια, όλες τις συνήθειες που είχαμε, τη νηστεία (είτε όλη τη Σαρακοστή είτε τη Μεγάλη Εβδομάδα), το βάψιμο των αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη, τη μυρωδιά από τα φρεσκοψημένα κουλουράκια και τσουρέκια, το στόλισμα και την περιφορά του Επιταφίου, τα πανέμορφα εγκώμια του Επιταφίου Θρήνου και τόσα πολλά ακόμα, τα οποία κάνουν τις μέρες αυτές μοναδικές. Και τις κάνουν μοναδικές, γιατί όλοι μαζί ζούμε τα γεγονότα που περιγράφονται στην Αγία Γραφή. «Δίπλα» μας ο Χριστός σταυρώνεται, «δίπλα» μας γίνεται η ταφή του και «δίπλα» μας πραγματοποιείται η Ανάστασή του.

Είναι ακόμα πιο όμορφο, παρ’όλα αυτά, αν καταφέρουμε να ζήσουμε όλα αυτά όχι μόνο με τον Χριστό «δίπλα» μας, αλλά και «μέσα» μας. Όμορφο είναι να μη μένουμε στις συνήθειες και στη χαρά των εθίμων, τα οποία λαμπρά αναδεικνύουν την παράδοσή μας, αλλά να ζούμε ελεύθερα τα γεγονότα και την κάθε μέρα, χωρίς να είμαστε «δέσμιοί» τους. Όμορφο θα ήταν, επίσης, να μην είμαστε υποκριτές. Να μην προσποιούμαστε τους καλούς και ευλαβείς ανθρώπους ή Χριστιανούς, μένοντας πιστοί μόνο στα έθιμα, ενώ όλο τον υπόλοιπο χρόνο που δεν είμαστε στον χώρο της Εκκλησίας να κουτσομπολεύουμε με φθόνο, να συκοφαντούμε, να προκαλούμε θλίψη και να πληγώνουμε εμάς και τους άλλους. Ακόμη χειρότερο είναι να μην επικοινωνούμε τους προβληματισμούς μας  αλλά να τους διογκώνουμε λες και θέλουμε να αποξενωθούμε εντελώς από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο.

Φυσικά κανένας δεν είναι τέλειος και ο καθένας παλεύει με τις αδυναμίες του. Ωστόσο, από τη μια πλευρά, οι μεν οφείλουν να «μπαίνουν» στη θέση του άλλου, όσο μπορούν, και με τη στάση τους να τους βοηθάνε. Από την άλλη, οι δε οφείλουν να σταματήσουν ή έστω να μειώσουν τις υποκρισίες, τη θυματοποίηση και τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Καθένας έχει απεριόριστη αξία, αλλά αυτό δε σημαίνει πως ο κόσμος γυρίζει γύρω από εμάς. Τα γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδας και το θεμέλιο της Ορθόδοξης Πίστης μάς διδάσκει ότι ο κόσμος φτιάχτηκε για εμάς,  όχι, όμως, με εγωισμό, αλλά με θυσία, με υπομονή και προσμονή στη σωτηρία του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά. Γι’ αυτό και ας μη «μείνουμε» στο βάψιμο ενός αυγού , στην αγορά μιας λαμπάδας, στο «ας πάω στην εκκλησία ή ας κοινωνήσω για το καλό», στη θεώρηση της περιφοράς του Επιταφίου σαν βόλτα στην καφετέρια και την Ανάσταση σαν κοινωνικό γεγονός.

Ωραία είναι τα έθιμα και βέβαια είναι βάση του πολιτισμού μας και της ρίζας μας, αλλά όχι όπως μας βολεύει να είναι. Κάθε έθιμο, από το βάψιμο των αυγών μέχρι και τις κανάτες της Κέρκυρας (Μπότηδες) ή το κάψιμο του Ιούδα έχει λόγο ύπαρξης, έχει μια δικιά του ρίζα. Ας μη μένουμε, λοιπόν, στο ίδιο το έθιμο, αλλά ας προσπαθήσουμε να κοιτάξουμε στον λόγο ύπαρξής του, στο γεγονός που βρίσκεται πίσω από αυτό. Στην παρούσα φάση και περίοδο, το κύριο γεγονός είναι η Ανάσταση του Κυρίου μας, μετά τη σταύρωσή του. Μια καλή ευκαιρία να αναλογιστούμε, είτε πιστεύουμε είτε όχι, πόσες περίπου φορές τον έχουμε «σταυρώσει» κι εμείς μέσα μας, αλλά και πώς άραγε θα μοιάζει η δική μας προσωπική Ανάσταση, η δική μας επιστροφή στο φως.

---