Της Πέρσας Κουμάτη,
Την τελευταία δεκαετία, έχει αποδειχθεί ότι η κλινική επιβάρυνση της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος (NAFLD) δεν περιορίζεται μόνο στη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα που σχετίζεται με το ήπαρ, αλλά υπάρχουν τώρα αυξανόμενες ενδείξεις ότι η NAFLD είναι μια πολυσυστηματική νόσος, που επηρεάζει αρκετά εξωηπατικά όργανα και ρυθμιστικές οδούς. Η NAFLD χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα. Δεδομένου ότι έχει γίνει η κυρίαρχη αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου σε πολλά μέρη του κόσμου, η NAFLD μπορεί επίσης δυνητικά να προκαλέσει σημαντικές χρόνιες εξωηπατικές επιπλοκές.
Επιδημιολογικά
Ο επιπολασμός της νόσου αυξάνεται σημαντικά, με τις τρέχουσες εκτιμήσεις να υποδηλώνουν ότι επηρεάζει έως και το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αυτή η ασθένεια είναι ιδιαίτερα συχνή στα βιομηχανικά έθνη, όπου επικρατούν ο καθιστικός τρόπος ζωής και η διατροφή πλούσια σε θερμίδες. Για λόγους που δεν είναι απολύτως σαφείς, η NAFLD είναι πιο συχνή στους άνδρες παρά στις γυναίκες και παρόλο που οι ακριβείς εκτιμήσεις των ποσοστών επίπτωσης για NAFLD είναι αβέβαιες, τα τρέχοντα ποσοστά επίπτωσης εμφανίζουν κορύφωση την τέταρτη με έκτη δεκαετία της ζωής. Ο τρέχων πληθυσμιακός επιπολασμός της NAFLD είναι περίπου 30-40% στους άνδρες και 15-20% στις γυναίκες και είναι ακόμη υψηλότερος σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2).
Σημαντικές ασθένειες που σχετίζονται με τη NAFLD τα τελευταία 10 χρόνια είναι η χρόνια ηπατική νόσος, η καρδιαγγειακή νόσος και ο ΣΔ2. Επιπλέον, η αυξανόμενη προσοχή εστιάστηκε επίσης στη χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ) που σχετίζεται με τη NAFLD και μια περαιτέρω πρόσφατη μετα-ανάλυση ανέφερε ότι η NAFLD συσχετίστηκε με κατά προσέγγιση διπλάσιο αυξημένο κίνδυνο ΧΝΝ. Υπάρχουν, επίσης, αναδυόμενες ενδείξεις ότι η NAFLD συνδέεται με άλλες χρόνιες ασθένειες, όπως η υπνική άπνοια, οι καρκίνοι του παχέος εντέρου, η οστεοπόρωση, η ψωρίαση και διάφορες ενδοκρινοπάθειες (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών).
Παράγοντες κινδύνου
Η NAFLD γίνεται γρήγορα μια από τις πιο κοινές αιτίες χρόνιας ηπατικής νόσου παγκοσμίως και αποτελεί την πλέον κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας που σχετίζεται με το ήπαρ.
Η NAFLD ξεκινά με συσσώρευση ηπατικών λιπιδίων, το ήπαρ γίνεται αναποτελεσματικό στον μεταβολισμό των λιπών, οδηγώντας σε συσσώρευσή τους στα ηπατικά κύτταρα. Παρόλο που οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ηπατικού λίπους και ηπατικής ίνωσης στη NAFLD είναι καλά τεκμηριωμένοι (π.χ. ηλικία >50 ετών, παχυσαρκία, αντίσταση στην ινσουλίνη, ΣΔ2, αυξημένα επίπεδα φερριτίνης και πολυμορφισμός 148Μ που περιέχει την περιοχή τύπου πατατίνης φωσφολιπάσης 3 (PNPLA3) ), οι παθολογικοί μηχανισμοί με τους οποίους καθένας από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου (ιδιαίτερα ο γονότυπος PNPLA3) επιταχύνει την εξέλιξη της NAFLD είναι λιγότερο καλά κατανοητοί. Με την πάροδο του χρόνου, η επίμονη συσσώρευση λίπους μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και βλάβη των ηπατικών κυττάρων, μια κατάσταση γνωστή ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH), η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε κίρρωση και ηπατική ανεπάρκεια.
Συμπτωματολογία
Η NAFLD είναι συχνά ασυμπτωματική στα αρχικά της στάδια και συνήθως ανακαλύπτεται τυχαία μέσω μη φυσιολογικών εξετάσεων ηπατικής λειτουργίας ή απεικονιστικών μελετών. Όταν εμφανιστούν συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, δυσφορία στο δεξιό άνω μέρος της κοιλιάς και ανεξήγητη απώλεια βάρους. Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό αιματολογικών εξετάσεων, διαδικασιών απεικόνισης όπως υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία και μερικές φορές βιοψία ήπατος για να εκτιμηθεί η έκταση της ηπατικής βλάβης.
Αντιμετώπιση – Πρόληψη
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή για τη NAFLD, επομένως η διαχείριση εστιάζει στις τροποποιήσεις του τρόπου ζωής και στη θεραπεία των υποκείμενων παθήσεων. Οι βασικές στρατηγικές περιλαμβάνουν την απώλεια βάρους μέσω της διατροφής και της άσκησης, τον έλεγχο του διαβήτη και των επιπέδων χοληστερόλης, την αποφυγή του αλκοόλ και των ηπατοτοξικών φαρμάκων. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ιδιαίτερα εκείνες που εξελίσσονται σε NASH ή κίρρωση, μπορεί να απαιτούνται πιο άμεσες θεραπείες, όπως η μεταμόσχευση ήπατος.
Η πρόληψη της νόσου περιλαμβάνει την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με ισορροπημένη διατροφή, τακτική σωματική δραστηριότητα, διατήρηση υγιούς βάρους και διαχείριση μεταβολικών παραγόντων κινδύνου. Οι πρωτοβουλίες δημόσιας υγείας που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη νόσο και την προαγωγή της υγείας του ήπατος είναι απαραίτητες για την καταπολέμηση αυτής της αυξανόμενης επιδημίας.
Δημόσια υγεία – Συμπεράσματα
Ο αυξανόμενος επιπολασμός της NAFLD αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόκληση για τη δημόσια υγεία, με σημαντικές επιπτώσεις στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης παγκοσμίως. Η οικονομική επιβάρυνση της NAFLD, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών δαπανών, της απώλειας παραγωγικότητας και των επιπτώσεων στην ποιότητα ζωής των ασθενών, είναι σημαντική. Επιπλέον, η εξέλιξη της νόσου σε πιο σοβαρές ηπατικές παθήσεις όπως η κίρρωση και το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί σοβαρή απειλή για την ατομική υγεία και τους πόρους της δημόσιας υγείας.
Η λιπώδης νόσος του ήπατος είναι μια σιωπηλή αλλά αυξανόμενη επιδημία, που απαιτεί αυξημένη ευαισθητοποίηση και προληπτική διαχείριση για να μετριαστεί ο αντίκτυπός της στη δημόσια υγεία. Μέσω ολοκληρωμένων προσεγγίσεων που περιλαμβάνουν την πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση και την αποτελεσματική διαχείριση, είναι δυνατό να μειωθεί η επιβάρυνση αυτής της ασθένειας και να βελτιωθούν τα προβλήματα υγείας των προσβεβλημένων ατόμων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- NAFLD: A Multisystem Disease, Journal of Hepatology, Διαθέσιμο εδώ
- Non-Alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) Pathogenesis and Natural Products for Prevention and Treatment, International Journal of Molecular Sciences, Διαθέσιμο εδώ
