Της Στέλλας Πετρακάκη,
Τι κι αν έχουν λάβει τέλος οι παγκόσμιοι πόλεμοι του περασμένου αιώνα, τι κι αν η δημοκρατικότητα στα πολιτεύματα των ευρωπαϊκών κρατών δεν εγκαθιδρύθηκε καθολικά, ακόμα και τώρα, το 2024, συνεχίζουμε να μιλάμε για δεσμευμένα εκατομμύρια, από ταμεία ευρωπαϊκών χωρών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επιβάλλοντας τη δική της τιμωρία προς τις αυταρχικές κυβερνήσεις, είχε «κατασχέσει» μια υπέρογκη χρηματική ενίσχυση, η οποία προοριζόταν για την Πολωνία.
Είχε σκάσει, κατά κάποιον τρόπο, σαν «βόμβα» η είδηση πως η Ε.Ε. είχε παρακρατήσει ένα τεράστιο ποσό από την πρώην κυβέρνηση της Πολωνίας, σε δημόσια έσοδα, καθώς η τελευταία διατηρούσε μια αλύγιστη στάση και έναν εθνικιστικό χαρακτήρα, διαβρώνοντας τις προθέσεις και τον χαρακτήρα της χώρας, ως σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Δεν είναι και λίγες οι φορές που η Πολωνία είχε κατηγορηθεί, αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τέτοια «βαρύγδουπη» έκφραση, για τις φιλοεθνικιστικές προσεγγίσεις της, αναφορικά με την διάρθρωση της κυβερνητικής ατζέντας και των αναγκών των πολιτών της.
Ωστόσο, και λαμβάνοντας υπόψη το βάρος στο οποίο είχε υπεισέλθει η Πολωνία, λόγω των ανωτέρω παρακρατήσεων των κρατικών εσόδων της, με την αλλαγή της κυβέρνησης και την εγκαθίδρυση του Donald Tusk στην κεφαλή της χώρας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, με επίσημη ανακοίνωση την περασμένη Πέμπτη (29/02/2024), την αποδέσμευση του ποσού, ύψους €137 δισ., μετά από δύο διαδοχικά χρόνια μερικής ανέχειας. Ο λόγος, για τον οποίο η Επιτροπή είχε διακόψει τη χρηματοδότηση της χώρας, αφορούσε τη διάβρωση των θεμελιωδών αρχών του κράτους δικαίου, με απτές αποδείξεις, καθώς η προηγούμενη «σκληρή» δεξιά κυβέρνηση, του κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS)», αναδιοργάνωσε τις σχέσεις μεταξύ των δικαστηρίων, διόρισε αυθαίρετα φιλικά προσκείμενους στο κόμμα δικαστές σε κορυφαίες θέσεις και, αποτελώντας την «κορυφή» του μεταφορικού παγόβουνου, εξουσιοδότησε το πειθαρχικό τμήμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου, να τιμωρεί τους δικαστές, ανάλογα με το περιεχόμενο των αποφάσεών τους.
Η αναθεώρηση, ανέφεραν οι Βρυξέλλες, έπληξε σοβαρά τη δικαστική ανεξαρτησία της χώρας, εμπόδισε την εφαρμογή των κανόνων της Ε.Ε. και έθεσε σε κίνδυνο τον κοινό προϋπολογισμό. Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, το 2021, από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας, αμφισβητείται η ίδια η υπεροχή του δικαίου της Ε.Ε., ενισχύοντας, με αυτόν τον τρόπο, τον ευρωσκεπτικισμό που «σκεπάζει» την Ευρώπη και τα κράτη μέλη της Ε.Ε., εδώ και αρκετές δεκαετίες. Όλα αυτά άλλαξαν με τον Donald Tusk και τις αλλαγές που ο ίδιος πρότεινε, αρχικά για αμέριστο σεβασμό προς το δίκαιο της Ε.Ε., καθώς και για την κατάργηση των πειθαρχικών σωμάτων που «βαραίνουν» τους δικαστές, φέρνοντας στη χώρα τις ουσιαστικές αλλαγές που έθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως προϋπόθεση άρσης της χρηματικής κατάσχεσης.
Άλλες αιτίες, για την οικονομική κατάσχεση από την Ε.Ε., αποτέλεσαν οι παγιωμένες μη συμφέρουσες καταστάσεις στην πολιτική συνοχή, τη ναυτιλία και τη μετανάστευση, όπως επίσης και οι αναχρονιστικές θέσεις στον Συνήγορο του Πολίτη. Για τα ανωτέρω, η κυβέρνηση Tusk απέστειλε μια αυτοαξιολόγηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τονίζοντας πως, από σεβασμό προς την Ε.Ε. και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύστερα από την αλλαγή της αυστηρής δεξιάς κυβέρνησης, έσπευσαν να πραγματοποιήσουν τις ανάλογες αναμορφώσεις, πάντα με οδηγό τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
Είναι παράξενο το συναίσθημα που αναπτύσσεται, όταν εξετάζουμε θεωρίες ευρωσκεπτικισμού. Σε μια ενοποίηση, όπως η Ε.Ε., όπου ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας των κανόνων, των ρυθμίσεων και των αξιών είναι το άλφα και το ωμέγα στη λειτουργία της, υπάρχουν ακόμα κράτη, στα οποία η αλλαγή της κυβερνητικής κατεύθυνσης δύναται να μεταφερθεί από το ένα πολιτικό άκρο στο άλλο. Κράτη όπως η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Ιταλία, των οποίων οι κυβερνήσεις έχουν αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες, σε πολιτικά άκρα, αλλαγές, όσο βρίσκονται υπό τη «σκέπη» της Ε.Ε., φαίνεται πως αποτελούν μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη της ανάδειξης κυβερνήσεων, εντός της Ένωσης. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως η διαφορετικότητα είναι αυτή που χαρακτηρίζει την Ε.Ε., ωστόσο όχι σε τόσο θεμελιακά ζητήματα, όπως η διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών και η υποστήριξη ακραίων καθεστώτων. Θα μπορούσε, επίσης, κάποιος να σκεφτεί πως η τόσο δραστική κυβερνητική αλλαγή, ορισμένων καθεστώτων, οδηγεί στον αποπροσανατολισμό από ακόμα πιο ογκώδη ζητήματα, που υποβόσκουν στην καθημερινότητά μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
EU unblocks frozen funding for Poland, Deutsche Welle (DW), διαθέσιμο εδώ
- Breaking down the €137 billion in EU funds that Brussels has unfrozen for Poland, Euronews, διαθέσιμο εδώ
