Μια επισκόπηση του 25ου TIDF

Της Κωνσταντίνας Στάμου,

Ο Μάρτιος πλησιάζει και φέρνει μαζί του και τον αέρα του 26^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Πριν, όμως, αναφέρουμε επιγραμματικά τα ντοκιμαντέρ που θα παρακολουθήσουμε στο φετινό φεστιβάλ, θα κάνουμε μια επισκόπηση των όσων μας προσέφερε το περσινό φεστιβάλ κινηματογράφου. Το 25^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διήρκησε από την Πέμπτη 2 Μαρτίου έως την Κυριακή 12 Μαρτίου. Οι αίθουσες που φιλοξένησαν τα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν είναι το Μακεδονικόν , το Ολύμπιον, η Φρίντα Λιάππα, η Τώνια Μαρκετάκη, ο Παύλος Ζάννας, ο Σταύρος Τόρνες και ο Τζον Κασσαβέτης.

Τα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν μεταξύ άλλων είναι: Το «Κάτω από τον ουρανό της Δαμασκού», των Χέμπα Χαλέντ, Ταλάλ Ντερκί και Αλί Γουαζί, βραβευμένο με τον Χρυσό Αλέξανδρο. «Τι δεν είμαι» της Τούντε Σκόβραν, που απέσπασε τον Αργυρό Αλέξανδρο. Η «Φωνή» της Ντομίνικα Μοντέαν – Πάνκοβ, που κέρδισε το βραβείο «Χρυσός Αλέξανδρος – Δημήτρης Ειπίδης». Στα βραβεία του Διεθνούς Διαγωνιστικού Film Forward διακρίσεις απέσπασαν «Ζωή σε δόσεις» των Άλεξ Φράι, Ρεμπέκα Λόιντ Έβανς και της Λίζα Σέλμπι, καθώς και το «Βάρδια» του Γρηγόρη Ρέντη.

Το 25^ο ΤIDF φιλοξένησε συνολικά 99 παγκόσμιες διεθνείς και ευρωπαϊκές πρεμιέρες, τις οποίες διέθετε καθ’ όλη τη διάρκεια διεξαγωγής της εκδήλωσης και σε διαδικτυακή μορφή. Την έναρξη του σηματοδότησε η ταινία “La Singla” της Παλόμα Θαπάτα, ενώ το φεστιβάλ έκλεισε με την ταινία «Εγώ και το κατοικίδιο μου, ο Γιόχαν Κράμερ». Όπως κάθε φορά, το φεστιβάλ γνωστοποιείται στο ευρύ κοινό μέσω της αφίσας που φέρει το λογότυπό του και είναι βασισμένη σε διαφορετικό θεματικό άξονα κάθε φορά. Η αφίσα που αφισοκολλήθηκε κατά τη διεξαγωγή του 25^ου TIDF στους δρόμους της πόλης για την ανακοίνωσή του έφερε στη μέση της μια καρδιά.

Η καρδιά είναι στοιχείο άμεσα συνδεδεμένο με την ανθρώπινη υπόσταση και θυμίζει όλες τις επίγειες απολαύσεις: τον έρωτα, την αγάπη, την απογοήτευση, το γενικότερο, δηλαδή, συναίσθημα του νιώθεις ζωντανός. Για τη δυναμικότητα και τη σηματοδότησή της, ο χώρος του σινεμά και της τέχνης πολλές φορές την επικαλείται για να περάσει ηχηρά και συναισθηματικά φορτισμένα μηνύματα στα έργα. Βασικός πυρήνας του φεστιβάλ ήταν η έννοια της παρατήρησης, για αυτό και ο Σουηδός καλλιτέχνης Daniel Egneus πρόσθεσε σε αυτές το λογότυπο “to perceive and register as being significant” και “to watch carefully and attentively” (=να αντιλαμβάνονται και να εγγράφονται ως σημαντικά, να παρακολουθούν προσεκτικά και με εγρήγορση).

Αξιοσημείωτη ήταν και η προβολή του εμβληματικού ντοκιμαντέρ «Αγέλαστος Πέτρα» του Φίλιππου Κουτσαφτή. Κινηματογραφικός χώρος του ντοκιμαντέρ υπήρξε η Ελευσίνα, μια μικρή βιομηχανική πόλη 20 χιλιόμετρα δυτικά της Αθήνας. Μια πόλη, όμως, που έχει αποτελέσει έδαφος τοποθέτησης πολλών αρχαϊκών μύθων, όπως ο μύθος της θεάς Δήμητρας, θεά της γεωργίας και της ευφορίας. Ένα άλλο αρχαϊκό γεγονός που φιλοξενούταν στην περιοχή της Ελευσίνας, κατά τα προϊστορικά χρόνια, ήταν τα Ελευσίνια μυστήρια, που σχετίζονται με τον κύκλο της ζωής και θεωρούνταν ότι χάριζαν ελπίδα και μακαριότητα για την αντιμετώπιση του θανάτου.

Αν και το έδαφος της Ελευσίνας αποτέλεσε, κατά τους παλαιότερους καιρούς, εύπορο χώμα για την καλλιέργεια των δώρων της θεάς Αθηνάς, σήμερα μαραίνεται με τις μεγάλες βιομηχανίες της Ελλάδας που έχουν εγκαθιδρύσει εκεί τις δομές τους και καταστρέφουν την περιοχή και το ιερό. Στο ντοκιμαντέρ αποκαλύπτεται η πραγματική αγνή ομορφιά της Ελευσίνας, ως ιερό σημείο και όριο, για να δει κανείς τον κόσμο γύρω του και, ταυτόχρονα, σε συνάρτηση με τον εαυτό του. Θέματα που συζητήθηκαν μέσω των live podcasts που διεξήχθησαν στο φεστιβάλ ήταν: η πανδημία, η έννοια του τραύματος, οι σκιές (που αποτέλεσαν και θέμα του TIFF που ακολούθησε), η εκδικητική πορνογραφία κ.α.

Τέλος, σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι κατά τη διεξαγωγή του 25^ου TIDF συνέβη η τραγωδία στα Τέμπη, γεγονός στο οποίο η οργάνωση έδειξε τη συμπαράστασή της στα θύματα και τις οικογένειές τους, με τη ματαίωση της τελετής έναρξης του φεστιβάλ, συμμετέχοντας στο τριήμερο εθνικό πένθος για την ανείπωτη τραγωδία, αναφέροντας το ίδιο χαρακτηριστικά «σε αυτήν την ώρα οδύνης, οι σκέψεις μας βρίσκονται στους συγγενείς των θυμάτων, στους οποίους εκφράζουμε τα πιο ειλικρινή μας συλλυπητήρια».

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Διαγωνιστικό τμήμα podcast, filmfestival.gr, διαθέσιμο εδώ.
• Πολιτιστικός οδηγός για εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη, thessalonikiguide.gr, διαθέσιμο εδώ.
• Αγέλαστος Πέτρα, filmfestival.gr, διαθέσιμο εδώ. 
• Πρόγραμμα προβολών, filmfestival.gr, διαθέσιμο εδώ.
• Φιλμ Φέστιβαλ, instagram.com, διαθέσιμο εδώ.