Της Γιώτας Κασάπη,
Πλησιάζοντας στο τέλος ενός έτους που επιφύλασσε νέες προκλήσεις στους διεθνείς δρώντες, το ενδιαφέρον φαίνεται να μοιράζεται ανάμεσα στον τομέα των πολεμικών επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή και το Δημοκρατικό θεσμό των εκλογών. Οι τίτλοι τέλους περιορίζονται στα ημερολόγια, αφού στο εκλογικό πεδίο τώρα γίνεται η αρχή. Ξεκινώντας με τη πολιτική σκηνή της Αιγύπτου, στην αφρικανική ήπειρο, αναμένεται να διεξαχθούν εκλογικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια ολοκλήρου του 2024 σε σημαντικό αριθμό κρατών παγκοσμίως. Εκείνοι που απολαμβάνουν μέγιστης προσοχής είναι, πέραν της Αιγύπτου, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ήδη από τις 10 Δεκεμβρίου στην Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου, διεξάγονται οι εθνικές εκλογές, στις οποίες αναμένεται να επανεκλεγεί ο τωρινός ηγέτης Abdel Fattah el-Sisi. Οι διαδικασίες έχουν ολοκληρωθεί και τα αποτελέσματα πρόκειται να αποκαλυφθούν στις 18 Δεκεμβρίου. Ο Αιγύπτιος Πρόεδρος που αντιμετωπίζει μια διπλή κρίση και καλείται να διαχειριστεί τον αντίκτυπο των πολεμικών αναταραχών στη Γάζα, αλλά και τα δυσχερή οικονομικά του κράτους είχε ανακοινώσει την υποψηφιότητά του τον Οκτώβριο, αν και το 2018 είχε αναφέρει πως δεν «θα έτρεχε» για τρίτη θητεία.
Οι εκλογές που ήταν να πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο του 2024 προωθήθηκαν νωρίτερα από τον ίδιο, ώστε ενδεχομένως να εξασφαλίσει νομιμότητα μέσω του εκλογικού του θριάμβου και κατ’ επέκταση να δικαιολογήσει τους οικονομικούς του σχεδιασμούς. Αν και το πρόγραμμά του έκανε λόγο για σταθερότητα στην Αίγυπτο όταν εκείνη το χρειαζόταν, η 10ετής διακυβέρνηση του χαρακτηρίσθηκε για τον εκφοβισμό υποψηφίων που αποτελούσαν απειλή για την εξουσία του, τον περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου, καθώς και τη φυλάκιση πολιτικών προσώπων. Επίσης, συνυφάνθηκε με μια περίοδο οικονομικής κρίσης. Το επόμενο έτος μάλιστα το κράτος καλείται να αποπληρώσει το ποσό των 29 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη λήξη χρέους σε περίοδο που ο πληθωρισμός κυμαίνεται γύρω στο 30%, επηρεάζοντας το μέλλον εκατομμυρίων οικογενειών.
Οι υπόλοιποι συνυποψήφιοι που αναδείχθηκαν ήταν λιγότερο γνωστοί συγκριτικά και ο αριθμός τους περιορισμένος. Η ανάληψη της εξουσίας από τον el-Sisi με το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2013 αποτέλεσε εναρκτήριο σημείο ισχυρής κυριαρχίας στη πολιτική της Αιγύπτου, αφήνοντας λίγο χώρο στην αντιπολίτευση για αναπτυχθεί και ακόμη λιγότερο στον λαό για να εκφράσει τις αντιθέσεις του. Πρόκειται για τους Farid Zahran του Αιγυπτιακού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, τον Abdel-Sanad Yamama της Ουάφντ και τον Hazem Omar του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.
Ένας άλλος ηγέτης που αναμένεται να διατηρήσει την θέση του στην εξουσία, όπως ο el-Sisi, είναι ο τωρινός Ρώσος Πρόεδρος, Vladimir Putin. Στις 8 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για την απονομή επαίνων σε στρατιώτες που βρέθηκαν στο πολεμικό πεδίο της Ουκρανίας στο Κρεμλίνο, δήλωσε πως σκοπεύει να διεκδικήσει ξανά τον προεδρικό τίτλο, παρατείνοντας τη θητεία του. Ευρισκόμενος σε αυτή τη θέση πρώτα ως αναπληρωτής Πρόεδρος το 1999 και διατελώντας Πρωθυπουργός το 2008 κάτω από τη προεδρία του Dmitri Medvedev έως το 2012, βρίσκεται έκτοτε σταθερά στο τιμόνι της χώρας μέχρι σήμερα. Κατέχει το ρεκόρ για τη μεγαλύτερη προεδρική θητεία στη Ρωσία, αφήνοντας τον Brezhnev και την 18ετή υπηρεσία του στη δεύτερη θέση.
Αυτό το γεγονός, ωστόσο, προβάλλεται μέσα από το δυτικό φακό ως προβληματικό: το ρωσικό σύνταγμα του 1993 έκανε λόγο για δύο συνεχόμενες θητείες, τεσσάρων χρόνων η καθεμιά. Αλλάζοντας τα έτη σε έξι με τις τροποποιήσεις του 2008 και αυξάνοντας τον αριθμό των θητειών με τις τροποποιήσεις του 2020, ο Putin κατάφερε να εξασφαλίσει στον εαυτό του τη σταθερή παραμονή του στο πιλοτήριο της ρωσικής πολιτικής σκηνής.
Η απάντηση στο γιατί αυτό είναι, σύμφωνα με τη Δύση, προβληματικό για τον δημοκρατικό θεσμό είναι απλή. Σε αντιδιαστολή με την εικόνα που παρουσιάζει ο Ρώσος Πρόεδρος, στην οποία τοποθετεί τον ρωσικό λαό να τον στηρίζει ένθερμα, η Δύση προσάπτει στο πρόσωπό του τον ρόλο του δικτάτορα και του εγκληματία πολέμου. Το αφήγημα διαφέρει από μέρος σε μέρος, η πραγματικότητα ωστόσο δείχνει πως έχει υψηλότερα ποσοστά αποδοχής από ό,τι διέθετε πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι εκλογές θα διεξαχθούν από τις 15 έως τις 17 Μαρτίου και ο νεοεκλεγής Πρόεδρος θα αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του τον Μάιο. Η μέση προσέλευση υπολογίζεται στους 70 με 80 εκατομμύρια πολίτες, ενώ οι εκλογές της άνοιξης του 2024 έρχονται με μια καινοτομία. Παρά τη σταθερή άρνηση και αποδοκιμασία της Ουκρανίας, ο Putin εξήγγειλε πως η διαδικασία θα συμπεριλάβει και τα νέα προσαρτημένα εδάφη. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως ο Putin βλέπει την επανεκλογή του σαν ευκαιρία για την ολοκλήρωση της πολεμικής του επιχείρησης στην Ουκρανία. Για αυτόν τον λόγο, αποζητά να πυροδοτήσει το λαϊκό ενθουσιασμό, ώστε να αποκτήσει τη λαϊκή συγκατάθεση για την εκπόνηση των σχεδίων που συνοδεύουν την πολιτική του ηγεσία. Ο μόνος που θα μπορούσε να θέσει τέλος στα σχέδιά του είναι ο θάνατος, ενδεχόμενο που ανησυχεί τόσο το κοινό, όσο και τον ίδιο και τον έχει ωθήσει στη προετοιμασία μιας νέας γενιάς, ικανής να αναλάβει το έργο του οποίου είναι εμπνευστής.
Την ίδια στιγμή, οι επίδοξοι ανταγωνιστές του είναι ελάχιστα διάσημοι, αν και σημαντικές προσωπικότητες, κάτι που μεταφέρει το φως της δημοσιότητας ξανά πάνω του. Έχει υποστηριχθεί και στο παρελθόν πως η επιλογή των ανταγωνιστών ενδέχεται να μην είναι τυχαία, αποσκοπώντας στην ανάδειξη του ίδιου. Μερικά από τα ονόματα που έχουν γνωστοποιηθεί είναι εκείνο της Yekaterina Duntsova, των Boris Nadezhdin, Ivan Otrakovsky, Igor Girkin, ενώ η λίστα συμπεριλαμβάνει και άλλους.
Και όσο η Ρωσία, όπως και η Αίγυπτος, φαίνεται να οδηγείται στην σίγουρη επανεκλογή των, ήδη, επί κεφαλής προσωπικοτήτων, οι Ηνωμένες Πολιτείες έρχονται να ταρακουνήσουν τον κόσμο. Οι δημοσκοπήσεις προετοιμάζουν τους Αμερικανούς πολίτες και τους διεθνείς θεατές για μια δυναμική σύγκρουση που μπορεί να αναδείξει νικητή τον προηγούμενο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, απομακρύνοντας τον Joe Biden από το Λευκό Οίκο. Αν και έχουν δεχθεί και οι δύο αρκετή κριτική, τόσο επειδή ο πρώτος βρίσκεται αντιμέτωπος με 91 κατηγορίες, όσο και της μεγάλης ηλικίας που περιορίζει τον δεύτερο στον πολιτικό χειρισμό, κάνεις εκ των δύο δεν κάνει πίσω. Σε περίπτωση καταδίκης του Trump, ωστόσο, η εκλογικότητά του ενδέχεται να πληγεί ανεπανόρθωτα, μα ακόμα και αυτό είναι αβέβαιο. Και οι δύο υποψήφιοι προηγούνται των αντιπάλων τους στις παρατάξεις τους, παρόλα αυτά σημειώνουν χαμηλό ποσοστό αποδοχής στο σύνολο του εκλογικού σώματος.
Την ώρα που ο Donald Trump αντιμετωπίζει αρκετές κατηγορίες, ο Πρόεδρος Joe Biden προσπαθεί να κερδίσει μέχρι και τον τελευταίο ψηφοφόρο. Σε αυτή του τη προσπάθεια φάνηκε να αλλάζει το αφήγημα σχετικά με τον πόλεμο Ισραήλ- Χαμάς, με την ελπίδα πως η νεότερη μερίδα του πληθυσμού που είναι κατά των εγκλημάτων που έχει διαπράξει το κράτος του Ισραήλ θα στραφεί εκλογικά προς το μέρος του. Τρεις εκ των δημοσιευμένων δημοσκοπήσεων αποδεικνύουν πως οι ψηφοφόροι δεν συμφωνούν με τον τρόπο που οι Η.Π.Α. χειρίζονται τον πόλεμο, ενώ δεν εκφράστηκε κάποιο ενδιαφέρον για τον ανταγωνισμό με την Κίνα ή τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Συγκεκριμένα, ο Joe Biden με αφορμή των απωλειών του άμαχου πληθυσμού στη Γάζα δήλωσε πως οι βομβαρδισμοί που λαμβάνουν χώρα στοιχίζουν στο Ισραήλ, και πως ο Benjamin Netanyahu «πρέπει να αλλάξει». Πέραν του ειδικού αυτού θέματος, κριτικοί στηρίζουν πως η αμερικανική κυβέρνηση χρειάζεται να επενδύσει και στον οικονομικό τομέα, αλλά και την εξωτερική πολιτική, δημιουργώντας νέο αφήγημα και για την Ουκρανία. Οι εκλογές θα διεξαχθούν στις 5 Νοεμβρίου του 2024 και ο νικητής θα αναλάβει να εκπονήσει 4ετή θητεία με έναρξη την 20η Ιανουαρίου του 2025. Με γρήγορους ρυθμούς, το πολιτικό μέλλον αλλάζει. Η παραμονή των ίδιων προσώπων στις καίριες ηγετικές θέσεις θα είναι τόσο καθοριστική για τη διακρατική συνεργασία, όσο και η αντικατάστασή τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What can we expect from Egypt’s presidential elections?, The New Arab, διαθέσιμο εδώ
- Egypt presidential elections: Here’s what you need to know, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- Egypt’s Sisi cruises towards victory in subdued election, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- 2024 US election: Your complete guide, The Telegram, διαθέσιμο εδώ
- Biden Says Netanyahu Must ‘Change’ or Lose Global Support, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
- Biden changes tone on Israel amid declining poll numbers, Nikkei Asia, διαθέσιμο εδώ
- The Russian presidential election: The who, what and when, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Putin confirms run for Russian presidency in 2024 election, ALJAZEERA, διαθέσιμο εδώ
- Russia’s Predetermined Elections Are Still Enough to Rattle the Elites, Carnegie Endowment, διαθέσιμο εδώ
