Της Ελένης Αβραμίδου,
Ως bench surgery ή extracorporeal surgery ορίζουμε ένα χειρουργείο που πραγματοποιείται κυριολεκτικά έξω από το σώμα του ασθενούς. H πρώτη βιβλιογραφική αναφορά του bench surgery δημοσιεύτηκε το 1975 και αφορά την εφαρμογή του από τον John R. Lilly και τους συνεργάτες του στην αντιμετώπιση σοβαρών αμφοτερόπλευρων παθολογιών στα νεφρά, σε μια σειρά παιδιατρικών ασθενών. Ωστόσο, μπορούμε να θεωρήσουμε ως απαρχή του bench surgery την αρχή των μεταμοσχεύσεων, η οποία και χρονολογείται το 1950 με την πρώτη μεταμόσχευση νεφρού.
Η διαδικασία που ακολουθείται σε τέτοιου είδους χειρουργεία, εκτός των συχνά χρησιμοποιούμενων χειρουργικών τεχνικών του διαχωρισμού ιστών, της απολίνωσης αγγείων και της συρραφής, φέρει τις ακόλουθες προσθήκες και τροποποιήσεις: Αρχικά, πραγματοποιείται «κλαπάρισμα» των αγγείων, τα οποία παρέχουν αίμα στα προς αφαίρεση όργανα. Στη συνέχεια, τα όργανα αφαιρούνται και τοποθετούνται σε ειδικό δοχείο με θρυμματισμένο πάγο, όπου και ξεπλένονται συνεχώς με κατάλληλο υγρό συντήρησης. Είναι σημαντικό τα όργανα να μην έρχονται σε απευθείας επαφή με τον πάγο, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη βλάβη του οργάνου. Ο χρόνος ψυχρής ισχαιμίας, όπως αποκαλείται ο χρόνος κατά τον οποίο πραγματοποιείται η επέμβαση, έχει διαφορετικό ανώτερο όριο για κάθε όργανο, με το μεγαλύτερο όριο να αγγίζει τις 60 ώρες στην περίπτωση των νεφρών.
Μετέπειτα, πραγματοποιείται τοποθέτηση του οργάνου στον ασθενή. Σε αυτό το στάδιο ο χρόνος, που περνάει το όργανο εκτός του συστήματος ψυχρής συντήρησης, ονομάζεται χρόνος θερμής ισχαιμίας και είναι καλό να διατηρείται στο ελάχιστο δυνατόν. Το όργανο τοποθετείται είτε στην αρχική του θέση, δηλαδή ορθοτοπικά, είτε σε νέα θέση που διευκολύνει τις αναστομώσεις μεταξύ των αγγείων. Για να διευκολύνουμε τις αναστομώσεις αγγείων, μερικές φορές χρησιμοποιούνται από τον εκάστοτε χειρουργό διάφορα μοσχεύματα, ενώ κάθε φορά είναι σημαντικό να διασφαλίζεται η πρόληψη των θρομβώσεων με χρήση ηπαρινούχων σκευασμάτων κατά την διάρκεια της εγχείρησης, αλλά και μετά από αυτή.
Μεταμοσχεύσεις
Το bench surgery είναι ένα απαραίτητο κομμάτι κάθε μεταμόσχευσης. Μετά την αφαίρεση του μοσχεύματος, το όργανο τοποθετείται σε κατάλληλο περιβάλλον συντήρησης με ψυχρό υγρό συντήρησης. Ακολουθεί το bench surgery, όπου το όργανο προετοιμάζεται κατάλληλα για να τοποθετηθεί στον λήπτη. Σε αυτό το στάδιο ο χειρουργός παρασκευάζει τα αγγεία και τους γύρω ιστούς του οργάνου, εκτιμώντας την ποιότητά τους. Σε περίπτωση αμφιβολίας για την ποιότητα του οργάνου, πραγματοποιείται βιοψία και με βάση τα αποτελέσματά της κρίνει η ομάδα της μεταμόσχευση εάν η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Ογκολογικά χειρουργεία
To bench surgery βρίσκει εφαρμογή σε επιλεκτικές περιπτώσεις ογκολογικών χειρουργείων, όπου οι συμβατικές χειρουργικές τεχνικές εκτομής είναι μη εφαρμόσιμες. Η πλειοψηφία των βιβλιογραφικών αναφορών αφορά εφαρμογές σε νεοπλάσματα που εντοπίζονται στους νεφρούς και συγκεκριμένα σε αμφοτερόπλευρη εμφάνιση ή σε εμφάνιση στον μοναδικό νεφρό ασθενών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συμβατική μέθοδος της νεφρεκτομής δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Επιπλέον, υπάρχουν αναφορές του bench surgery σε νεοπλάσματα του ήπατος, συγκεκριμένα σε ηπατοκυτταρικά καρκινώματα και σε περιπτώσεις χολαγγειοκαρκινώματος, όπου με τα υπάρχοντα guidelines χειρουργικών εκτομών θεωρούνται μη εξαιρέσιμα.
Επιπλέον, έχει αναφερθεί η μέθοδος του back table surgery για όγκους πνεύμονα που βρίσκονται κεντρικά περί της πύλης και η συμβατική μέθοδος της εκτομής ολόκληρου του πνεύμονα μειώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Τέλος, στα πλαίσια του bench surgery, αξίζει να αναφέρουμε μια νέα καινοτομία στα νεοπλάσματα οστών. Αυτή πρόκειται για την εκτομή του πάσχοντος οστού και την εφαρμογή ακτινοθεραπείας ισχυρών δόσεων εκτός του σώματος του ασθενή. Με αυτήν την τεχνική είναι δυνατόν να επιτευχθούν ικανοποιητικά ποσοστά τοπικής και συστηματικής θεραπείας του καρκίνου, αποφεύγοντας τον ακρωτηριασμό.
Περιορισμοί
Φυσικά, όσο και εάν το bench surgery παρουσιάζεται ως state of the art μέθοδος και από μηχανής θεός σε μέχρι πρότινος ανίατες ασθένειες, ενέχει σημαντικές επιπλοκές και περιορισμούς. Αρχικά, πρέπει κανείς να σκεφτεί ότι πολλά από τα όργανα του ασθενούς είναι ζωτικής σημασίας και η αφαίρεση, ακόμη και για ελάχιστο χρόνο, από το σώμα μπορεί να αποτελεί πρόκληση για το αναισθησιολογικό κομμάτι της επέμβασης, αλλά και να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις. Επιπλέον, τέτοια χειρουργεία απαιτούν πολλαπλές αγγειακές αναστομώσεις, οι οποίες πολλές φορές αφορούν ζωτικής σημασίας αγγεία και ο κίνδυνος της θρόμβωσης είναι υπαρκτός.
Το μέλλον του bench surgery
Αυτού του είδους χειρουργική προσέγγιση παρόλες τις προκλήσεις έχει και πολλαπλές προοπτικές. Εκτός των εφαρμογών, που αναφέρθηκαν προηγουμένως, αξίζει να επισημάνουμε το bench surgery ως μια πολλά υποσχόμενη μέθοδο και για τους ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα που οδηγούνται σε αφαίρεση του παγκρέατος. Η μέθοδος αυτή δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να μπορούν να υποβληθούν σε αυτομεταμόσχευση των υγιών νησιδίων του παγκρέατός τους, ώστε να μην εμφανίσουν σοβαρό, μη διαχειρίσιμο διαβήτη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Bench surgery and liver autotransplantation. Personal experience and technical considerations, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- History of transplantation, unos.org. Διαθέσιμο εδώ
- Extracorporeal irradiation in malignant bone tumors: Single institution experience and review of literature, Journal of cancer research and therapeutics, lww.com. Διαθέσιμο εδώ
- Kidney autotransplantation after nephrectomy and work bench surgery as an ultimate approach to nephron-sparing surgery, wjso.biomedcentral.com. Διαθέσιμο εδώ
- Lung Autotransplantation for Bulky Superior Sulcus Tumor With Hilar Involvement, annalsthoracicsurgery.org. Διαθέσιμο εδώ
