Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η Ευρώπη, κάποτε πρωτοπόρα στη δράση για το κλίμα, έδωσε τολμηρές υποσχέσεις να μειώσει δραστικά τις εκπομπές άνθρακα και να καταπολεμήσει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Ωστόσο, καθώς πλησιάζει ο χρόνος για την εκπλήρωση αυτών των δεσμεύσεων, οι κυβερνήσεις παλεύουν με το σημαντικό πολιτικό και οικονομικό κόστος που απαιτείται για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και την υιοθέτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οι προηγουμένως μακρινοί στόχοι πλησιάζουν τώρα, οδηγώντας σε δύσκολες αποφάσεις σε ολόκληρη την ήπειρο. Η Ευρώπη παλεύει με πολύπλοκα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του προσδιορισμού των αυτοκινήτων που μπορούν να οδηγήσουν οι Γερμανοί, ποιες σόμπες μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι Ιταλοί, γιατί οι Πολωνοί ανθρακωρύχοι πρέπει να εγκαταλείψουν τον άνθρακα και γιατί οι Βρετανοί δεν μπορούν πλέον να εκμεταλλεύονται τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου τους.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν «καθαρές μηδενικές» εκπομπές έως το 2050, με σημαντικές περικοπές έως το 2030. Ωστόσο, οι φιλόδοξοι πράσινοι στόχοι αντιμετωπίζουν αυξανόμενη αντίθεση και σκεπτικισμό. Η Ευρώπη γνώρισε μια αντίδραση ενάντια σε ορισμένους από τους πιο επιθετικούς κλιματικούς στόχους του κόσμου, με τα πρόσφατα γεγονότα να αντικατοπτρίζουν τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της φιλοδοξίας για το κλίμα και της πρακτικής πραγματικότητας.
Η απόφαση του Βρετανού Πρωθυπουργού Rishi Sunak να ανοίξει τη Βόρεια Θάλασσα σε περισσότερες γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου δέχτηκε έντονη κριτική από ακτιβιστές για το κλίμα. Αυτοί οι ακτιβιστές έντυσαν την επαρχία του Sunak στο Γιορκσάιρ με «μαύρο ύφασμα» ως ισχυρό σύμβολο της ανησυχίας τους ότι αυτή η κίνηση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις δεσμεύσεις της Βρετανίας για τις εκπομπές ρύπων και να επιδεινώσει τους κλιματικούς κινδύνους.
Αντίστοιχα, εντάσεις δημιουργούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα. Αν και το μπλοκ κατέληξε σε μια ιστορική πολιτική συμφωνία για τον τερματισμό της πώλησης μη ηλεκτρικών αυτοκινήτων έως το 2035, ορισμένες χώρες-μέλη προσπάθησαν να αποδυναμώσουν αυτούς τους κανόνες, υπογραμμίζοντας τις προκλήσεις της αναδιάρθρωσης ολόκληρων βιομηχανιών και της διατήρησης των θέσεων εργασίας στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Καθώς οι πολιτικές για το κλίμα αρχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινή ζωή, η απώθηση εντείνεται. Η ιταλική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία της Πρωθυπουργού Giorgia Meloni, αντεπιτίθεται στα πρότυπα απόδοσης σε όλο το μπλοκ που θα μπορούσαν να απαιτήσουν εκτεταμένες ανακαινίσεις κτιρίων. H Meloni υποστηρίζει «ρεαλιστικές» λύσεις, υποστηρίζοντας τα μέτρα που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την οικονομική σταθερότητα χωρίς να αποφέρουν άμεσα οφέλη για το κλίμα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, φωνές εντός του δεξιού Συντηρητικού Κόμματος εκφράζουν σκεπτικισμό για το κλίμα, υποδηλώνοντας ότι ένας θερμότερος κόσμος μπορεί να μην είναι εντελώς επιζήμιος για τη Βρετανία, δεδομένου του ηπιότερου κλίματος σε σύγκριση με άλλες περιοχές. Αμφισβητούν την αναγκαιότητα επενδύσεων δισεκατομμυρίων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αντ’ αυτού υποστηρίζουν την προσαρμογή στο μεταβαλλόμενο κλίμα.
Οι έρευνες υποδεικνύουν ισχυρή υποστήριξη για τη μείωση των εκπομπών στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ο ενθουσιασμός μειώνεται όταν αντιμετωπίζουμε αλλαγές στον τρόπο ζωής ή σημαντικές οικονομικές δεσμεύσεις. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για αποτελεσματική επικοινωνία και διαφανείς στρατηγικές για τη συμμετοχή των πολιτών στο ταξίδι προς ένα βιώσιμο μέλλον.
Ενώ η ήπειρος αντιμετωπίζει προκλήσεις και διαφωνίες, έχει επιτύχει αξιέπαινη πρόοδο στη μείωση των κατά κεφαλήν εκπομπών κατά 29% από το 1990. Ωστόσο, η Ευρώπη, μαζί με άλλους μεγάλους ρύπους όπως η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία, η Ρωσία και η Ιαπωνία, πρέπει να αντιμετωπίσουν έννοια της κλιματικής δικαιοσύνης, η οποία υποστηρίζει ότι οι ιστορικά υψηλές εκπομπές θα πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε σύγκριση με τα λιγότερο ανεπτυγμένα έθνη.
Η συζήτηση για τη δράση για το κλίμα έρχεται σε μια περίοδο ακραίων καιρικών φαινομένων, συμπεριλαμβανομένων των καυσώνων που σπάνε ρεκόρ, της τήξης των θαλάσσιων πάγων και της αύξησης της θερμοκρασίας των ωκεανών. Ο επείγων χαρακτήρας αυξάνεται, με τον Αρχηγό των Ηνωμένων Εθνών Antonio Gutteres να παρακαλεί για άμεση ριζική δράση για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ωστόσο, σε επίπεδο βάσης, οι Ευρωπαίοι παλεύουν με το κόστος και τις συνέπειες των πολιτικών για το κλίμα. Ολλανδοί αγρότες διαμαρτύρονται για τα δραστικά μέτρα για τη μείωση του αριθμού των βοοειδών και την πώληση γης για την επίτευξη των στόχων εκπομπών αζώτου και αμμωνίας. Η ώθηση υποδηλώνει τον προσωπικό αντίκτυπο των πολιτικών για το κλίμα στις κοινότητες και τις βιομηχανίες.
Εν κατακλείδι, η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι στο ταξίδι της για το κλίμα. Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ φιλόδοξων κλιματικών στόχων και ρεαλιστικών λύσεων θα είναι απαραίτητη για την επιτυχία της ηπείρου στην καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η πρόκληση της Ευρώπης δεν είναι απλώς να δώσει το παράδειγμα, αλλά και να πλοηγηθεί σε περίπλοκες κοινωνικοοικονομικές πραγματικότητες, ενισχύοντας παράλληλα την παγκόσμια συνεργασία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι επιλογές που έγιναν σήμερα θα διαμορφώσουν το μέλλον όχι μόνο της Ευρώπης αλλά ολόκληρου του πλανήτη για τις επόμενες γενιές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Climate change impacts, risks and adaptation, EEA, διαθέσιμο εδώ
- Europe’s climate in data: Everything from heatwaves to the cost of disaster, Euronews, διαθέσιμο εδώ
