Του Κώστα Καρατζά,
Ο Ιούλιος ήταν μήνας κοινωνικών αναταραχών για την Κένυα, με πολλές διαδηλώσεις να λαμβάνουν χώρα τόσο στην πρωτεύουσα Ναϊρόμπι, όσο και σε άλλες πόλεις της χώρας, όπως το Κισούμου κοντά στη Λίμνη Βικτώρια. Αφορμή για το κύμα διαδηλώσεων, οι οποίες στη συνέχεια πήραν τη μορφή κοινωνικής εξέγερσης, στάθηκε ένα νομοσχέδιο που προέβλεπε αύξηση φόρων σε πετρελαϊκά προϊόντα και το οποίο οδήγησε αυτόματα σε αύξηση τιμής πολλών αγαθών. Παρά το γεγονός, ότι το ανώτατο δικαστήριο είχε θέσει σε παύση την εφαρμογή κάποιων μερών του νομοσχεδίου, η Κυβέρνηση προχώρησε σε περαιτέρω αυξήσεις φόρων που είχε ως αποτέλεσμα τη συνέχιση των διαδηλώσεων.
Είναι γεγονός, ότι ο Πρόεδρος της Κένυας, William Ruto, έχει προκαλέσει απογοήτευση σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, καθώς ο ίδιος στην προεκλογική του εκστρατεία είχε θέσει, ως προτεραιότητα τη βελτίωση της κατάστασης όσων βρίσκονταν σε κατάσταση φτώχιας. Ωστόσο, σχεδόν δέκα μήνες μετά την εκλογή του και την ανάληψη της ηγεσίας το κόστος ζωής συνεχίζει να αυξάνεται διαρκώς και τα σχέδια για αύξηση των φόρων απλά χειροτερεύουν τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών. Πολλοί ψηφοφόροι ένιωσαν προδομένοι από τον Ruto, αφού είχαν δοθεί υποσχέσεις, ότι όσοι βρίσκονταν σε κατάσταση απόλυτης πενίας σχεδόν ξεχασμένοι με το πέρασμα τόσων δεκαετιών, θα υπήρχε πρόβλεψη για ενίσχυση και ένταξη τους μέσα στην κοινωνία. Μάλιστα ο Ruto τους είχε ονομάσει «Hustlers». Αυτό, βέβαια, δημιούργησε σε μεγάλο μέρος του κόσμου υψηλές προσδοκίες, ότι για πρώτη φορά θα υπήρχε ένας Πρόεδρος που θα κοίταζε ουσιαστικά τα προβλήματά τους.
Ωστόσο, μία σειρά από μέτρα που έχει, ήδη, λάβει δεν ανταποκρίνονται στις υποσχέσεις του και στην ουσία πλήγωσε τους ίδιους τους ανθρώπους για τους οποίους είχε εγγυηθεί, ότι θα έβγαζε από τη φτώχεια. Η συσσωρευμένη οργή του κόσμου τελικά ξεχύθηκε στους δρόμους με μαζικές διαδηλώσεις χωρίς να λείπουν τα πλιάτσικα και οι λεηλασίες καταστημάτων. Η απάντηση για τις διαμαρτυρίες ήρθε με σκληρή καταστολή από τις αστυνομικές δυνάμεις, που οδήγησαν σε συγκρούσεις μεταξύ του πλήθους και των δυνάμεων ασφαλείας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, να υπάρξουν αρκετοί νεκροί διαδηλωτές και εκατοντάδες τραυματίες. Αρκετοί οργανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως, η Διεθνής Αμνηστία, καταδίκασαν την ακραία χρήση βίας, ενώ χαρακτηριστική είναι η περίπτωση 50 μαθητών, που αναγκάστηκαν να προσκομιστούν στο νοσοκομείο μετά τη ρίψη δακρυγόνων σε σχολική αίθουσα. Στην πλειοψηφία τους αυτές οι διαμαρτυρίες υποκινούνται από την αντιπολίτευση και τον ηγέτη της, Raila Odinga, ο οποίος παρακινεί εκατομμύρια από τους ακόλουθούς του να κατέβουν σε μαζική διαδήλωση ενάντια στην αύξηση εισφορών στα καύσιμα και στη στέγαση.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Κένυας δήλωσε με σαφήνεια, ότι δε θα δεχτεί ποτέ την αναρχία και γι’ αυτό το λόγο απαγορεύτηκαν οι διαδηλώσεις. Η Κυβέρνησή του από την άλλη δηλώνει, πως τα μέτρα που έχουν προκαλέσει οργή μακροπρόθεσμα θα βοηθήσουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην αύξηση του εισοδήματος των νοικοκυριών. O Ruto παρέλαβε μια σφυροκοπημένη οικονομία που βρισκόταν σε στασιμότητα στην μετά-κόβιντ περίοδο με τον πληθωρισμό να βρίσκεται στα ύψη, τη χώρα να έχει υψηλό χρέος και την ανεργία να καλπάζει.
Επίσης, ο Πρόεδρος προχώρησε στην περικοπή δαπανών, όπως οι επιδοτήσεις στα καύσιμα και στον ηλεκτρισμό, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν, ως μη βιώσιμες, ενώ υπερασπιζόμενος τις ενέργειές του τόνισε, πως η Κυβέρνησή του έσωσε μεγάλο χρηματικό ποσό που θα σπαταλούσε στις επιχορηγήσεις. Κάποιοι αναλυτές επισημαίνουν, ότι πολλά από τα μέτρα της Κυβέρνησης Ruto είναι καλά, ωστόσο, η χρονική περίοδος δεν είναι η κατάλληλη για την εφαρμογή τους. Οι μισθωτοί η πλειοψηφία των οποίων έχει χαμηλό εισόδημα καλούνται να πληρώσουν μια σειρά από υψηλούς φόρους με το κόστος ζωής να βρίσκεται στα ύψη.
Είναι φανερό, ότι η οικονομία της Κένυας δεν έχει βρει ακόμη τους ρυθμούς της στη μετά-κόβιντ εποχή, ενώ και ο Ρώσο-ουκρανικός πόλεμος έχει επιβαρύνει την ήδη τεταμένη κατάσταση με τις χώρες του παγκόσμιου Νότου να είναι εκείνες που βιώνουν περισσότερο τις συνέπειές του. Παρόλα αυτά, ο Ruto έπειτα και από παρότρυνση δυτικών εμφανίζεται να είναι ανοιχτός σε διάλογο με την αντιπολίτευση για συνομιλίες. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Ruto δείχνει να εφαρμόζει μια πολυπολική διπλωματία με τον ίδιο να υποδέχεται τον πρόεδρο του Ιράν στο Ναϊρόμπι και να υπογράφονται μνημόνια κατανόησης σε τομείς, όπως η τεχνολογία, η αλιεία και επενδύσεις. Παράλληλα, η Κυβέρνησή του έχει κάνει άνοιγμα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη σύναψη συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης με στόχο την οικονομική ανάπτυξη της Κένυας.
Οι προκλήσεις για την Κένυα είναι τεράστιες, αφού γενικά στοιχειοθετείται στα διεφθαρμένα κράτη της Αφρικής με τις εμφύλιες συρράξεις να παραμονεύουν. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν τελικά ο Ruto θα καταφέρει να προωθήσει κάποιες μεταρρυθμίσεις, που θα επιφέρουν ουσιαστικές μεταβολές σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο ή θα συμπεριφερθεί, όπως οι προκάτοχοί του ή άλλοι ηγέτες της αφρικάνικής ηπείρου που ουσιαστικά εκμεταλλευόμενοι τη θέση τους αρέσκονται στην αύξηση της προσωπικής τους περιουσίας ξοδεύοντας κρατικό χρήμα για τους ίδιους και την ελίτ που τους περιτριγυρίζει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Anger boils over as Kenya’s cost of living protests shake the nation, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Kenya Azimio demonstrations: Six reported dead in anti-government protests, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Death toll rises as Kenya’s cost-of-living protests continue, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Kenya’s government and opposition agree to talks after protests, Reuters, διαθέσιμο εδώ
