Της Όλγας Καρύπη,
Υπάρχει η γενική αντίληψη, πως το σημερινό επάγγελμα της πορνείας και η επιλογή του να εκδίδονται γυναίκες ή άνδρες αποτελεί μια επιλογή των ανθρώπων στη σύγχρονη εποχή, λόγω της ανάγκης για γρήγορα χρήματα. Στο σημερινό μας άρθρο, θα γίνει λόγος για την πορνεία στον χώρο της αρχαίας Ελλάδας όπως ορίζονταν τα τότε γεωγραφικά σύνορα. Πηγή για το παρόν κείμενο, δεν θα μπορούσε να είναι άλλη πέρα από τις ιστορικές αναφορές, δηλαδή τις γραπτές πραγματείες των ανθρώπων που έζησαν ή άκουσαν για το εν λόγω ζήτημα ή που είχαν σχετική εμπειρία.
Πώς ξεκίνησαν, όμως, τη λειτουργία τους τα πορνεία στην αρχαία Ελλάδα και από πού; Το μέρος εύκολα μπορεί κάποιος να το φανταστεί… Στην αρχαία Αθήνα, στην πόλη που γεννήθηκαν θεσμοί όπως η δημοκρατία και η ελευθερία, πολιτιστικά δρώμενα όπως το θέατρο, εκεί ο Σόλων ο αυστηρός νομοθέτης, ίδρυσε τα πρώτα πορνεία. Ωστόσο, οι απόψεις για τον ιδρυτή, αν μπορούσαμε να του δώσουμε αυτή την ιδιότητα, διίστανται. Αφού ο Φιλήμων αναφέρει πως ο λόγος της ίδρυσης των πρώτων πορνείων ήταν για να «ξεδίνουν» οι νέοι άντρες, που πέρναγαν την εφηβεία τους, στους οποίους μαζί με την σωματική ανάπτυξη έρχεται και η επιθυμία για να ανακαλύψουν το σώμα τους, αλλά και το άλλο φύλο. Αντίθετα, κατά τα λεγόμενα του Νίκανδρου καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως μάλλον ο Σόλων θεμελίωσε τον ναό της Αφροδίτης Πανδήμου, η οποία φαίνεται να είχε την ιδιότητα της προστάτιδας του αγοραίου έρωτα.
Για το πώς λειτουργούσαν τα πορνεία της αρχαίας Αθήνας, θα πρέπει να μελετηθούν τα κείμενα του Ξέναρχου. Αρχικά υπήρχαν διάφορα οικήματα, γνωστά και ως χαμαιτυπεία, στην περιοχή του Πειραιά και του Κεραμικού. Εκεί οι ιερόδουλες ήταν δούλες, λείες πολέμου ή αγορασμένες σε δουλεμπόριο. Κάτι αρκετά σύνηθες για την ιστορική περίοδο που αναφερόμαστε. Σε αυτά τα οικήματα, οι γυναίκες ήταν παρατεταμένες, στοιχισμένες δηλαδή στην σειρά ώστε να μπορεί ο επισκέπτης να διαλέγει. Για να γίνει η επιλογή είτε ήταν γυμνές, είτε φορούσαν ανάλαφρους χιτώνες, διάφανους, για να δείχνουν τα σώματά τους. Οπότε, ο «πελάτης» είχε μια πλήρη εικόνα και μπορούσε να διαλέξει.
Τα πορνεία στην αρχαία Αθήνα δεν θα διέφεραν μάλλον και πολύ από τα σημερινά. Όταν γινόταν η επιλογή της κοπέλας, προχωρούσαν στο δωμάτιο και η πόρτα έκλεινε. Πίσω απ’ την πόρτα υπήρχαν παραστάσεις ανάλογου περιεχομένου για να διεγείρουν τους πελάτες. Τα χρήματα λίγα, αφού αναφέρεται η πληρωμή του ενός οβολού, δηλαδή μόλις το 1/6 της δραχμής που μάλιστα οι πελάτες κατέβαλαν εξαρχής.
Επίσης, κατάλοιπο της εποχής εκείνης είναι και η ιδιότητα του προαγωγού. Ο προαγωγός ήταν εκείνος που διάλεγε τις κοπέλες που θα εκπόρνευε, είχε επωμιστεί να νοικιάσει κατάλληλο μέρος ώστε να γίνονται οι επαφές, αλλά ήταν και αυτός που έπρεπε να καταλάβει ετησίως έναν φόρο στο κράτος για αυτή την δουλειά των κοριτσιών. Να σημειωθεί εδώ, πως καμία ελεύθερη γυναίκα δεν επιτρέπονταν να εκδίδεται. Και εδώ η κοινωνία και οι ρυθμιστές των νόμων ήταν ιδιαίτερα αυστηροί.
Αγοραίος έρωτας υπήρχε, όπως και σήμερα, ακόμη και στον δρόμο. Εκείνες οι γυναίκες όμως, το έκαναν για λιγότερα χρήματα, σε κάποιο στενό δρομάκι, βράδυ συνήθως αφού πρώτα είχαν προσεγγίσει μόνες τους τους πελάτες τους με διάφορα τεχνάσματα. Υπήρχε και η αντίθετη περίπτωση, αυτή των εταίρων, γυναικών με σπάνια ομορφιά για τα δεδομένα της εποχής, ενώ υπάρχουν και υποθέσεις μορφωμένων γυναικών. Κάποιες, μάλιστα, από τα υψηλά κέρδη τους είχαν καταφέρει να αγοράσουν την ελευθερία τους, ή έπειθαν με τον τρόπο που εκείνες ήξεραν τους πλούσιους συντρόφους τους, να τους την αποδώσει.
Τέλος, οι εταίρες δεν ήταν στο πλάι των αρχαίων Αθηναίων μόνο ερωτικά. Υπάρχουν παραδείγματα μεγάλων προσωπικοτήτων που σύναψαν σχέση με εταίρα και έπειτα τις παντρεύτηκαν, όπως ο Περικλής την Ασπασία. Είτε που οι εταίρες κυοφόρησαν τα παιδιά τους. Εδώ τα παραδείγματα είναι ακόμη περισσότερα, θα αναφερθούν ενδεικτικά ο Αλκιβιάδης με την Τιμάνδρα, η Φίλινα με τον Φίλιππο της Μακεδονίας που γέννησε τον Αρριδαίο, και τέλος η Λεόντιον με τον Επίκουρο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Πόρνες και Πορνεία στην αρχαία Ελλάδα, archaia-ellada.blogspot.com, Διαθέσιμο εδώ
- Η πορνεία στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο, ekivolos.gr, Διαθέσιμο εδώ
