Της Γεωργίας Δημοπούλου,
Ιούνιος: ο μήνας των εξετάσεων πάσης φύσεως. Ενδοσχολικές, προαγωγικές και πανελλαδικές, αποτελούν το σήμα-κατατεθέν του τέλους της σχολικής, αλλά και της ακαδημαϊκής χρονιάς κάθε χρόνο. Με μαθητές και φοιτητές να καλούνται να καλύψουν ένα μεγάλο μέρος εξεταστέας ύλης, οι απαιτήσεις αυξάνονται. Και, όπως αποδεικνύεται, όσοι αποκαλούν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα «εξετασιοκεντρικό», δεν έχουν άδικο.
Ομολογουμένως, από τη σχολική του εμπειρία, ο μέσος Έλληνας μπορεί να διαπιστώσει το πόση μεγάλη έμφαση δίνει το ελληνικό σχολείο στην κάλυψη της λεγόμενης «ύλης». Η έννοια αυτή, έχει αποβεί σε φόβητρο θα έλεγε κανείς: αφενός για τους μαθητές που τους ζητείται να ανταποκριθούν σε αυτή, αφετέρου για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι –στον ήδη περιορισμένο διδακτικό χρόνο που διαθέτουν– υποχρεούνται από το νόμο να διδάξουν ένα συγκεκριμένο μέρος της. Υπό τις συνθήκες αυτές, όμως, υπάρχει πράγματι χρόνος για τα υπόλοιπα, πιο «δημιουργικά» μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος; Για εκείνα που δε χρήζουν εξέτασης και διαγωνισμάτων;
Η απάντηση στο παραπάνω είναι, δυστυχώς, αρνητική, κάτι πραγματικά λυπηρό, αν αναλογιστεί κανείς τη χρησιμότητα των μαθημάτων αυτών. Ίσως εκείνα να μην εξασφαλίζουν την πρόσβαση των μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προσφέρουν ωστόσο πολλά άλλα οφέλη που είναι ανεκτίμητης αξίας. Χαρακτηριστικά, μαθήματα όπως τα εικαστικά και η μουσική, αποδεδειγμένα συνεισφέρουν στην αποφόρτιση των παιδιών από τον σχολικό φόρτο της καθημερινότητας, ξεκουράζοντάς τους και καθιστώντας τους ακόμα πιο αποδοτικούς τις υπόλοιπες ώρες. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, και τις περιπτώσεις όπου παιδιά με ταλέντο στην καλλιτεχνική έκφραση το ανακαλύπτουν μέσω των μαθημάτων αυτών. Πόσω μάλλον, όταν για ορισμένα παιδιά, αυτή αποτελεί τη μοναδική ευκαιρία να καλλιεργήσουν τις κλίσεις και τις ικανότητές τους, η ζωτική σημασία της παρουσίας τους στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου γίνεται φανερή.
Συχνά-πυκνά και… ευτυχώς για τη μαθητική κοινότητα της χώρας, εκφράζονται παράπονα και διαμαρτυρίες για των παραγκωνισμό μαθημάτων, όπως η θεατρολογία και τα εικαστικά από το ωράριο διδασκαλίας. Και, μπορεί η εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να διαψεύδει ότι ο χρόνος για τη διδασκαλία τους είναι περιορισμένος, ωστόσο, αυτό διαπιστώνεται και στην πράξη: πόσες φορές ο εκπαιδευτικός της τάξης δεν έχει «δανειστεί» τις διδακτικές αυτές ώρες προκειμένου να λύσει κάποιες επιπλέον ασκήσεις μαθηματικών, να δώσει χρόνο στα παιδιά να ολοκληρώσουν εκείνο το τεστ στη γραμματική… κ.ο.κ. Η υποτίμηση που τους αποδίδεται, επομένως, είναι έκδηλη.
Στην αντίπερα όχθη, βέβαια, μερικές προσπάθειες εκπαιδευτικών ανά την επικράτεια να αποδώσουν μεγαλύτερη σημασία στα μαθήματα καλλιτεχνικής έκφρασης έχουν αποδώσει καρπούς. Αξιομνημόνευτη ήταν η υλοποίηση μιας έκθεσης ζωγραφικής με έργα δια χειρός μαθητών του 2ου ΣΔΕ Λάρισας στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας, αλλά και μιας ιδιαίτερης έκθεσης του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας εντός της φυλακής. Τέτοια εγχειρήματα αποτελούν ψήγματα αισιοδοξίας ότι η δημιουργική έκφραση εξακολουθεί να υφίσταται ως έννοια, μέσα στο «γκρίζο τοπίο» των εξετάσεων και των διαγωνισμάτων.
Σαφώς και δεν θα πρέπει να κατηγορηθούν αμιγώς οι εκπαιδευτικοί για την κατάσταση που επικρατεί˙ούτως ή άλλως, και οι ίδιοι κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να συνδυάσουν γνώση και καλλιτεχνική δημιουργία στο χρονικό διάστημα που τους δίνεται. Μέτρα, όμως, όπως η επέκταση του σχολικού ωραρίου, ώστε να ενταχθούν σε αυτό περισσότερες διδακτικές ώρες για αισθητική και θεατρική αγωγή, ή οι τακτικότερες επισκέψεις σε μουσεία και εκθέσεις ζωγραφικής, θα μπορέσουν με βεβαιότητα να αμβλύνουν το φαινόμενο, οξύνοντας τη δημιουργικότητα και καθιστώντας τους μικρούς μαθητές «σπόγγους» καλλιτεχνικών ερεθισμάτων, οι οποίοι μονομιάς θα τραβήξουν τα οφέλη που εκείνα απλόχερα θα τους προσφέρουν. Στο τέλος της ημέρας, είναι στο χέρι μας το πόσες καλλιτεχνικές προσωπικότητες θα προαχθούν, και το πόσο το σχολείο θα έχει συνεισφέρει σε όλο αυτό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Τα καλλιτεχνικά μαθήματα ανήκουν στα σχολεία, culturenow.gr, διαθέσιμο εδώ
