Tου Ελευθέριου Χονδρού,
Η Καταλονία είναι μια ημιαυτόνομη περιοχή, που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της Ισπανίας, με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και μακρά ιστορία κινημάτων ανεξαρτησίας. Τα τελευταία δέκα χρόνια, υπάρχει αυξανόμενη πίεση του λαού της Καταλονίας για ανεξαρτησία από την Ισπανία, με απόγειο την προσπάθεια απόσχισης το 2017 – μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές κρίσεις, που συγκλόνισε την Ισπανία στον πυρήνα της.
Τα γεγονότα που οδήγησαν στην παράνομη προσπάθεια απόσχισης ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2017, όταν η Κυβέρνηση της Καταλονίας ανακοίνωσε ότι θα διεξαγάγει ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της. Ο Carles Puigdemont και ο Lluis Puig Gordi έπαιξαν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην παράνομη προσπάθεια απόσχισης για την Καταλονία το 2017. Ο Puigdemont ήταν ο Πρόεδρος της καταλανικής Κυβέρνησης εκείνη την εποχή και ήταν ηγετική φυσιογνωμία στο κίνημα της ανεξαρτησίας, καθώς βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Ο Lluis Puig Gordi, από την άλλη, ήταν υψηλόβαθμο μέλος της καταλανικής Κυβέρνησης και ήταν υπεύθυνος για την επίβλεψη της εφαρμογής του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία. Ήταν ένα από τα βασικά κυβερνητικά πρόσωπα που υποστήριξε την παράνομη προσπάθεια απόσχισης και θεωρήθηκε βασικός παράγοντας στο κίνημα ανεξαρτησίας.
Η ισπανική Κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του Πρωθυπουργού Mariano Rajoy, κήρυξε το δημοψήφισμα παράνομο και έστειλε αστυνομία για να αποτρέψει τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας. Παρά την καταστολή, η καταλανική Κυβέρνηση προχώρησε στην ψηφοφορία και δήλωσε ότι το 90% όσων ψήφισαν είχαν υποστηρίξει την ανεξαρτησία. Η ισπανική Κυβέρνηση απάντησε, επιβάλλοντας άμεση κυριαρχία στην Καταλονία, συλλαμβάνοντας βασικούς ηγέτες του κινήματος ανεξαρτησίας και ζητώντας νέες περιφερειακές εκλογές.
Τόσο ο Carles Puigdemont όσο και ο Lluis Puig Gordi συνελήφθησαν και κατηγορήθηκαν για εξέγερση, κατάχρηση δημόσιων πόρων και για τον ρόλο τους στην παράνομη προσπάθεια απόσχισης. Η σύλληψή τους και τα επακόλουθα γεγονότα προκάλεσαν εκτεταμένες διαμαρτυρίες και βία στην Καταλονία και βοήθησαν να κινητοποιηθεί περαιτέρω το κίνημα ανεξαρτησίας. Παρά τη σύλληψή τους, τόσο ο Puigdemont όσο και ο Puig Gordi παραμένουν δημοφιλείς προσωπικότητες στην Καταλονία και συνεχίζουν να θεωρούνται σύμβολα του κινήματος ανεξαρτησίας.
Η ισπανική Κυβέρνηση επικρίθηκε από πολλούς για τη βαριά απάντησή της, ενώ η καταλανική Κυβέρνηση κατηγορήθηκε για παραβίαση του ισπανικού συντάγματος και δράση ενάντια στα συμφέροντα της χώρας στο σύνολό της. Η κατάσταση περιπλέχθηκε περαιτέρω από το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι στην Καταλονία ένιωσαν ότι οι φωνές τους δεν ακούγονταν και ότι η ισπανική Κυβέρνηση απειλούσε την πολιτιστική και γλωσσική τους ταυτότητα.
Τελικά, η κρίση οδήγησε σε νέες περιφερειακές εκλογές τον Δεκέμβριο του 2017, κατά τις οποίες τα κόμματα υπέρ της ανεξαρτησίας κέρδισαν την πλειοψηφία των εδρών στο καταλανικό Κοινοβούλιο. Παρά τη νίκη αυτή, το κίνημα της ανεξαρτησίας δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει αρκετή υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα, ώστε να αναγνωριστεί ως κυρίαρχο κράτος. Στο τέλος, η παράνομη προσπάθεια απόσχισης για την Καταλονία ηττήθηκε και η περιοχή παραμένει μέρος της Ισπανίας μέχρι σήμερα.
Προχθές, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε απόφαση που επιτρέπει στην Ισπανία να κάνει άλλη μια προσπάθεια να ζητήσει την έκδοση του αυτονομιστή πολιτικού Carles Puigdemont που ζει στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, το Δικαστήριο της Ε.Ε. εισήγαγε αρκετούς περιορισμούς που περιπλέκουν το τι πρόκειται να ακολουθήσει σε ένα νομικό και διπλωματικό έπος, που διαρκεί ήδη πέντε χρόνια (από όταν δηλαδή αυτός και ο Lluís Puig διέφυγαν από την Ισπανία) και δεν δείχνει σημάδια τέλους.
Τα βελγικά δικαστήρια δικαιολόγησαν τις επανειλημμένες αρνήσεις τους, συμφωνώντας με τον Puig ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας, το οποίο ζήτησε την έκδοσή του, δεν είχε δικαιοδοσία – αντ’ αυτού, υποστηρίζοντας ότι ένα κατώτερο δικαστήριο στην Καταλονία έπρεπε να αναλάβει την υπόθεση – για να θεωρηθεί δίκαιη η δίκη.
Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που εδρεύει στο Λουξεμβούργο, σε μια απόφαση που υποβλήθηκε σε αίτημα του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας για διευκρίνιση της κατάστασης, είπε ότι η απόφαση των βέλγικων δικαστηρίων είναι παράνομη και ότι η Ισπανία πιθανόν να μπορέσει να εκδώσει νέο ένταλμα σύλληψης για τον Puig, καθώς μια χώρα της Ε.Ε. πρέπει να αρνηθεί να εκτελέσει ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, που εκδόθηκε από άλλο κράτος-μέλος μόνο υπό «εξαιρετικές» περιπτώσεις. Αυτό θα σήμαινε, είπε το δικαστήριο, ότι ένας δικαστής θα πρέπει να αποδείξει ότι το πρόσωπο που θα εκδοθεί θα κινδύνευε να μην τύχει δίκαιης δίκης, λόγω «των συστημικών ή γενικευμένων ελλείψεων στη λειτουργία του δικαστικού συστήματος του μέλους κράτους που αιτείται την έκδοση» ή «ελλείψεις που επηρεάζουν τη δικαστική προστασία μιας αντικειμενικά αναγνωρίσιμης ομάδας προσώπων, στην οποία ανήκει το ενδιαφερόμενο πρόσωπο».
Ο Puig πανηγύρισε την απόφαση από τις Βρυξέλλες, λέγοντας «θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας». Ο δικηγόρος του, Gonzalo Boye, ο οποίος εκπροσωπεί επίσης τον Puigdemont, έχει επανειλημμένα πει ότι η υπεράσπισή τους βασίζεται στον ισχυρισμό ότι το δικαστικό σώμα της Ισπανίας είναι προκατειλημμένο κατά του καταλανικού αυτονομισμού.
Ωστόσο, η εκπρόσωπος της ισπανικής Κυβέρνησης, Isabel Rodríguez, είπε ότι η απόφαση υποστηρίζει τη θέση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας και μειώνει τις επιλογές για τον Puig και τον Puigdemont. «Αυτή η απόφαση φαίνεται να σημαίνει ότι θα διευκολύνει τον Puigdemont να σταθεί τελικά ενώπιον ισπανικού δικαστηρίου», είπε. Ο ίδιος ο Puigdemont αναμένει την απόφαση για την ασυλία του ως Βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που αναμένεται τους επόμενους μήνες.
Ο Mario Pereira, καθηγητής Νομικής στο ισπανικό Πανεπιστήμιο της Ναβάρα, είπε ότι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν είναι παρά μια μικρή νίκη για τον Ισπανό δικαστή Pablo Llarena, ο οποίος ηγήθηκε των αιτημάτων έκδοσης. «Το Λουξεμβούργο είπε ότι ο δικαστής ενήργησε σωστά… και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, το σύστημα εντολών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Δικαιοσύνη του Βελγίου απέτυχαν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι (οι Καταλανοί αυτονομιστές) «έχασαν», αφού το Βέλγιο θα μπορούσε να αρνηθεί την έκδοση».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Catalonia’s bid for independence from Spain explained, ΒΒC, διαθέσιμο εδώ
- EU top court: Belgium can’t refuse to extradite Catalan separatists without very good reason, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Catalonia crisis in 300 words, BBC, διαθέσιμο εδώ
