Της Αντωνίας Πετρολέκα,
Τη συνεχιζόμενη πολιτική κρίση, που μαστίζει το Περού την τελευταία πενταετία, έρχεται να επιτείνει μια νέα κρίση, επισιτιστικής φύσεως αυτήν την φορά. Οι αυξανόμενες τιμές, η κακοδιαχείριση της Kυβέρνησης και η υπερβολική εξάρτηση από συγκεκριμένα εισαγόμενα τρόφιμα και λιπάσματα έχουν οδηγήσει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να δυσκολεύεται να τραφεί. Μια πρόσφατη έκθεση της υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών έθεσε τη χώρα των Άνδεων στην πρώτη θέση στη Νότια Αμερική, όσον αφορά την επισιτιστική ανασφάλεια. Σε μεγάλο βαθμό, το Περού έχει παραμείνει αναστατωμένο από την πανδημία του COVID-19. Σύμφωνα με το Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο του Περού, η χώρα παρουσίασε το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας στον κόσμο, ενώ το ποσοστό φτώχειας το 2021 ήταν 5,9% υψηλότερο απ’ ό,τι στις προ πανδημίας εποχές.
Παρά το γεγονός ότι η χώρα των Άνδεων ταξινομείται από την Παγκόσμια Τράπεζα ως χώρα με ανώτερο–μεσαίο εισόδημα, έχει βρεθεί αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή κρίση. Αυτήν την στιγμή αντιμετωπίζει διπλό σοκ: της ύφεσης μετά την πανδημία και του εισαγόμενου πληθωρισμού, ως απόρροια του πολέμου στην Ουκρανία. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι τιμές βασικών προϊόντων, όπως το σιτάρι, το ρύζι και το μαγειρικό λάδι να έχουν υπερδιπλασιαστεί, ενώ τα εισαγόμενα χημικά λιπάσματα κοστίζουν έως και τέσσερις φορές περισσότερο σε σχέση με ένα χρόνο πριν! Επιπλόεν, το αυξανόμενο κόστος των εισαγόμενων λιπασμάτων είναι πιθανό να επηρεάσει την παραγωγή τροφίμων για το επόμενο έτος. Για τον λόγο αυτό η Κυβέρνηση επιδότησε τα περιττώματα θαλάσσιων πτηνών, «guano de las islas», για να καλύψει το έλλειμμα των 2,4 εκατ. μικρομεσαίων αγροτών του Περού, περίπου οι μισοί από τους οποίους χρησιμοποιούσαν εισαγόμενα λιπάσματα.
Ως αποτέλεσμα, ένας αυξανόμενος αριθμός Περουβιανών να καταφεύγει σε συσσίτια απόρων, γνωστά ως «ollas comunes». Τον Ιούνιο του 2022, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Κοινωνικής Ένταξης εξέδωσε διάταγμα με το οποίο τα αναγνωρίζει ως κοινωνικούς οργανισμούς και εγγυάται τη χρηματοδότησή τους, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν πλέον στη σίτιση του πληθυσμού. Με τον αριθμό των συσσιτίων που έχουν καταχωρηθεί στη δημοτική κυβέρνηση της Λίμα να έχει εξαπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια.
Στη δεινή αυτή θέση το Περού βρέθηκε λόγω της έντονης εξάρτησής του από τις εισαγωγές. Αν και είναι κορυφαίος εξαγωγέας βακκινίων (cranberries), πιπεριών, σταφυλιών και σπαραγγιών, αποτελεί καθαρό εισαγωγέα σιταριού, σόγιας, λιπασμάτων και ενέργειας, καθιστώντας την ιδιαίτερα ευάλωτη στον παγκόσμιο πληθωρισμό και τις οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Τον Αύγουστο, ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού στο Περού διαμορφώθηκε στο 8,41%. Ο F.A.O. λέει ότι περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού των 33,4 εκατ. των Περουβιανών είναι πλέον υπό επισιτιστική ανασφάλεια, που σημαίνει ότι «δεν έχουν τακτική πρόσβαση σε αρκετά ασφαλή και θρεπτικά τρόφιμα για κανονική ανάπτυξη μιας δραστήριας και υγιούς ζωής». Ο Ο.Η.Ε. προειδοποίησε επίσης, για αυξανόμενο υποσιτισμό και άλλα ζητήματα, όπως η αναιμία και η παχυσαρκία, καθώς πάνω από το ήμισυ της χώρας δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά μια υγιεινή διατροφή, η οποία κοστίζει κατά μέσο όρο $3,28 ανά άτομο την ημέρα.
Σε δηλώσεις του, ο Enrique Román, εκπρόσωπος του F.A.O. στο Περού, αναφέρθηκε στα δύο ιδιαίτερα τρωτά σημεία της χώρας, δηλαδή στην εξαιρετικά υψηλή άτυπη απασχόληση, με περισσότερο από το 70% του εργατικού δυναμικού να μην έχει σταθερότητα εργασίας ή κοινωνική ασφάλιση και στο υψηλό κόστος μεταφοράς στις Άνδεις και στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, από όπου εισάγονται πολλά προϊόντα στην αγορά. Ο F.A.O. έχει προειδοποιήσει ότι η κατάσταση δεν αφήνει άλλη εναλλακτική για πολλούς Περουβιανούς από το να καταναλώνουν σε μεγάλο βαθμό επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία είναι φθηνότερα, αλλά και υψηλότερα σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λίπη, που είναι άκρως επιβλαβή για την υγεία.
Παράλληλα, με δηλώσεις της η Sarah Laughton, εκπρόσωπος του W.F.P. στο Περού, τόνισε ότι «Η υγιεινή διατροφή δεν είναι οικονομικά προσιτή για πολλούς ανθρώπους. Το πρόβλημα είναι οι τιμές, όχι η διαθεσιμότητα». Σε κομβικό σημείο εντοπίζονται προτάσεις για την οργάνωση του συστήματος αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης της χώρας, ώστε να καλύπτει όχι μόνο τις φυσικές καταστροφές, όπως σεισμούς και πλημμύρες, αλλά και προβλήματα διανομής τροφίμων και άμεσης βοήθειας στην υγεία.
Εκτός αυτών, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί περαιτέρω αβεβαιότητα στο μείγμα αυτό. Το Περού φιλοξενεί το 70% των τροπικών παγετώνων του κόσμου, οι οποίοι λιώνουν γρήγορα, προκαλώντας έτσι σοβαρές και μακροπρόθεσμες συνέπειες για την παραγωγή τροφίμων, καθώς και αύξηση από τους κινδύνους θανατηφόρων καταστροφών από πλημμύρες. Η πείνα, εν τω μεταξύ, καταδιώκει όχι μόνο εκείνους στις αγροτικές περιοχές, αλλά και τους φτωχούς και την μεσαία τάξη των πόλεων.
Την ήδη τεταμένη κατάσταση δε βοηθά το γεγονός ότι ο Περουβιανός Πρόεδρος Castillo βρίσκεται αντιμέτωπος με κατηγορίες για διαφθορά εν μέσω πολιτικής αναταραχής. Στις τελευταίες εξελίξεις, η ψηφοφορία για την πιθανή καθαίρεση του Castillo υπερψηφίστηκε από 101 μέλη του Περουβιανού Κογκρέσου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άμεση σύλληψη και απομάκρυνση του Pedro Castillo από τη θέση του Προέδρου. Τη θέση του ανέλαβε η Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησής του, Dina Boluarte. Η 60χρονη δικηγόρος αναλαμβάνει σε μια δύσκολη περίοδο για τη χώρα. Στόχος της, σύμφωνα με την ίδια, είναι η σταθερότητα της νέας Κυβέρνησης, μέσω διαβουλεύσεων με όλα τα κόμματα του Κογκρέσου, σε μία «Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας», όπως την χαρακτήρισε. Επίσης, δεσμεύτηκε να διευθύνει μία μεγάλη επιχείρηση καταπολέμησης της διαφθοράς μέσα στην Κυβέρνηση, ο λόγος εξαιτίας του οποίου βρίσκεται η ίδια η πολιτική ζωή της χώρας σε τέτοια κρίσιμη κατάσταση. Μένει να δούμε αν θα μπορέσει η νέα Πρόεδρος της χώρας να εκπληρώσει αυτούς τους στόχους και αν θα μπορέσει να επαναφέρει μια μορφή σταθερότητας στον πολιτικό βίο του Περού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Peru’s food crisis grows amid soaring prices and poverty: FAO», United Nations, διαθέσιμο εδώ
- «Scrambling for solutions as Peru’s hunger crisis grows», The New Humanitarian, διαθέσιμο εδώ
-
Peru lawmakers impeach president, CNN, διαθέσιμο εδώ
