Της Νένας Πεσκελίδη,
Η ενασχόληση με την κεραμική έχει γίνει η νέα τάση τον τελευταίο καιρό, με το ενδιαφέρον ακόμα και πολλών διασήμων να στρέφεται στον πηλό, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγεται ο Μπραντ Πιτ και ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο, οι οποίοι άδραξαν την ευκαιρία του εγκλεισμού, λόγω της καραντίνας, και εντρύφησαν στο νέο χόμπι της κεραμικής. Η στροφή στη νέα αυτή τάση φαίνεται να είναι τόσο έντονη τα τελευταία χρόνια, που οι New York Times, ήδη από το 2017, έκαναν αναφορά στην κεραμική ως τη «νέα γιόγκα», λόγω της τεράστιας προβολής της τάσης στο Instragram.
Έρευνες υποστηρίζουν ότι η κεραμική τέχνη έχει πολλά οφέλη για την υγεία των ανθρώπων, όπως μείωση του στρες, ενίσχυση της συγκέντρωσης και βελτίωση της διάθεσης. Η κεραμική είναι μια από τις παλαιότερες και πιο διαδεδομένες τέχνες και αναφέρεται σε αντικείμενα κατασκευασμένα από πηλό, που φτάνουν σε σημείο σκλήρυνσης, μέσω της θερμότητας. Τα αντικείμενα που κατασκευάζονται είναι συνήθως χρηστικά, όπως δοχεία, πιάτα, κούπες και μπολ, αλλά και διακοσμητικά, όπως κοσμήματα και αντικείμενα διακόσμησης σπιτιού.
Παρόλο που υπάρχει μεγάλη διαμάχη σχετικά με την προέλευση των κεραμικών, έχουν βρεθεί ίχνη κεραμικών αντικειμένων, που χρονολογούνται πριν από 17.000 ή 18.000 χρόνια στη Νότια Κίνα, μια ηλικία που τα καθιστά μεταξύ των αρχαιότερων κεραμικών υπολειμμάτων που έχουν βρεθεί στον κόσμο. Αυτά τα παλαιά ίχνη εμφανίζουν ενδείξεις ότι η κεραμική δημιουργείται με τον πιο ακατέργαστο και απλό τρόπο, έτσι ώστε το τελικό προϊόν να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κάποια αρχαϊκή μορφή. Η κεραμική ως μορφή τέχνης και δεξιότητα, ωστόσο, έχει κάποια στοιχεία που μπορούν να εντοπιστούν στον 7ο αιώνα μ.Χ. (δυναστεία Τανγκ), στον 3ο αιώνα μ.Χ. (Έξι δυναστείες), ή και στον 2ο αιώνα μ.Χ. (ανατολική περίοδος Χαν), αν και οι ακαδημαϊκοί συχνά διαφωνούν σχετικά με την εγκυρότητα αυτών των πηγών.
Ο πηλός, το βασικό υλικό της αγγειοπλαστικής, έχει δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά· είναι πλαστικός (δηλ. μπορεί να μορφοποιηθεί και να διατηρήσει το σχήμα που του επιβάλλεται) και σκληραίνει κατά την όπτηση (το ψήσιμο), σχηματίζοντας ένα εύθραυστο, αλλά κατά τα άλλα σχεδόν άφθαρτο υλικό, που δεν προσβάλλεται από κανέναν από τους παράγοντες που διαβρώνουν τα μέταλλα ή τα οργανικά υλικά. Η όπτηση προστατεύει, επίσης, το σώμα του πηλού από τις επιδράσεις του νερού.
Πιο συγκεκριμένα, εάν ένα πήλινο δοχείο που έχει αποξηραθεί στον ήλιο γεμίσει με νερό, θα καταρρεύσει τελικά, αλλά, εάν θερμανθεί, οι χημικές αλλαγές, που αρχίζουν να λαμβάνουν χώρα γύρω στους 500 °C (900 °F), αποκλείουν την επιστροφή του στην πλαστική κατάσταση, ανεξάρτητα από το πόσο νερό θα έρθει αργότερα σε επαφή με αυτό. Ο πηλός είναι πυρίμαχη ουσία, δηλαδή υαλοποιείται μόνο στις υψηλές θερμοκρασίες των 1.600 °C (2.900 °F). Εάν αναμιχθεί με μια ουσία που υαλοποιείται σε χαμηλότερη θερμοκρασία (περίπου 2.200 °F ή 1.200 °C) και το μείγμα υποβληθεί σε θερμότητα αυτής της τάξης, ο πηλός κρατάει το αντικείμενο σε σχήμα, ενώ η άλλη ουσία υαλοποιείται. Έτσι σχηματίζεται ένα μη πορώδες αδιαφανές σώμα, γνωστό ως πήλινο.
Σήμερα, παρατηρείται μια τεράστια άνθιση της κεραμικής τέχνης και ένας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η ιδέα του να ξοδεύεις περισσότερα για κάτι και να αγοράζεις λιγότερα. Βλέπουμε ανθρώπους να προτιμούν να ξοδέψουν χρήματα για κάτι χειροποίητο που αγαπούν πραγματικά, αντί να αγοράζουν αντικείμενα μαζικής παραγωγής ή μιας χρήσης. Υπάρχει γενικότερα μια άνθιση των διαδικασιών χειροποίητης κατασκευής και χειροτεχνίας, με άλλα λόγια, μια απομάκρυνση από τη μαζική παραγωγή. Οι άνθρωποι έχουν περισσότερη συνείδηση σχετικά με το τι αγοράζουν και αποδίδουν περισσότερα συναισθήματα στα αντικείμενα. Και υπάρχει μια απλή ανθρώπινη χαρά στο να αισθάνεσαι μια σύνδεση με τον δημιουργό, μέσω ενός απτού τρισδιάστατου αντικειμένου.
Όταν κάτι είναι φτιαγμένο με τα χέρια, μπορείς να το κρατήσεις ή να φανταστείς ότι το κρατάς ή να το χρησιμοποιήσεις και τα χέρια σου είναι εκεί που ήταν τα χέρια των δημιουργών. Οι άνθρωποι αγαπούν πραγματικά αυτήν την αμεσότητα και τους αρέσει να γνωρίζουν πώς δημιουργούνται τα αντικείμενα.
Στην πραγματικότητα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι εμπλέκονται οι ίδιοι στην κατασκευή. Η παρόρμηση να ασχοληθεί κανείς με την κεραμική συμβαδίζει με την πρόσφατη τάση στην τέχνη του πλεξίματος, του ψωμιού με προζύμι και της βιοτεχνικής παρασκευής μπύρας. Όλα συνδέονται μεταξύ τους. Αν αγγίξετε ένα κεραμικό, πολλά από αυτά έχουν να κάνουν με την υφή και δεν υπάρχει τρόπος να τα ψηφιοποιήσετε. Δεν υπάρχουν συντομεύσεις στην κατασκευή. Αυτό αποτελεί αντίδοτο στον ψηφιακό, βασισμένο στην οθόνη τρόπο, με τον οποίο οι περισσότεροι από εμάς περνάμε την εργασιακή μας ζωή και ένα μεγάλο μέρος της μη εργασιακής μας ζωής και οι άνθρωποι τείνουν εντέλει να αποζητούν τη φυσική εμπειρία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- A Brief History Of The Origins Of Chinese Pottery, theculturetrip.com, διαθέσιμο εδώ
- Top of the pots: the smashing rise of ceramics, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- Pot heads: why everyone’s fired up about ceramics, theguardian.com, διαθέσιμο εδώ
- Porcelain Ceramic History, chloristableware.com, διαθέσιμο εδώ
- Κεραμική – Το νέο «ζεν», vita.gr, διαθέσιμο εδώ
