Της Ευστρατίας Καραμπατζάκη,
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, χώρες ανά την υφήλιο έλαβαν θέση υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς. Εξαίρεση, βέβαια, αποτελεί η Κίνα, η οποία αρνείται να λάβει σαφή θέση και αρκείται σε δηλώσεις και κινήσεις «πλάγιου χαρακτήρα» υπέρ της Ρωσίας. Κι αυτό γιατί, στη μεγάλη στρατιωτική άσκηση “Vostok 2022” που διεξάγει και φέτος το Κρεμλίνο, η Κίνα είναι παρούσα, με υπέρ του δέοντος στρατιωτικές συμμετοχές. Επομένως, μπορούμε να μιλάμε για μία τυπική διακρατική στρατιωτική άσκηση μεταξύ Κίνας και Ρωσίας ή είναι άλλο ένα διπλωματικό παιχνίδι του Πεκίνου, ώστε να αντιταχθεί στον άξονα Η.Π.Α.-Ευρωπαϊκή Ένωση, υποστηρίζοντας το «ξανθό γένος»;
Αξίζει να επισημάνουμε πως η Κίνα συμμετείχε και στο παρελθόν στις ετήσιες στρατιωτικές ασκήσεις που διεξάγει η Ρωσία. Κάθε χρόνο, από το 2008, η Μόσχα, υπό το βλέμμα χιλιάδων στρατιωτικών αναλυτών, αξιωματικών και δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο, επιδεικνύει τη στρατιωτική της ισχύ και ενδυναμώνει τις εταιρικές της συμμαχίες με τους συμμάχους της — συμμετέχοντες στις ετήσιες ασκήσεις της. Βέβαια, η κάθε άσκηση αλλάζει όνομα κάθε χρόνο. Ενδεικτικά, το 2008 έλαβε χώρα η πρώτη άσκηση του θεσμού με το όνομα KAVKAZ (2008), με τη συμμετοχή περίπου 40.000 στρατευμάτων. Η μεγαλύτερη άσκηση που διοργάνωσε ποτέ η χώρα ήταν η “Vostok 2018”, με το Κρεμλίνο να «ιντριγκάρει» τα μέσα ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο, με αναφορές για τη συμμετοχή σχεδόν 300.000 στρατευμάτων.
Η διάρκεια της άσκησης ήταν σχεδόν δυόμιση μήνες, με τα μέσα σε όλο τον κόσμο είτε να εγκωμιάζουν είτε να υποβιβάζουν το συνολικό γόητρο που είχε αναπτυχθεί προπαρασκευαστικά. Παραδείγματος χάρη, ρωσικοί φορείς έκαναν λόγο για τη μεγαλύτερη επιτυχημένη άσκηση εδώ και δεκαετίες που αναδείκνυε την τεράστια ισχύ της χώρας. Αντιθέτως, αμερικανικοί φορείς έκαναν λόγο για «πλασματικές αναφορές», υπογραμμίζοντας πως ο συγκεκριμένος αριθμός αφορούσε όλο το φάσμα των στρατευμάτων που συμμετείχε, έστω και προπαρασκευαστικά, στις διαδικασίες οργάνωσης και δεν αντιπροσωπεύει τα μάχιμα στρατεύματα με τα οποία «κατεβαίνει» η Ρωσία στη μάχη. Επίσης, στους 300.000 συμμετέχοντες, σημαντικό τμήμα αντιπροσώπευαν και στρατεύματα από τη Μογγολία και την Κίνα, υποδηλώνοντας τους καλούς συνεργατικούς δεσμούς της χώρας με τους εξ ανατολάς γείτονές της.
Η Κίνα, λοιπόν, στο φετινό Vostok 2022 που ξεκίνησε την 1η Σεπτέμβρη, συμμετέχει με πολύ καλές συμμετοχές, τόσο αριθμητικά όσο και ποιοτικά. Συμμετέχουν 2000 μάχιμα στρατεύματα και 300 στρατιωτικά οχήματα, ενώ πραγματοποιούνται περιπολίες από βομβαρδιστικά μεγάλης εμβέλειας. Παράλληλα, διενεργούνται κοινές ναυτικές ασκήσεις στη θάλασσα της Ιαπωνίας με τη συμμετοχή 3 κορυφαίων πλοίων του κινεζικού στρατού: του CNS Nanchang (101), του CNS Yancheng (546) και του CNS Dongpinghu (902). Παράλληλα, στη φετινή άσκηση συμμετέχουν τάγματα από έξι πρώην σοβιετικές χώρες (Κίνα, Ινδία, Λαός, Μογγολία, Νικαράγουα και Συρία). Ανεξαρτήτως του ευρύ διακρατικού χαρακτήρα που φέρει η άσκηση, οι αναλυτές επικεντρώνονται στην έντονη παρουσία της Κίνας, κάνοντας λόγο για μία αναδυόμενη σχέση ασφάλειας και στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Ο σκοπός της Vostok 2022 και κάθε στρατιωτικής άσκησης είναι η επίδειξη ισχύος του κράτους που τη διοργανώνει. Στην προκειμένη, πρόκειται και για μία επίδειξη επάρκειας από τη μεριά της Ρωσίας, υποδηλώνοντας πως μπορεί οι μάχιμοί τους να πολεμούν στο μέτωπο με την Ουκρανία, όμως είναι αρκετοί αριθμητικά για να λάβουν μέρος και σε στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης εμβέλειας. Ο αριθμός των στρατευμάτων που συμμετείχαν υπολογίζεται περίπου στα 50.000, με τα τελικά νούμερα να αξιολογηθούν εντός λίγων ημερών. Μήπως, όμως, η φετινή άσκηση και η συμμετοχή της Κίνας σε αυτήν καθιστούν την Κίνα «επίσημο σύμμαχο» της Ρωσίας και αποδεικνύουν τη στήριξή της στην τελευταία, στην περίπτωση του Ρωσοουκρανικού πολέμου;
Ας το δούμε εξ αρχής. Η Κίνα δεν έχει λάβει σαφή θέση υπέρ της Ρωσίας, αλλά έχει κατηγορήσει τις Η.Π.Α. και το ΝΑΤΟ για προκλητική συμπεριφορά που δικαιολογεί την εισβολή. Παράλληλα, κατακρίνει τις τιμωρητικές κυρώσεις της Δύσης και με το πέρασμα των μηνών, από την 24η Φεβρουαρίου έχει εντείνει τις διακρατικές της επαφές με τη Ρωσία. Όμως πρακτικά, η Κίνα δε μπορεί να υλοποιήσει τις προσδοκίες των αναλυτών που τη βρίσκουν έτοιμη για σθεναρή οικονομική υποστήριξη, καθώς φοβάται για τον αποκλεισμό των αγορών της από το αμερικανικό και το ευρωπαϊκό έδαφος. Από την άλλη, οι κινέζοι διπλωμάτες αρνούνται να λάβουν θέση υπέρ της Ρωσίας, δεδομένων των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί και στη Λευκορωσία, η οποία παραχωρεί τα εδάφη της στη Ρωσία και έχει υποστεί κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Η.Π.Α. γι’ αυτήν της την κίνηση. Επομένως, καταλαβαίνουμε πως τα οικονομικά κίνητρα της Κίνας την αποτρέπουν από το να προβεί σε καταστροφικές για την οικονομία της δηλώσεις και αρκείται σε υποβόσκουσα υποστήριξη, μέσα από ασκήσεις όπως το Vostok 2022.
Επομένως, μπορούμε να μιλάμε για υποστήριξη ή για διπροσωπία; Θα προτιμήσει η Κίνα τα οφέλη με τη συμμαχία ή θα παραμείνει σταθερή στη διεκδίκηση των οικονομικών της συμφερόντων; Η απάντηση θα έρθει εν καιρώ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Putin attends joint military drills with China, others, abcnews.go.com, διαθέσιμο εδώ
- Chinese, Russian Warships Hold Live Fire Drills off Japan as Part of Vostok 2022, news.usni.org, διαθέσιμο εδώ
- VOSTOK 2018: Ten years of Russian strategic exercises and warfare preparation, NATO Review, διαθέσιμο εδώ
