Του Νίκου Παναγιωτόπουλου,
Στην ελληνική μυθολογία, ο Πήγασος ήταν ένα αθάνατο φτερωτό άλογο και ήταν το ένα από τα δύο παιδιά του Ποσειδώνα και της Μέδουσας. Ο Πήγασος, όπως και ο αδερφός του, ο Χρυσάωρ, είχε μία αφύσικη, αλλά, συνάμα, αξιοθαύμαστη γέννηση.
Η γέννηση του Πήγασου συνδέεται με τον άθλο του Περσέα. Ο Περσέας, μετά από την προσταγή που του έδωσε ο Πολυδέκτης, ο βασιλιάς της Σερίφου, έπρεπε να πάει να σκοτώσει τη Γοργώ και να του φέρει πίσω, ως αποδεικτικό στοιχείο αυτής της πράξης του, το κεφάλι της. Η Γοργώ ήταν μία από τις τρεις γοργόνες και ήταν η μόνη θνητή. Τα ονόματά τους ήταν Σθενώ, Ευρυάλη και η Μέδουσα (ή αλλιώς Γοργώ). Με τη βοήθεια του Ερμή και της Αθηνάς, ο Περσέας, αφού έφτασε στη χώρα που έμενε η Γοργώ, κατάφερε να την πλησιάσει. Ο Περσέας, στη συνέχεια, όρμησε με τρόπο που του είχε υποδείξει η Αθηνά, προκειμένου η Μέδουσα να μην τον μετατρέψει σε πέτρα, και έκοψε με ένα δρεπάνι το κεφάλι της. Από τον κομμένο λαιμό της νεκρής Μέδουσας ξεπήδησαν ο Πήγασος και ο Χρυσάωρ. Με βάση, όμως, μία άλλη παραλλαγή του μύθου, ο Πήγασος βγήκε μέσα από τη Γαία, η οποία γονιμοποιήθηκε από το αίμα της Μέδουσας, αφού πρώτα την αποκεφάλισε ο Περσέας. Αφού γεννήθηκε ο Πήγασος, ο Περσέας, στη συνέχεια, ανέβηκε επάνω στο φτερωτό άλογο και έφτασε μέχρι την Αιθιοπία, για να σώσει την πριγκίπισσα της χώρας, την Ανδρομέδα, από τις ορέξεις του κήτους που απειλούσε να την κατασπαράξει.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο, το όνομα του Πήγασου προέρχεται από τη λέξη «πηγή», επειδή υποτίθεται πως το φτερωτό άλογο γεννήθηκε κοντά στις πηγές του Ωκεανού. Επιπλέον, ο Πήγασος συνδεόταν με το υδάτινο στοιχείο εξαιτίας ενός ασυνήθιστου χαρακτηριστικού που του είχε κληρονομήσει ο πατέρας του, ο Ποσειδώνας. Με βάση το όνομά του, ο Πήγασος είχε την ικανότητα να δημιουργεί υδάτινα ρεύματα σε οποιοδήποτε σημείο χτυπούσε το έδαφος με την οπλή του. Υπάρχουν, τουλάχιστον, δύο πηγές στην Ελλάδα, οι οποίες έχουν κοινό όνομα, και λέγονται «Ιπποκρήνη» (δηλαδή «η πηγή του αλόγου»), οι οποίες θεωρούνταν ευρέως πως είχαν δημιουργηθεί από τον Πήγασο. Η πιο διάσημη πηγή νερού βρίσκεται στον Ελικώνα, στην ιερή κατοικία των Μουσών. Ήταν γενικώς πιστευτό πως, όταν οι ποιητές επισκέπτονταν τη συγκεκριμένη πηγή και έπιναν νερό από εκεί, γίνονταν ενθουσιώδεις και γέμιζαν με έμπνευση και δημιουργικότητα. Από το χτύπημα της οπλής του ανέβλυσαν και άλλες πηγές, στον Ακροκόρινθο η «Πειρήνη» και στον Ελικώνα ακόμη μία πηγή, η «Αγανίππη».
Ο Πήγασος, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ανήκε σε έναν σπουδαίο ήρωα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, τον Βελλεροφόντη. Το άλογο αυτό ήταν πολύ διάσημο για την αγριότητά του και περιπλανιόταν ελεύθερο εδώ κι εκεί, μέχρι που ο Βελλεροφόντης, τελικά, κατάφερε να το εξημερώσει. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν κάτι που έκανε μόνος του, αλλά δέχτηκε την πολύτιμη βοήθεια της θεάς Αθηνάς. Σύμφωνα με τον Πίνδαρο, η Αθηνά του έδωσε ως δώρο ένα χρυσό χαλινάρι, που ήταν μαγικό, το οποίο ο Βελλεροφόντης χρησιμοποίησε και αιχμαλώτισε τον Πήγασο, τη στιγμή που εκείνος έπινε νερό στην πηγή της Πειρήνης. Άλλοι, πάλι, λένε πως η Αθηνά, αφού πρώτα εξημέρωσε τον Πήγασο, τον παρέδωσε με τα χαλινάρια του στον Βελλεροφόντη, ενώ κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν πως ο Ποσειδώνας, που στην πραγματικότητα ήταν ο πατέρας του Βελλεροφόντη, εξημέρωσε το άλογο για χάρη του γιου του.
Ο Πήγασος έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στους άθλους του Βελλεροφόντη. Με τη βοήθειά του, ο ήρωας αντιμετώπισε πολλούς κινδύνους, όπως τις πολεμοχαρείς Αμαζόνες, τους άγριους Σολύμους και τη Χίμαιρα, ένα άγριο τέρας που είχε κεφάλι λιονταριού, ουρά δράκοντα και ένα κεφάλι κατσίκας στη μέση που έβγαζε φλόγες από τα ρουθούνια του. Επίσης, ο Βελλεροφόντης, με τη βοήθεια του φτερωτού αλόγου, εκδικήθηκε τη γυναίκα του Ιοβάτη, τη Σθενέβοια (ή Άντεια). Ο Βελλεροφόντης πρόσφερε στη Σθενέβοια μία βόλτα με τον Πήγασο, την οποία εκείνη δέχτηκε με χαρά. Καθώς, όμως, πετούσαν πάνω από τη θάλασσα, ο Πήγασος την έριξε κάτω και εκείνη χάθηκε μέσα στα βαθιά νερά του πελάγους.
Στη συνέχεια, ο Βελλεροφόντης, γεμάτος αλαζονεία εξαιτίας των επιτευγμάτων του, ξέχασε πως ήταν θνητός και θέλησε να δοκιμάσει με το φτερωτό του άλογο να πετάξει ψηλά, ώστε να ανέβει στον Όλυμπο. Λόγω της ύβρεως αυτής, ο Δίας έστειλε μία αλογόμυγα, η οποία κόλλησε πάνω στον Πήγασο. Εκείνος, ενοχλημένος από το έντομο, τινάχτηκε και έριξε κάτω στη γη τον Βελλεροφόντη, ο οποίος βρήκε έτσι σίγουρο θάνατο. Μετά τον θάνατο του ήρωα, ο Πήγασος έφτασε μόνος του στον Όλυμπο. Εκεί τον δέχτηκε ο Δίας και τον έβαλε σε έναν στάβλο μαζί με άλλα άλογα. Αργότερα, ο Πήγασος επιφορτίστηκε με το να σέρνει το άρμα του Δία, πάνω στο οποίο είχε τους κεραυνούς του. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Πήγασος έγινε υπηρέτης και της Ηούς. Μετά από χρόνια υπηρεσίας, λοιπόν, δίπλα στον Δία και στην Ηώ, ο Πήγασος τιμήθηκε με έναν αστερισμό, ο οποίος, μέχρι και σήμερα, έχει το όνομά του. Ο Ερατοσθένης, ωστόσο, φαίνεται πως δεν ταύτιζε τον συγκεκριμένο αστερισμό με τον Πήγασο, διότι το άλογο του ουρανού, που δεν εμφανίζεται ολόκληρο, δεν έχει φτερά. Επιπλέον, με βάση τα λεγόμενα του Αράτου, ο αστερισμός ανήκει στο άλογο που χτύπησε τον Ελικώνα και ανέβλυσε μια πηγή, μόνο που δεν το ταυτίζει με τον Πήγασο· γι’ αυτό τον λόγο ο Άρατος ονόμαζε τον αστερισμό απλώς «Ἵππον» ή «Ἱερόν Ἵππον».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Graves, R. (1992), The Greek Myths, England: Penguin Books
- Κακριδής, Ι. Θ. (1986), Ελληνική Μυθολογία: Οι Ήρωες, Τοπικές Παραδόσεις, τόμος 1, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
- Κακριδής, Ι. Θ. (1986), Ελληνική Μυθολογία: Οι Ήρωες, Τοπικές Παραδόσεις, τόμος 2, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών
- Pegasus, Greekmythology.com, Διαθέσιμο εδώ
- Μήττα, Δ., Πήγασος, Greek-language.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Pegasus, Brittanica.com, Διαθέσιμο εδώ
