Της Μαρσέλας Κορρέσι,
Λουλούδια, χαριτωμένα ζωάκια, special effects, όμορφα χρώματα και άλλα πολλά καθιστούσαν τη χρήση των φίλτρων του Instagram διασκεδαστική για τους χρήστες αυτών, αλλά και δημιουργική για τους δημιουργούς τους. Τον τελευταίο καιρό, όμως, παρατηρούμε ότι αυξάνονται και πληθύνονται φίλτρα που εστιάζουν στην ωραιοποίηση και στη δημιουργία ενός «τυπικά ωραίου» προσώπου και σώματος. Εκατομμύρια χρήστες αυτής της πλατφόρμας εθίζονται καθημερινά σε αυτόν τον νέο τους εαυτό που τους δημιουργεί μια πρόσκαιρη ευχαρίστηση ή αλλιώς ψευδαίσθηση, ότι πρόκειται για τον πραγματικό κόσμο και έτσι βυθίζονται σε αυτόν.
Η «φρεναπάτη» του Instagram είναι υπεύθυνη για πολλά ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα νέα παιδιά στις μέρες μας. Παρατηρείται ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες, που είναι και οι πλέον ευάλωτες στα ερεθίσματα που δέχονται (ως επί το πλείστον άκριτα από το περιβάλλον τους και τα media), ότι αποζητούν απεγνωσμένα την ταύτισή τους με τα λεγόμενα πρότυπα που προβάλλονται διαρκώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρότυπα όχι απαραίτητα υγιή, αλλά σίγουρα αυτά που θεωρούνται κοινωνικώς αποδεκτά, δηλαδή αυτά που θα θαυμάσουν όλοι και θα προσπαθούν να μοιάσουν.
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε στην περίπτωση της διόγκωσης του φαινομένου αυτού για δυσμενείς συνέπειες στην ψυχολογία του καθενός; Εννοείται. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η δυσκολία συναναστροφής και οι ανασφάλειες σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση που έχουν οι περισσότεροι έφηβοι. Θα μπορούσαμε όμως να μιλήσουμε και για άλλα ψυχικά σύνδρομα όπως η κατάθλιψη και οι αυτοκτονικές τάσεις; Στον βαθμό που αυτή η τάση συνοδεύεται με το φαινόμενο του εκφοβισμού από συνομηλίκους, ναι, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι και τα social media αποτελούν ένα είδος εκφοβισμού, εκφοβισμού για να μην αποκλείει κανείς από τον τέλειο κόσμο που έχει δημιουργήσει.
Αγελοποίηση, λοιπόν, μια λέξη που όσο ποτέ άλλοτε αντικατοπτρίζει την κοινωνία στην οποία δρούμε. Άνθρωποι που κυνηγάνε τις πολλές προβολές και τα πολλά likes γίνονται έρμαια όχι μόνο της μόδας αλλά και της βιομηχανίας του Instagram που μέσω των influencers του, αναδεικνύεται μόνο ένα πράγμα: το τέλειο! Το τέλειο σώμα, τα τέλεια μαλλιά, η τέλεια σχέση και φιλία και έτσι η τέλεια ζωή.
Παρόλα αυτά, παρατηρείται έντονα τον τελευταίο καιρό άνθρωποι με μεγάλη επιρροή και απήχηση στα social media να αναρτούν διαρκώς φωτογραφίες άβαφοι και no filter ή με το hashtag “just woke up”. Αρκετοί αυτό το θεωρούν επανάσταση και «γροθιά» στην καθεστηκυία τάξη των πραγμάτων που δημιούργησε το Instagram. Αξίζει όμως εδώ να τεθεί το εξής ερώτημα: Από πότε το φυσιολογικό και η φυσική ομορφιά έχει γίνει η εξαίρεση κι αυτό που προβάλλεται λιγότερο; Ή μάλλον, από πότε το να ανεβάσει κάποιος φωτογραφία του χωρίς φίλτρο, αλλά απόλυτα φυσικός, θεωρείται επανάσταση; Και αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει για τις τεράστιες διαστάσεις και τη μεγάλη εξουσία που έχει η εικόνα μας στον κόσμο των media. Σε έναν ακριβώς πλαστό κόσμο που καμία απολύτως αξία και σχέση δεν έχει με τον πραγματικό!
Επομένως, η «επανάσταση» στον χώρο αυτό θα ξεκινήσει από εμάς τους ίδιους, όταν το «ποστάρισμα» μιας φωτογραφίας με απείραχτα χαρακτηριστικά θα είναι κάτι το προφανές και αυτονόητο, ενώ η χρήση αυτών των επικίνδυνων -για την ψυχική υγεία- φίλτρων θα είναι ίσως αποκρουστική και μη επιθυμητή στον μεγαλύτερο βαθμό. Όταν δηλαδή θα σταματήσουμε να είμαστε εγκλωβισμένοι στην τελειότητα του Instagram που στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει!
