Της Σύλιας Δόσπρα,
Ενώ ο πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας εξακολουθεί να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, οι πολύπλευρες κυρώσεις στη Ρωσική Ομοσπονδία επεκτείνονται με γοργούς ρυθμούς. Συγκεκριμένα, την περασμένη εβδομάδα το Συμβούλιο της Ευρώπης έπειτα από εκτενείς διαπραγματεύσεις αποφάσισε να αποπέμψει τη Ρωσία από μέλος του. Η απόφαση αυτή επήλθε ως αποτέλεσμα αφενός της ήδη προυπάρχουσας αναστολής της συμμετοχής της Ρωσίας στον οργανισμό – λόγω της εισβολής της στον ουκρανικό χώρο τον περασμένο μήνα – και αφετέρου λόγω της συνεχούς άρνησης της χώρας να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις και να κινηθεί μέσω της διπλωματικής οδού.
Ο αποκλεισμός της Ρωσίας συνιστά μια πρωτοφανή εξέλιξη για τα διεθνή δρώμενα, μιας και μέχρι σήμερα καμία χώρα δεν είχε αποκλειστεί ούτε από το Συμβούλιο της Ευρώπης αλλά ούτε και από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, από την οποία η Ρωσική Ομοσπονδία θα αποβληθεί στις 16 Σεπτεμβρίου 2022.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης στο οποίο η Ρωσία ήταν μέλος από το 1996 είναι συνυφασμένο με τα δικαιώματα του ανθρώπου, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Με γνώμονα λοιπόν αυτές τις αρχές όπως δήλωσε και ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου και Υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Luigi di Maio, του είναι αδύνατον να δεχθεί ως μέλος του ένα κράτος το οποίο μέσω της απαράδεκτης και ακαταλόγιστης στρατιωτικής του δραστηριότητας προχωρά σε όλο και περισσότερες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου.
Αντίθετα η Ρωσία μετά την αποβολή της φαίνεται να κατονομάζει το Συμβούλιο της Ευρώπης ως ένα ρωσοφοβικό όργανο το οποίο υπηρετεί τα συμφέροντα της Δύσης θέτοντάς τα πάνω από τους αντικειμενικούς σκοπούς της ύπαρξής του, δηλαδή της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πράγματι, αν λάβουμε ως δεδομένο ότι η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί μια από τις γενεσιουργές αιτίες της ίδιας της υπάρξεως του οργανισμού, θα ήταν εύλογο να μας δημιουργηθεί η απορία και ταυτόχρονα η ανησυχία για το πώς θα προστατευτούν οι 145 εκατομμύρια Ρώσοι πολίτες από πιθανές παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους από το Κρεμλίνο.
Σε αυτό το πλαίσιο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεσμεύτηκε πως μέχρι να γίνουν οι νόμιμες διαδικασίες αποβολής της Ρωσίας από τον οργανισμό θα εξεταστούν όλες οι υποθέσεις για τις οποίες έχει κατηγορηθεί η Ρωσική Ομοσπονδία, ενώ ταυτόχρονα, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022 που η Ρωσία θα πάψει να είναι μέλος της Eυρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το Δικαστήριο θα διατηρεί τη δικαιοδοσία του για προσφυγές σε βάρος της.
Παρά τις δεσμεύσεις αυτές, οι ανησυχίες για το μέλλον των Ρώσων πολιτών παραμένουν, διότι η ρωσική κυβέρνηση δεν μοιάζει να αντιλαμβάνεται τον αποκλεισμό της από τον οργανισμό ως ένα ακόμη πλήγμα για την ήδη κλονισμένη δημοκρατία της, αλλά αντιθέτως θεωρεί ευκαιρία την αποδέσμευσή της από τις επιμέρους συμβάσεις του Συμβουλίου. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψιν μας τις δηλώσεις του Αντιπροέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Dmitri Medvedev σχετικά με τη δυνατότητα της Ρωσίας να επαναφέρει μέτρα όπως είναι η θανατική ποινή – η οποία απαγορεύτηκε στη Ρωσία με την είσοδό της στο Συμβούλιο της Ευρώπης και την ταυτόχρονη υπογραφή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου – μπορούμε να φανταστούμε το ποια θα είναι πιθανώς η εξέλιξη της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός του ρωσικού κράτους.
Η αποπομπή της Ρωσίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης θα το κάνει να χάσει το 7% του ετήσιου προϋπολογισμού του. Αυτό όμως δεν απασχολεί ιδιαίτερα τον οργανισμό αφού είναι αποφασισμένος να επιβάλλει τις ανώτατες κυρώσεις στη Ρωσία μέχρι να αφήσει κάτω τα όπλα και να διαπραγματευτεί.Ενδέχεται η κύρωση αυτή να επιφέρει κινδύνους για τα δικαιώματα των Ρώσων πολιτών που βιώνουν σε όλο το εύρος της τη σκληρότητα της ρωσικής «δημοκρατίας», αλλά σίγουρα στέλνει το ηχηρό μήνυμα στη διεθνή κοινότητα πως η ρωσική κυβέρνηση αδιαφορεί εντελώς για τα δικαιώματα των πολιτών της.
Στο τέλος της ημέρας, οι άδειες καρέκλες των εκπροσώπων της Ρωσικής Ομοσπονδίας μας φέρνουν αντιμέτωπους με το ερώτημα του αν ο αποκλεισμός θα επηρεάσει τελικά τη ρωσική κυβέρνηση και κατ’ επέκταση την έκβαση του πολέμου ή αν απλώς θα θέσει σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο τα ήδη απειλούμενα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα εντός του ρωσικού κράτους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Ρωσία λέει ότι αποχωρεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης, france24.com, διαθέσιμο εδώ
- Τι σημαίνει η αποχώρηση της Ρωσίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης;, dw.com, διαθέσιμο εδώ
- Η Ολομέλεια εκδίδει ψήφισμα σχετικά με τις συνέπειες της παύσης της ένταξης της Ρωσίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, coe.int, διαθέσιμο εδώ
