Η 24η Νοεμβρίου στην Ιστορία

Του Νικόλαου-Νεκτάριου Δημητρά,

1936: Ο Γερμανός Carl von Ossietzky βραβεύεται με το Νόμπελ Ειρήνης. Αποτελούσε μια ριζοσπαστική και ειρηνιστική φωνή ως δημοσιογράφος. Τα άρθρα του ανέλυαν σε βάθος διάφορα θέματα της καθημερινότητας, καθώς και έγραφε τις δικές του φιλοσοφικές απόψεις για άλλα θέματα (όπως τον φεμινισμό και τη μηχανοκίνηση). Όταν ξεκίνησε η άνοδος του Χίτλερ και επικράτησε στη Γερμανία η ναζιστική ιδεολογία, εκείνος δε σταμάτησε να δημοσιοποιεί τις ιδέες του. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον οδήγησαν στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Esterwegen. Καθώς έπασχε από φυματίωση και όντας βαριά ασθενής στο νοσοκομείο, ανακηρύχθηκε άξιος για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Οι Γερμανοί του απαγόρευσαν να ταξιδέψει στο Όσλο για να παραλάβει το βραβείο του, αλλά εκείνος εξέδωσε μια ανακοίνωση από το νοσοκομείο, με την οποία αποδεχόταν το βραβείο, δηλώνοντας έτσι την ανυπακοή του. Το Πανεπιστήμιο Olden πήρε το όνομά του για να τον τιμήσει. Έχει ενδιαφέρον να διαβάσουμε απόσπασμα από ένα άρθρο του για να καταλάβουμε τον χαρακτήρα του, την οξύνοιά του και γιατί οδηγήθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το συγκεκριμένο δημοσιεύθηκε το 1932, όταν, δηλαδή, το ναζιστικό κίνημα βρισκόταν σε άνοδο.

«Ο αντισημιτισμός και ο εθνικισμός είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι. […] Η ιδεολογία του αντισημιτισμού ποτέ δε στόχευε στους εργάτες, αλλά στα μικρομεσαία στρώματα, τα οποία όταν έρχονται αντιμέτωπα με την οικονομική κρίση τον υιοθετούν ως θρησκεία ή έστω ως υποκατάστατο θρησκείας. Σήμερα ο εθνικισμός και ο αντισημιτισμός βρίσκονται στο πολιτικό προσκήνιο και οι ψευτο-επαναστατικές φωνές τους κραυγάζουν μέσα από τον φόβο της κοινωνίας»

1947: Δημοσιεύεται το μυθιστόρημα του John Steinbeck Το μαργαριτάρι. Η ιστορία διαδραματίζεται στην περιοχή La Paz της Baja California Sur, που βρίθει από μαργαριτάρια.. Ο αναγνώστης διαβάζει την ιστορία ενός φτωχού δύτη μαργαριταριών, του Kino, ο οποίος ζει με τη γυναίκα του, την Juana, και το βρέφος τους, τον Coyotito. Μια νύχτα ένας σκορπιός τσιμπάει τον γιο τους. Ανήμπορος να πληρώσει γιατρό για να θεραπεύσει τον γιο του, ο Κίνο κάνει κατάδυση, προσπαθώντας να βρει κάποιο πολύτιμο στρείδι για να πληρώσει. Ξαφνικά, βρίσκει μια γιγάντια πέρλα και έκτοτε η τύχη του αλλάζει. Μια ανεπιτυχής απόπειρα ληστών να κλέψουν την πέρλα βάζει τη γυναίκα του σε υποψίες, η οποία και τον προειδοποιεί πως η πέρλα μπορεί να του προκαλέσει μεγάλα κακά. Οι υποψίες της ικανοποιούνται, όταν ο Kino προσπαθεί να πωλήσει την πέρλα, αλλά οι προσφορές είναι απίστευτα μικρές, ενώ συγχρόνως το σπίτι του κινδυνεύει από περισσότερους ληστές. Η κατάσταση κλιμακώνεται γρήγορα και τελικά ο γιος τους (για τον οποίο ο Kino θα πωλούσε την πέρλα για να τον σώσει) σκοτώνεται. Το ζευγάρι καταστρέφει την πέρλα και αντιλαμβάνεται πως ο μεγάλος πλούτος φέρνει μεγάλες ευτυχίες, αλλά και δυστυχίες. Είναι πάρα πολλές οι ερμηνείες και οι συμβολισμοί που μπορεί να ανακαλύψει ο αναγνώστης μέσα στο έργο. Το βιβλίο έγινε για πρώτη φορά κινηματογραφικό έργο στο Μεξικό ονομαζόμενο «La Perla» κατά το ίδιο έτος.

1958: Αυτονομείται το Μάλι. Από τα τέλη του 19^ου αιώνα, το Μάλι έγινε αποικία των Γάλλων (γι’ αυτό άλλωστε και σήμερα επίσημη γλώσσα της χώρας είναι τα Γαλλικά) μαζί με άλλες χώρες στην Αφρική. Ονομάστηκε, λοιπόν, και το Μάλι «Γαλλικό Σουδάν» εφόσον ήταν κομμάτι της αποικίας της Γαλλίας. Έτσι, κατά την εν λόγω ημερομηνία το Γαλλικό Σουδάν άλλαξε την ονομασία του σε «Δημοκρατία του Σουδάν». Ωστόσο η αυτόνομη Δημοκρατία συνέχισε να υπάγεται στη Γαλλική Κοινότητα, εφόσον δεν είχε ακόμη ανεξαρτητοποιηθεί. Το 1959, η Δημοκρατία του Σουδάν και η Σενεγάλη συνενώθηκαν και δημιούργησαν την Ομοσπονδία του Μάλι. Η Ομοσπονδία έγινε ανεξάρτητη στις 20 Ιουνίου 1960 και διαλύθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1960, όταν, δηλαδή, η Σενεγάλη αποχώρησε από την ομοσπονδία και η Δημοκρατία του Σουδάν μετονομάστηκε σε ανεξάρτητη Δημοκρατία του Μάλι. Πρώτος Πρόεδρός της εξελέγη ο Μαντίμπο Κεϊτά, ο οποίος κυβέρνησε με μονοκομματική κυβέρνηση και έχοντας σοσιαλιστικό προσανατολισμό.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Tres, Richard The Man without a Party: The Trials of Carl von Ossietzky, Beacon Publishing Group, New York, 2019
• The Nobel Prize, Carl Von Ossietzky Biographical, διαθέσιμο εδώ
• Britannica, Carl Von Ossietzky, διαθέσιμο εδώ
• Steinbeck, John, Το μαργαριτάρι (μτφρ. Μ. Μαρκόπουλος), Παπαδόπουλος, Αθήνα, 2018
• Culturenow.gr, Γιάννης Αντωνιάδης,  Το μαργαριτάρι: Κριτική βιβλίου του John Steinbeck, διαθέσιμο εδώ
• Pascal James Imperato et Gavin H. Imperato, Historical dictionary of Mali, Scarecrow Press, Lanham, 2008
• Doulaye Konaté, Travail de mémoire et construction nationale au Mali, L’Harmattan, Paris, 2006
• Olivier Dutour, Hommes fossiles du Sahara : peuplements holocènes du Mali septentrional, Centre national de la recherche scientifique, Paris, 1989