Της Μυρτώς Κατσούλη,
Η χρόνια τάση γραφειοκρατικής αντιμετώπισης της Δημόσιας Διοίκησης, η οποία καθιστά βραδυκίνητο και χρονοβόρο τον διοικητικό μηχανισμό και τον κόμβο επαφής του πολίτη με τα όργανα του κράτους, κλήθηκε να εκσυγχρονιστεί εκτάκτως με τα επιδημιολογικά δεδομένα που προέκυψαν από την εξάπλωση του κορωνοϊού. Οι ουρές στις δημόσιες υπηρεσίες, ο συνωστισμός στα μικρής χωρητικότητας και κακής συντήρησης κτήρια και η χέρι με χέρι ανταλλαγή πλείστων εγγράφων έπρεπε σαφώς να παύσουν, όπως απαιτούσαν, και εξακολουθούν να απαιτούν, οι συνθήκες, προκειμένου να διασφαλιστεί το δυνατόν περισσότερο η δημόσια υγεία.
Αφήνοντας λίγο στην άκρη το μεγάλο κόστος της πανδημίας στις λοιπές κοινωνικές δομές αλλά και στην ίδια την ανθρώπινη υπόσταση, αξίζει να επισημάνουμε τη θετική της διάσταση στον εκσυγχρονισμό του δημοσίου συστήματος εξυπηρέτησης του πολίτη. Με αφορμή τη διεθνή κρούση για την προστασία του υπέρτατου αγαθού της υγείας, εκκινήθηκε – ως αναγκαιότητα, παρά ως άμεσος προγραμματικός στόχος της Κυβέρνησης, αλλά σε κάθε περίπτωση ως επιδιωκόμενος – ο ψηφιακός μετασχηματισμός, με σκοπό να επιτευχθεί ένα πλέγμα διαλειτουργικότητας μεταξύ των δημοσίων μητρώων και υπηρεσιών, ώστε να εξασφαλιστεί η ταχύτητα, η ασφάλεια, η αξιοπιστία και η αποτελεσματικότερη ενδότερη επικοινωνία μεταξύ των δημοσίων οργάνων και των αποδεκτών τους, δηλαδή των πολιτών.
Υπό την προϋπόθεση ότι ο προγραμματισμός αυτός λειτουργήσει σύμφωνα με τις αρχικές προδιαγραφές, η πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες δεν θα πραγματοποιείται με φυσική παρουσία, ενώ τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για παντός είδους δράσεις αποστέλλονται ή καταχωρούνται ή προσκομίζονται – ανάλογα με την περίπτωση – κατόπιν ηλεκτρονικής «όχλησης». Πρόκειται για μία στην καθημερινότητα της ελληνικής κοινωνίας, η οποία θα λύσει τα χέρια στο πλαίσιο των δημοσίων σχέσεων, συναλλαγών και διαρθρώσεων. Φυσικά, ένα τέτοιο εγχείρημα θα βοηθήσει τον δημόσιο μηχανισμό να απαγκιστρωθεί από τη νοοτροπία του «δημοσιοϋπαλληλισμού» και των όποιων γραφειοκρατικών παθογενειών, ενώ, παράλληλα, θα προσεγγίσει περισσότερο την ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία τείνει προς την απλούστευση του κρατικού μηχανισμού για την άρση των δυσλειτουργιών του υπάρχοντος συστήματος.
Η υιοθέτηση μίας τέτοιας νέας κουλτούρας εντός της Δημόσιας Διοίκησης πραγματώνεται και από το έργο «Απλουστεύσεις διοικητικών διαδικασιών προς ενίσχυση της επιχειρηματικότητας», ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020», το οποίο θα ολοκληρωθεί το 2022, υπό το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και το οποίο ανάγεται και στη βελτιστοποίηση των υπηρεσιών της εσωτερικής αγοράς. Σε αυτό το σκεπτικό κινείται και η πρόσφατη προσθήκη δύο νέων υπηρεσιών στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, της «Ψηφιακής Βεβαίωσης Εγγράφου» και της «Ψηφιακής Βεβαίωσης Ιδιωτικού Συμφωνητικού».
Ένας προβληματισμός που ανακύπτει σχετικά με την τάση σταδιακής ψηφιοποίησης των κρατικών λειτουργιών, πέρα από την ανάγκη διευκόλυνσης του Δημοσίου και του πολίτη εκατέρωθεν, είναι αν, τελικά, δημιουργείται, με αυτόν τον τρόπο, ένα ασφαλέστερο πλέγμα διαπροσωπικής επικοινωνίας με τους δημόσιους φορείς. Πολλά ερωτηματικά τίθενται ως προς την αξιοποίηση των προσωπικών δεδομένων, την ομαδοποίησή τους σε ένα συγκεκριμένο ατομικό προφίλ, και την ως εκ τούτου κατ’ ανάγκη χρήση τους από τις αρχές. Φυσικά, δεν κάνουμε λόγο για ανυπόστατες συνωμοσιολογίες, που θέλουν την κρατική δύναμη και πρωτοβουλία «εχθρό» απέναντι σε οποιοδήποτε εγχείρημα, αλλά ασκούμε εύλογη κριτική στην αποτελεσματικότητα μίας τέτοιας προοδευτικής πολιτικής.
Αντιλαμβανόμενοι το ζήτημα της επιπλέον προστασίας του πολίτη από την ενδεχόμενη παραβίαση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων του, κάτι που μπορεί να καταστεί εφικτό, μέσω των εξελιγμένων τεχνολογικών εργαλείων, είναι το γεγονός ότι χρήζουν πρόβλεψης ασφαλέστερα εχέγγυα για τον πολίτη, προκειμένου να επιδείξει την απαραίτητη εμπιστοσύνη στον θεσμό, ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει σύμφωνα με τα προβλεπόμενα. Ειδικά τώρα που ο κλονισμός απέναντι στα δημοκρατικά ιδεώδη και το κράτος δικαίου έχει πλέον καταστεί μια συνήθης συνθήκη, ίσως είναι και το πιο κομβικό σημείο χρονικά να ανακτήσει ο πολίτης, αν όχι την πίστη του, σίγουρα τη διάθεση να εναρμονιστεί στον γενικότερο εκσυγχρονισμό του κοινωνικού πλαισίου, μέσα στο οποίο, άλλωστε, ασκεί και κάθε δραστηριότητά του.
Αδιαμφισβήτητα, λοιπόν, οψόμενοι την πρόοδο και την επικαιροποίηση ενός πεπαλαιωμένου δημοσιοκρατικού μοχλού, είναι καίριο να απεμπολήσουμε, ως διορατικοί και εμείς πολίτες, την ίδια πεπαλαιωμένη νοοτροπία. Η εξέλιξη στον δημόσιο τομέα ίσως είναι και από τα πιο χρήσιμα βήματα για την ελληνική κοινωνία και πολιτεία, ενώ με την ορθολογική αποδοχή της θα καταστεί εφικτή και η εφαρμογή της σε ένα πιο πρακτικό επίπεδο. Αναμενόμενα, προκύπτει εύλογη αμφιβολία σε πολλά ζητήματα και μπορεί να υπάρχει και ένα ενδεχόμενο διακινδύνευσης ορισμένων εκφάνσεων, όπως εκείνο της απαρέγκλιτης ασφάλειας του κάθε προσωπικού δεδομένου. Ωστόσο, μία αποφασιστική πολιτική, η οποία αποδεδειγμένα προάγει την εν γένει πολιτική και κοινωνική μετεξέλιξη σε μια απλουστευμένη και ταυτοχρόνως πολύ πιο αποτελεσματική λειτουργικότητα, δεν μπορεί να επιφέρει τις προσδοκώμενες αλλαγές και βελτιώσεις, χωρίς να λάβει και το ανάλογο ρίσκο. Με γνώμονα, όμως, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ευρύτερες συνταγματικές επιταγές, ένα πολλά υποσχόμενο τέτοιο εγχείρημα θα αποβεί ικανό να άρει οποιαδήποτε αμφιβολία. Μένει μόνο να το δούμε και στην πράξη…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Απλουστεύσεις διοικητικών διαδικασιών για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, secdigital.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Έργο με τίτλο: «Απλουστεύσεις διοικητικών διαδικασιών προς ενίσχυση της επιχειρηματικότητας /Simplification of administrative procedures for reinforcement of
entrepreneurship», secdigital.gov.gr, διαθέσιμο εδώ - Η ψηφιοποίηση του Δημοσίου ήρθε για να μείνει, mindigital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μέσω του docs.gov.gr η βεβαίωση του γνησίου υπογραφής για όλα τα ιδιωτικά έγγραφα, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
