Του Μιχάλη Κακούρου,
Η Βραζιλία, είναι μια χώρα με πολλές ιδιαιτερότητες. Αναφέρεται συχνά ως οικονομικός γίγαντας με Α.Ε.Π. σταθερά μέσα στα 10 υψηλότερα του κόσμου, συμμετοχή στους G-20 και τον αναπτυξιακό κολοσσό BRICS και με σημαντική επιρροή στην οικονομία της Λατινικής Αμερικής. Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, η Βραζιλία χαρακτηρίζεται οριακά ως μία αναπτυσσόμενη χώρα, καθότι τα κατά Κεφαλήν της μεγέθη βρίσκονται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Βραζιλία είναι μια χώρα με ελλιπή και εύκολα χειραγωγήσιμη δημοκρατία, καθώς και με τεράστιες κοινωνικές αντιθέσεις, οι οποίες φανερώνουν τα εγγενή προβλήματα της βραζιλιάνικης κοινωνίας. Ένας σημαντικός δείκτης ο οποίος μας βοηθά να καταλάβουμε το αναπτυξιακό επίπεδο μιας χώρας, είναι ο βαθμός ψηφιοποίησής της. Όμως, τι σημαίνει ο όρος «ψηφιοποίηση» και πώς μπορεί να μετρηθεί;
Ψηφιοποίηση ονομάζεται η μετατροπή διαδικασιών ή αλληλεπιδράσεων στα ψηφιακά τους ισοδύναμα και η αναδιοργάνωση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων έχοντας ως βάση ψηφιακές τεχνολογίες. Στον τομέα αυτόν, εντάσσονται οι δράσεις της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (της ψηφιοποίησης, δηλαδή, του Κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης), καθώς και δράσεις σχετικές με τα ανοικτά δεδομένα, την τεχνητή νοημοσύνη, τη ψηφιακή προσβασιμότητα, τη ψηφιακή οικονομία και τις ψηφιακές δεξιότητες, δράσεις δηλαδή με ευρύτερες κοινωνικές και αναπτυξιακές επιπτώσεις για μια χώρα.
Κάποια από τα σημαντικότερα οφέλη της ψηφιοποίησης είναι η μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων, η ταχύτερη και ασφαλέστερη μετάδοση της πληροφορίας, καθώς και η γενικότερη αύξηση της παραγωγικότητας μέσω των νέων τεχνολογιών. Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν ήδη προωθήσει σε μεγάλο βαθμό τη ψηφιοποίηση, όχι μόνο στον κρατικό αλλά και τον ιδιωτικό τομέα. Πρωτοπόρες στη διαδικασία αυτή είναι χώρες όπως η Σουηδία, η Σιγκαπούρη, και η Ολλανδία, οι οποίες αποτελούν και το παράδειγμα για πολλά άλλα κράτη ανά τον κόσμο. Σε ποιο σημείο βρίσκεται, όμως, η Βραζιλία όσον αφορά τον ψηφιακό της μετασχηματισμό;
Ένας από τους βασικότερους δείκτες που χρησιμοποιούνται από την Παγκόσμια Τράπεζα για την ανάλυση του βαθμού ψηφιοποίησης, είναι η πρόσβαση των πολιτών μιας χώρας στο Διαδίκτυο. Με βάση στοιχεία του 2019, το ποσοστό των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο στη Βραζιλία ανέρχεται στο 74% του συνολικού πληθυσμού. Το ποσοστό αυτό, αν και είναι μεγαλύτερο από τον μέσο όρο των χωρών της Λατινικής Αμερικής (68%), απέχει αρκετά από τις επιδόσεις των ανεπτυγμένων κρατών και των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ (85%). Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να παραβλέψουμε και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η αύξηση του ποσοστού της Βραζιλίας στους χρήστες του διαδικτύου είναι σχεδόν κατακόρυφη και τα επόμενα έτη η πορεία αναμένεται να συνεχίσει να είναι ανοδική, με μειωμένους, ωστόσο, ρυθμούς.
Όσον αφορά τις συνδρομές γρήγορου ίντερνετ, τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας κάνουν λόγο για πάνω από 36 εκατομμύρια, αριθμός όχι ιδιαίτερα ικανοποιητικός δεδομένου του τεράστιου πληθυσμού της χώρας (περίπου 214 εκατομμύρια). Οι συνδρομές παραμένουν λίγες και αρκετές φορές γίνεται κοινή χρήση του διαδικτύου από αρκετά άτομα, καθότι η πλειοψηφία των πολιτών ανήκει στην κατηγορία μικρομεσαίου εισοδήματος, με άμεση συνέπεια να υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες στη διατήρηση πολλαπλών συνδρομών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και το γεγονός ότι οι απομακρυσμένες από τα αστικά κέντρα περιοχές είναι, ως επί το πλείστον, αυτές που έχουν μειωμένη ή και καθόλου πρόσβαση στο διαδίκτυο, καθώς η δικτύωσή τους είναι κοστοβόρα και οι φτωχότεροι κάτοικοί τους ανίκανοι να πληρώσουν τις ακριβές συνδρομές των εταιρειών τηλεπικοινωνίας.
Με βάση τα στοιχεία του 2020, κατακόρυφη είναι και άνοδος των servers ασφαλούς σύνδεσης στο διαδίκτυο την τελευταία 6ετία. Από τους περίπου 32 χιλιάδες servers ασφαλούς σύνδεσης που υπήρχαν στην χώρα το 2015, σήμερα ο αριθμός ξεπερνάει τις 660 χιλιάδες και συνεχίζει να αυξάνεται. Η κυβέρνηση της Βραζιλίας ακολουθεί πολιτικές επένδυσης στην ασφάλεια του διαδικτύου ακολουθώντας το πρότυπο των Η.Π.Α. και της Ε.Ε., αλλά έχοντας ακόμη αρκετό δρόμο να διανύσει για να τις προφτάσει.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από τον πίνακα στον οποίο εμφανίζεται η γραφική αναπαράσταση των servers ασφαλούς διαδικτυακής σύνδεσης ανά 1 εκατομμύριο Βραζιλιάνων πολιτών. Από τους περίπου 160 ανά εκατομμύριο το 2015, ξεπέρασαν το 2020 τους 3.000 ανά εκατομμύριο. Ο εν λόγω δείκτης φαίνεται αρκετά υψηλός με μια πρώτη ματιά σε σύγκριση με τις γειτονικές χώρες της Λατινικής Αμερικής (1.964 servers ανά εκατομμύριο), ωστόσο, απέχει παρασάγγας από τα στατιστικά στοιχεία χωρών του ανεπτυγμένου κόσμου. Εάν η Βραζιλία συγκριθεί ενδεικτικά με την Ε.Ε. (51.000 servers ανά εκατομμύριο) ή τις Η.Π.Α. (141.000 ανά εκατομμύριο), γίνεται εμφανές το χαμηλό επίπεδο της διαδικτυακής ασφάλειας στη χώρα, πράγμα που αποτελεί τεράστια τροχοπέδη στη διαδικασία ψηφιοποίησης των λειτουργιών της.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η Βραζιλία βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής. Εάν θέλει να ακολουθήσει το μοντέλο ανάπτυξης των κρατών του ανεπτυγμένου κόσμου και να επιταχύνει τις διαδικασίες ψηφιοποίησης, τότε πρέπει να επενδύσει πολλά περισσότερα χρήματα στους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους θα στηρίξει αυτό το εγχείρημα. Η κυβέρνηση οφείλει να ενθαρρύνει την πρόσβαση όλων των πολιτών στο διαδίκτυο μειώνοντας τα μεγάλα για την πλειονότητα του πληθυσμού κόστη σύνδεσης και να προωθήσει έτσι τη διάδοση του διαδικτύου και των δυνατοτήτων του σε όλη την επικράτεια. Βασικότατη προϋπόθεση ψηφιοποίησης αποτελεί και η ασφαλής πρόσβαση στον χώρο του διαδικτύου, καθώς μόνο με την εξασφάλιση έμπιστων συνδέσεων μπορεί να προωθηθεί η ψηφιακή μετάβαση των κρατικών λειτουργιών και να ενθαρρυνθεί η επέκταση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων στον κόσμο του διαδικτύου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Going digital in Brazil, OECD Library, Retrieved from here
- The World Bank in Brazil, Country Data, Retrieved from here
- Digital readiness [Brasil], CISCO, Retrieved from here
- Digital readiness index score in Latin America, Statista, Retrieved from here
- The Network Readiness Index 2019, networkreadinessindex.org, Retrieved from here
