Της Ηλιάνας Καλέργη,
Τον τελευταίο καιρό, κατακλυζόμαστε από ειδήσεις για μαζικές αυξήσεις τιμών. Στη γλώσσα της οικονομικής επιστήμης, λοιπόν, θα λέγαμε ότι υπάρχει ένα πληθωριστικό κύμα, το οποίο αγγίζει την Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Μόλις τον προηγούμενο μήνα, ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή έφτασε το 3%, περισσότερο, δηλαδή, από μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (Eurostat).
Πού οφείλεται, όμως, αυτός ο πληθωρισμός;
Σύμφωνα με τον Ζολτ Ντάρβας, η πανδημία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατάσταση. Σημειώνει πως κατά τη διάρκεια αυτής, οι καταναλωτές δεν μπόρεσαν να ξοδέψουν όσο θα ξόδευαν υπό κανονικές συνθήκες. Έτσι, με το «άνοιγμα» της οικονομίας, η ζήτηση για πολλά προϊόντα και υπηρεσίες αυξήθηκε κατακόρυφα, επομένως και οι τιμές τους.
Επίσης, ένας άλλος παράγοντας είναι ότι τα αγαθά μετά την υγειονομική κρίση δεν βρίσκονται σε αφθονία. Ειδικότερα, πολλές ήταν οι επιχειρήσεις οι οποίες, δεδομένης της κρίσης, έπαψαν τελείως τις δραστηριότητές τους. Παράλληλα, ένας ακόμα λόγος είναι η πτώση στις τιμές πρώτων υλών την προηγούμενη χρονιά (2020) και η άνοδος του κόστους των μεταφορών για εφοδιασμούς
Ωστόσο, τα επίπεδα πληθωρισμού στη χώρα μας βρίσκονται στα πιο χαμηλά επίπεδα σε σχέση με ολόκληρη την Ευρωζώνη. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα βρίσκεται τέταρτη, για τα πιο χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού, πίσω από τη Μάλτα, την Πορτογαλία και τη Φινλανδία. Άλλωστε, όπως υποστηρίζει και η Τράπεζα Πειραιώς, ο πληθωρισμός δεν θα ξεπεράσει το 2%. Παράλληλα, τονίζει πως θα είναι παροδικός, επανερχόμενων των τιμών σε κανονικά επίπεδα, μετά το πέρας του 2022.
Αναφορικά με την Ευρωζώνη, οι «πρωταθλητές» στα επίπεδα πληθωρισμού εμφανίζονται να είναι η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία. Καταλύτης γι’ αυτήν την αύξηση είναι, φυσικά, η τεράστια άνοδος των τιμών της ενέργειας. Μάλιστα, όπως εντοπίζει η Eurostat, η ενέργεια ευθύνεται —για τις αυξήσεις τιμών— κατά το πολύ μεγάλο ποσοστό του 23,5% για τον μήνα Οκτώβριο, ενώ ήδη τον Σεπτέμβριο καταλάμβανε το 17,6 %.
Η ραγδαία αυτή αύξηση του πληθωρισμού προκαλεί ανησυχία για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης. Τα πολύ ενθαρρυντικά στοιχεία των τριών πρώτων μηνών του 2021, φαίνεται να καλύπτονται από το «μαύρο πέπλο» της αύξησης των τιμών.
Λόγω της ανόδου, οι καταναλωτές δαπανούν λιγότερο, γεγονός που θα οδηγήσει σε πολύ μικρότερη ανάπτυξη το επόμενο διάστημα. Εντούτοις, την ίδια στιγμή, η Ε.Κ.Τ. και η Γαλλίδα οικονομολόγος, Κριστίν Λαγκάρντ, επιμένουν να τονίζουν ότι πρόκειται για μια προσωρινή αύξηση. Στο ίδιο μήκος κύματος, βρίσκεται και ο Φίλιπ Λέιν, επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο οποίος επισημαίνει ότι το πρόβλημα δεν είναι πράγματι ο πληθωρισμός. Συγκεκριμένα, δήλωσε πως: «Θα έχουμε τον νου μας για μη βιώσιμα πρότυπα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πιέσεις που είναι ανεπιθύμητες από την σκοπιά του πληθωρισμού. Αλλά επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω: δεν το βλέπουμε αυτό τώρα. Είναι περισσότερο ο παράγοντας τον οποίο πρέπει να προσέξουμε».
Ο πολύ καθοριστικός ρόλος της ενέργειας δημιουργεί, εκτός των άλλων, και πόλωση στην Ε.Ε. Ο Ευρωπαϊκός Βορράς φαίνεται να έχει διασφαλίσει αρκετές από τις ενεργειακές του ανάγκες σε αντίθεση με τον Νότο. Εκεί τα πράγματα μοιάζουν διαφορετικά, με την επίμονη στάση των αρμόδιων παραγόντων για φθηνότερες πηγές ενέργειας. Την ίδια στιγμή, διαχωρισμός υπάρχει και στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Συγκεκριμένα, ενώ ο πληθωρισμός σε κάποιες χώρες «τρέχει», παράλληλα αυξάνονται και οι ονομαστικοί μισθοί, κρατώντας τον πραγματικό μισθό σε ικανοποιητικά επίπεδα. Εν παραδείγματι, η Ουγγαρία σχεδιάζει να αυξήσει το ωρομίσθιο κατά 20%. Αυτό, όμως, δεν αποτελεί κοινή γραμμή της Ευρώπης.
Κλείνοντας, ο πληθωρισμός είναι, πράγματι, ένας πολύ σημαντικός παράγοντας με τον οποίο η Ένωση και η Ευρωζώνη θα πρέπει να έρθουν αντιμέτωπες. Η οπτική επιβάλλεται να επικεντρωθεί στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποφυγή της κατάρριψής ή της αποδυνάμωσής της. Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση για τη Γηραιά Ήπειρο δεν είναι, μάλλον, ο πληθωρισμός, αλλά η διατήρηση της ενότητάς της, καθώς αυτή είναι το πιο ισχυρό θεμέλιο δράσης της. Θα καταφέρει, λοιπόν, να παραμείνει αμοιβαίως συνδεδεμένη;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο πληθωρισμός, νέα απειλή για την ανάκαμψη, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
- Ευρωζώνη: Θετικά σημάδια ανάπτυξης, ανησυχία για πληθωρισμό, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
- Σε υψηλό 13 ετών ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
- Ο πληθωρισμός είναι εδώ – Η Ευρώπη παρατηρητής, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Ευρωζώνη: Σε υψηλό δεκαετίας 4,1% ο πληθωρισμός, EuroNews. Διαθέσιμο εδώ.
- Eurostat: Νεό ρεκόρ δεκαετίας ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη τον Οκτώβριο, CNN. Διαθέσιμο εδώ.
