Της Πωλίνας Παλλιεράκη,
Πρόσφατα έκανε την εμφάνισή του το νέο σύστημα αξιολόγησης τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των σχολικών μονάδων, σύμφωνα με την Υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως. Η αξιολόγηση, λοιπόν, όπως ανακοινώθηκε, θα λάβει χώρα από τις αρχές του φθινοπώρου και θα αποτελείται από διαμορφωτικές αξιολογήσεις από δύο αξιολογητές, για τα στελέχη και για τους εκπαιδευτικούς. Μάλιστα, θα περιλαμβάνει συνέντευξη, σχόλια διδασκαλίας, αλλά και ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο. Η μέθοδος αυτή θα πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις: Αρχικά με την αξιολόγηση του σχολικού τμήματος και του εκπαιδευτικού έργου και εν συνεχεία των εκπαιδευτικών. Ακόμη, αναμένεται επιβράβευση για τους «αρίστους», δίχως ωστόσο οικονομικά κίνητρα, αλλά μέσω κάποιας σύνδεσης με την ανάδειξη των εκπαιδευτικών στελεχών και από την άλλη πλευρά, οι «ανεπαρκείς» θα δικαιούνται επιμέλεια για μετεκπαίδευση. Είναι αναγκαίο, ακόμα, να τονιστεί πως η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών σε καμία των περιπτώσεων δεν θα έχει τιμωρητικό πρόσημο, καθώς ο κύριος στόχος θα είναι η βελτίωσή τους. Όμως, για ποιον λόγο είναι τόσο φλέγον ζήτημα η αξιολόγηση;
Ορισμός αξιολόγησης
Με τον όρο αξιολόγηση αναφερόμαστε σε μία μεθοδική διαδικασία μέσα στην οποία διερευνάται μέσα από συστηματική τεχνογνωσία, η λειτουργία και η αποτελεσματικότητα του εκάστοτε εκπαιδευτικού έργου και το οποίο συμπεριλαμβάνει τους εκπαιδευτικούς, τη σχολική μονάδα αλλά και το εποπτικό υλικό.
Στόχος και κίνητρα
Μέσα από αυτήν την πρακτική, ο σκοπός είναι να εξακριβωθεί κατά πόσο η αξιολόγηση βελτιώνει την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου. Ακόμα, είναι σημαντικό με τον τρόπο αυτό, να εντοπιστούν εύλογες ατέλειες και ανεπάρκειες προκειμένου να αντιμετωπιστούν και να μην επαναληφθούν μελλοντικά. Πιο συγκεκριμένα, η ίδια η Νίκη Κεραμέως υπογράμμισε πως στόχος αυτού του νομοσχεδίου είναι η ανάπτυξη ενός καλύτερου σχολείου για τα παιδιά μας, το οποίο να τους εξασφαλίζει όλα τα αναγκαία εφόδια για το σήμερα, αλλά και για το μέλλον τους, καθώς και η απελευθέρωση του δυναμικού των εκπαιδευτικών σε ένα πλαίσιο ευρύτερης ελευθερίας, συνεχούς υποστήριξης και ανεπτυγμένης λογοδοσίας.
Η πρότασή της αυτή, αποτελείται από τρεις αλληλένδετους παράγοντες: α) Την ενδυνάμωση της αυθυπαρξίας των σχολικών μονάδων, β) τη δημιουργία μηχανισμού αξιολόγησης του έργου των εκπαιδευτικών, και γ) τη στήριξη των δομών εκπαίδευσης ως σημαντικών πυλώνων για την αποτελεσματική παιδαγωγική τόνωση του αυτόνομου σχολικού περιβάλλοντος. Επιπροσθέτως, η εισαγωγή οργανωμένου προγράμματος εκκλησιαστικής εκπαίδευσης με σκοπό την αναβάθμιση του επιπέδου του κλήρου, υπό την παρακολούθηση της Πολιτείας, και τη διατήρηση εξορθολογισμού του ακαδημαϊκού διαγράμματος της χώρας μας.
Τύπος και έκταση αξιολόγησης
Βασικός στόχος της διαμορφωτικής αξιολόγησης είναι να υποστηρίξει τις προσπάθειες συμμόρφωσης και αυτοβελτίωσης του εκάστοτε εκπαιδευτικού, με σκοπό τη σφαιρική και εξακολουθητική επαγγελματική του πορεία. Για αυτό το λόγο και η αξιολόγηση θεωρείται περιγραφική (4βαθμη περιγραφική κλίμακα) και όχι ποσοτική.
3 τύποι αξιολόγησης
Α1) Γενική και ειδική διδακτική, ανά τέσσερα έτη
Α2) Παιδαγωγικό κλίμα και διευθέτηση της τάξης, ανά τέσσερα έτη
Β) Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού σώματος, ανά δύο έτη
Διαδικασία αξιολόγησης
Ο εκάστοτε διδάσκων θα εκτιμάται από τουλάχιστον δύο αξιολογητές, ενώ η συνολική τεχνική θα πραγματοποιείται σε δύο διαφορετικές δομές, οι οποίες θα διαθέτουν ξεχωριστά χαρακτηριστικά και κατευθυντήριες γραμμές. Μάλιστα, κατά την έναρξη του σχολικού έτους, ο διευθυντής της εκάστοτε σχολικής μονάδας θα καλείται να συγκαλεί σε ειδική συνεδρίαση το σύλλογο των διδασκόντων, προκειμένου να οδηγηθεί σε προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου και σε σχεδιασμό συλλογικών διαδικασιών και ερευνητικών πρακτικών, αλλά και στη μέθοδο πραγματοποίησής τους. Επιπλέον, ο διευθυντής των σχολικών μονάδων θα συγκεντρώνει το σύλλογο διδασκόντων σε συχνότατες συνδιασκέψεις με σκοπό να συζητούν διεξοδικώς για την πορεία διεξαγωγής του αρχικού προγραμματισμού και κατά πόσο αυτό φαίνεται να είναι αποτελεσματικό. Εάν ο σύλλογος το θεωρήσει αναγκαίο, θα οδηγείται σε εκ νέου προγραμματισμό, επανασχεδιασμό ή σε απαραίτητες διορθωτικές τεχνικές, εφαρμόζοντας και τυχόν προτάσεις του συντονιστή εκπαιδευτικού έργου παιδαγωγικού χρέους.
Επιπτώσεις
Όπως προαναφέρθηκε, ο μη τιμωρητικός χαρακτήρας και η έμφαση στην επιμόρφωση είναι τα σημαντικότερα κίνητρα για τη διαδικασία της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού. Η θετική αξιολόγηση συνυπολογίζεται κατά την πρακτική επιλογής σε καθήκοντα ευθύνης, όμως η μη θετική αξιολόγηση συνεπάγεται το υποχρεωτικό επιμορφωτικό διάγραμμα. Υπεύθυνος για τον προγραμματισμό και τη διεξαγωγή της συμμόρφωσης είναι ο επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης.
Αξιολόγηση στο εξωτερικό
Στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών συστημάτων, ο βασικός στόχος της αξιολόγησης είναι η επανεπεξεργασία. Η συνεισφορά επιπλέον κινήτρων και η επιβολή κυρώσεων δεν απαρτίζουν τον κανόνα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αξιολόγηση σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο αποτελεί κοινή διαδικασία στο 90% των ευρωπαϊκών χωρών, με λίγες εξαιρέσεις, την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και την Ισλανδία.
Αξιολόγηση στην Ελλάδα
Τα τελευταία έτη, η αξιολόγηση στην Ελλάδα είναι ιδιαιτέρως ανεπαρκής και παρωχημένη. Συχνά αυτό που παρατηρούμε είναι αξιολογικές διαδικασίες που εκφράζουν το ενδιαφέρον τους κυρίως στους τύπους και δεν εμβαθύνουν τόσο στην ουσία του επαγγέλματος των εκπαιδευτικών και παραμένουν σε μία επιφανειακή θεώρηση των παιδαγωγικών διαδικασιών. Συν τοις άλλοις, στις πρακτικές της αξιολόγησης δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου η διαφάνεια απουσιάζει και κυριαρχεί η αναξιοκρατία. Από την άλλη πλευρά, πολλές φορές αντιλαμβανόμαστε μία σθεναρή περιφρόνηση από τη μεριά των εκπαιδευτικών, γεγονός που σαφέστατα δε συντελεί στην αρμονική και επιτυχημένη υλοποίησή της.
Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση σήμερα;
Η αξιολόγηση απαιτείται για τη βελτίωση της ποιότητας του κάθε συστήματος. Αξιολόγηση σημαίνει καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, εντοπισμός των δυνατών αλλά και των αδύναμων στοιχείων του έργου των εκπαιδευτικών, καθώς και εξάπλωση σωστών πολιτικών και συνεισφορά παιδαγωγικής υποστήριξης, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο. Μέσα από το αξιολογικό αυτό σύστημα, θα διακριθούν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί και θα εμπλουτιστούν οι γνώσεις, οι ικανότητες και η μέθοδος που λειτουργούν. Επομένως, ναι στην αξιολόγηση, όχι όμως στον τρόπο επιτέλεσής της και στις στρατηγικές που χρησιμοποιούσε μέχρι σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Αξιολόγηση εκπαιδευτικών: Πώς θα γίνει – Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ