12.7 C
Athens
Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΚοινωνίαH μάστιγα του bullying: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς!

H μάστιγα του bullying: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς!


Της Χριστίνας Σονούντα,

Με αφορμή το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα αρκετά σημαντικό θέμα που απασχολεί αρκετά παιδιά, νέους και γονείς, το οποίο δεν είναι άλλο από τον ενδοσχολικό εκφοβισμό (bullying), που ενδημεί με κάποιον τρόπο σε όλα τα σχολεία.

Τι είναι, όμως, ο ενδοσχολικός εκφοβισμός (bullying); Περιλαμβάνει οποιαδήποτε σχολική βία, σωματική, λεκτική, ακόμα και συναισθηματική, που έχει πάντα ψυχολογικό αντίκτυπο και που εκδηλώνεται συστηματικά σε βάρος ενός ατόμου ή μίας ομάδας. Ακόμα, στην ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό εντάσσεται και η οποιαδήποτε κακοπροαίρετη διαδικτυακή ανάρτηση, που ακόμη και αν είναι μεμονωμένη, βιώνεται τραυματικά από το άτομο που στοχοποιείται.

Ο εκφοβισμός μπορεί να είναι ήπιας ή και βαριάς μορφής, όμως αυτό εξαρτάται από τον τρόπο που βιώνεται από το ίδιο το παιδί. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπάρξει κατάλληλη παρέμβαση, πράγμα που απαιτεί καταρτισμένους εκπαιδευτικούς, μπορεί να έχει εξαιρετικά σοβαρό αντίκτυπο στο παιδί, επηρεάζοντας τη μελλοντική ζωή τόσο του ίδιου όσο και όλων αυτών που εμπλέκονται στο περιστατικό, ασχέτως του ρόλου τους.

Μερικά παιδιά εκφοβίζουν από ανάγκη να νιώσουν εξουσία και έλεγχο ή για να εκτονώσουν τον θυμό τους, την εσωτερική αναστάτωσή τους, τον πόνο, καθώς και άλλα δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνουν. Ορισμένα συμμετέχουν στον εκφοβισμό εξαιτίας της ανάγκης που νιώθουν να ταυτιστούν με την υπόλοιπη παρέα και να ενταχθούν σε αυτή, εξαιτίας του φόβου να μην στοχοποιηθούν και εκείνα όπως άλλοι συμμαθητές τους. Παιδιά, όμως, που εκφοβίζονται, μπορούν να στοχοποιήσουν με τη σειρά τους και άλλα παιδιά.

Πηγή Εικόνας: Getty Images στο today.com

Ο εκφοβισμός μπορεί να σταματήσει; Ναι, το ενδιαφέρον, τα όρια, η αγάπη, η φροντίδα, η παρουσία και η καθοδήγηση δημιουργούν αίσθηση ασφάλειας. Όταν όλα αυτά τα θετικά συναισθήματα καλλιεργούνται συστηματικά στο σπίτι, στην τάξη ή στο σχολείο, με τη βοήθεια των γονιών και των δασκάλων/καθηγητών, αυξάνουν την αυτοεκτίμηση και επιφέρουν τις ήρεμες κοινωνικές σχέσεις. Άλλωστε, τα σχολεία με τα χαμηλότερα ποσοστά εκφοβισμού αποφεύγουν τις μεμονωμένες δράσεις και παρεμβάσεις, εφαρμόζοντας εστιασμένες μεθόδους, όπως το «3Step», που λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Το παιδί που του ασκείται εκφοβισμός, στοχοποιείται και υφίσταται βία στο σχολείο, έχει ανάγκη την υποστήριξη από τους ενήλικες για να αντεπεξέλθει. Το διακατέχουν συναισθήματα όπως το άγχος, η οργή, η ντροπή, η ανάγκη να εκδικηθεί, αλλά και ο φόβος μήπως το πουν «καρφί», στην περίπτωση που επιθυμεί να μιλήσει σε γονείς και δασκάλους. Η σωστή επικοινωνία μαζί του θα το βοηθήσει να σας εμπιστευτεί, να ανοιχτεί και να ανακτήσει κάπως την κλονισμένη του αυτοπεποίθηση, ώστε να συνεργαστεί με αυτούς που είναι πρόθυμοι να το βοηθήσουν.

Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να προσέξει ένας γονιός όταν συζητά με το παιδί του, είναι να μη βιαστεί να καταλήξει κάπου ή να φτάσει σε λύσεις. Ακούγοντάς το με υπομονή, η διαδικασία της συζήτησης θα οδηγηθεί από μόνη της σ’ ένα σημείο όπου μπορεί να εξετάσει ο γονιός τρόπους παρέμβασης. Ο γονιός, επίσης, πρέπει να αντιδρά με ηρεμία και συγκρότηση και να μην εκφράζει τα συναισθήματα που νιώθει λόγω της αναστάτωσής του, ας πούμε (άγχος, θυμό). Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί θα νιώσει ασφάλεια και σιγουριά πως ο γονιός του έχει τον έλεγχο της κατάστασης, χωρίς όμως να δώσει εγγυήσεις για την έκβαση μιας παρέμβασης, αλλά να διαβεβαιώσει το παιδί ότι θα είναι στο πλευρό του σε ό,τι χρειαστεί.

Ορισμένες προτροπές ή ερωτήσεις που θα βοηθήσουν το παιδί να περιγράψει τι ακριβώς συμβαίνει είναι οι εξής: «Δώσε μου μια εικόνα…», «Ποιος άλλος είναι εκεί;», «Τι έγινε μετά;», «Πώς και συμβαίνει αυτό;».

Πηγή Εικόνας: apa.org

Οι γονείς, για να ενθαρρύνουν το παιδί, θα πρέπει να επικυρώσουν τα συναισθήματά του εξηγώντας του πως ο τρόπος που του φέρονται είναι λάθος. Επίσης, πρέπει να τονίσουν ότι δεν φταίει και ότι κανένας δεν έχει το δικαίωμα να φέρεται έτσι στον άλλον, ό,τι και αν έχει συμβεί. Οι γονείς, ακόμα, πρέπει να ρωτήσουν το παιδί με ποιους τρόπους προσπάθησε να βοηθήσει τον ίδιο του τον εαυτό και να το επιβραβεύσουν, γιατί προσπάθησε να κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσε. Τέλος, πρέπει οι γονείς να ευχαριστήσουν το παιδί για την εμπιστοσύνη που τους έδειξε και να το ενθαρρύνουν ώστε να βρουν μαζί λύσεις, ώστε να αντιμετωπίσει τον εκφοβισμό, καθώς είναι σημαντικό να νιώσει ότι παίρνει μέρος στη διαδικασία. Πρέπει να τον ρωτήσουν: «Τι άλλο θα μπορούσες να κάνεις;», «Τι μπορώ να κάνω εγώ;» ή να πουν: «Μπορώ να σου προτείνω κάτι μέχρι να μιλήσω με τη δασκάλα σου;».

Κάποιες λύσεις άμεσες ώστε να μπορέσει να προστατευτεί, είναι να μπορεί να αποφεύγει τον κίνδυνο μένοντας σε απόσταση ασφάλειας (στις κερκίδες, κοντά στο γραφείο, κοντά στον εκπαιδευτικό), να κάνει παρέα ή να πάει κοντά σε φιλικά άτομα ή θετικά στοιχεία της τάξης, να μιλήσει, ν’ αφήσει ένα σημείωμα ή μια ζωγραφιά που να δείχνει αυτό που συμβαίνει σε έναν εκπαιδευτικό εμπιστοσύνης.

Οι γονείς θα πρέπει να μοιράσουν τις αρμοδιότητες και να θέσουν ένα χρονικό πλαίσιο παρέμβασης με τις παραπάνω λύσεις και να συζητήσουν μετά από λίγες ημέρες για το πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα, καθώς ίσως χρειαστεί οι γονείς να κάνουν κάποιες αλλαγές.

Η Μέθοδος «3Step» είναι η εξής: 1 step. Ακούω, 2 step. Ερευνώ Λύσεις, 3 step. Πλάνο Δράσης. Οι γονείς πρέπει να στοχεύσουν σε αυτά τα τρία στάδια κατά την επικοινωνία με τα παιδιά αλλά και το σχολείο, δίνοντας τον απαραίτητο χρόνο, ίσως και παραπάνω από μία ημέρα, έχοντας τη γνώση ότι τα όρια της κάθε φάσης είναι ρευστά. Ο σεβασμός και η προσεκτική ακρόαση γεγονότων και συναισθημάτων, είναι απαραίτητες σε όλη τη διαδικασία.

Πηγή Εικόνας: verywellfamily.com

Οι γονείς πρέπει, επίσης, να προσεγγίσουν σωστά το σχολείο, καθώς τις περισσότερες φορές το bullying γίνεται εκεί που δε θα υπάρξει ενήλικη παρέμβαση, δηλαδή ο εκπαιδευτικός μπορεί να μη γνωρίζει τίποτα σχετικά με τον εκφοβισμό που γίνεται σε κάποιον μαθητή. Ακόμα, θα ήταν ωφέλιμο να επιδείξουν σοβαρότητα, συγκρότηση αλλά και διάθεση συνεργασίας, ενώ θα ήταν καλό να περιγράψουν αναλυτικά τι συμβαίνει στο παιδί τους, πώς νιώθει, τι αντίκτυπο έχει η βία πάνω του και πώς νιώθουν και οι ίδιοι για αυτό που συμβαίνει στο παιδί τους. Οι γονείς πρέπει να τονίσουν στους εκπαιδευτικούς ότι θέλουν —και πρέπει— να είναι το σχολείο ένας ασφαλής χώρος ανάπτυξης για το παιδί τους.

Στην περίπτωση που το παιδί τους προκαλεί, θα πρέπει να μιλήσουν μαζί του, αλλά όπως και να έχει, η βία θα πρέπει να σταματήσει άμεσα, διότι δεν δίνει το δικαίωμα στους άλλους να το εκφοβίζουν. Επιπρόσθετα, οι γονείς θα πρέπει να δώσουν λίγο χρόνο στους εκπαιδευτικούς, ώστε να διευρύνουν το γεγονός αυτό. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι σε συχνή επικοινωνία μαζί τους, προκειμένου να ενημερωθούν από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό για τον τρόπο που θα πλαισιωθεί το παιδί τους. Τέλος, καλό είναι οι γονείς να κρατήσουν σημειώσεις και ημερολόγιο των εξελίξεων (πότε μιλήσατε και σε ποιον). Στην περίπτωση που δεν αλλάξει κάτι, οι γονείς πρέπει να δράσουν κλιμακωτά και να ανέβουν την ιεραρχία, δηλαδή να επικοινωνήσουν με τον διευθυντή ή κάποιον ανώτερο.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
  • Ρασιδάκη Χ., (2013) Ξέρω να λέω Όχι, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ
  • Ρασιδάκη Χ., (2015) Σχολικός Εκφοβισμός- BULLYING. Αποτελεσματικές δεξιότητες επικοινωνίας – Τρόποι αντιμετώπισης (Ένας πρακτικός οδηγός για εκπαιδευτικούς), Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ
  • Olweus D., (2009) Εκφοβισμός και Βία στο Σχολείο Τι γνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε, ΕΨΥΠΕ
  • PrellerJ., (2014) Θεατής… ή το επόμενο θύμα;, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστίνα Σονούντα
Χριστίνα Σονούντα
Γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Ναύπακτο. Είναι τριτοετής φοιτήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις στην Πάφο ενώ έχει και πτυχίο στο πιάνο. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τον αθλητισμό, διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία, παίζει πιάνο και ερασιτεχνικά κιθάρα.