Της Σοφίας Κασσαβού,
Την εποχή που η δημοκρατία αποτελεί εδραιωμένο, ώριμο και φιλελεύθερο πολίτευμα στα περισσότερα κράτη της Δύσης, χώρες στην Αφρική και την Ανατολή μαστίζονται από την επικράτηση στρατιωτικών, τρομοκρατικών, αυταρχικών και κομμουνιστικών καθεστώτων, που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η επικράτησή τους οφείλεται, αρκετές φορές, στην οργάνωση πραξικοπημάτων, μέσω των οποίων κατορθώνουν να νομιμοποιηθούν και να ασκήσουν την εξουσία εντός της επικράτειάς τους.
Μία απόδειξη των ειρημένων, από τις πολλές που υπάρχουν, αποτελεί η σύλληψη και φυλάκιση τόσο του προσωρινού Προέδρου όσο και του Πρωθυπουργού του Μάλι. Το Μάλι είναι ένα κράτος της δυτικής Αφρικής, μία πάλαι ποτέ γαλλική αποικία, και συνιστά την όγδοη, σε έκταση, χώρα της «μαύρης ηπείρου». Τον περασμένο χρόνο, ο Assimi Goïta, αξιωματικός του στρατού, ηγήθηκε ενός πραξικοπήματος με σκοπό την ανατροπή της κυβέρνησης και την απόκτηση της εξουσίας. Αμέσως μετά από αυτή την ενέργεια, απομακρύνθηκε η τότε κυβέρνηση και ο Bah Ndaw, ο προσωρινός Πρόεδρος, με τον Moctar Ouane, τον προσωρινό Πρωθυπουργό, είχαν επιφορτιστεί με την επίβλεψη μίας μετάβασης δεκαοχτώ μηνών, η οποία θα επέφερε την κανονικότητα. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν επετεύχθη, αφού ο στρατός είχε, εν τέλει, άλλες βλέψεις.
Ο προσωρινός Αντιπρόεδρος του Μάλι, ο Συνταγματάρχης Assimi Goïta, δήλωσε ότι κατέλαβε την εξουσία από τον μεταβατικό Πρόεδρο και τον Πρωθυπουργό, διότι σε αναδιάταξη του Υπουργικού Συμβούλιου απομακρύνθηκαν δύο επιφανείς Υπουργοί, που είχαν διοριστεί από τον στρατό. Αυτή η κίνηση του Προέδρου και του Πρωθυπουργού εξόργισε τα μέλη του στρατού και, ιδιαίτερα, τον Goïta, ο οποίος τόνισε ότι οι ανωτέρω πολιτικοί είχαν τοποθετηθεί «εκτός των προνομίων τους», ενώ, παράλληλα, παραδέχθηκε πως συντόνισε και διέταξε τις συλλήψεις και την απομάκρυνσή τους στη στρατιωτική βάση του Kati, εκτός της πρωτεύουσας Bamako. Οι ενέργειες του στρατού προκάλεσαν ταχέως τη διεθνή οργή, καθώς θεωρήθηκαν ως το «δεύτερο στρατιωτικό πραξικόπημα» σε λιγότερο από δέκα μήνες.
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Αφρικανική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδίκασαν την «απαγωγή» πολιτικών ηγετών του Μάλι τη Δευτέρα το βράδυ και προειδοποίησαν για πιθανές κυρώσεις εναντίον των υπευθύνων. Πιο συγκεκριμένα, η Γερμανίδα Καγκελάριος, Angela Merkel, και ο Γάλλος Πρόεδρος, Emmanuel Macron, αποδοκίμασαν τα γεγονότα και συγκάλεσαν σύνοδο κορυφής στην ΕΕ, με αίτημα την απελευθέρωση των ηγετών. Η αμερικανική πρεσβεία στο Bamako ανακοίνωσε ότι έλαβε «αναφορές για αυξημένη στρατιωτική δραστηριότητα στο Bamako» και κάλεσε τους Αμερικανούς, που βρίσκονται στην αφρικανική χώρα, να περιορίσουν τις κινήσεις τους. Παράλληλα, οι Η.Π.Α. ενημέρωσαν ότι αναστέλλουν τη βοήθεια που ενισχύει τις δυνάμεις ασφαλείας και άμυνας του Μάλι. «Οι Η.Π.Α. θα εξετάσουν στοχευμένα μέτρα εναντίον πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών, που εμποδίζουν τη μετάβαση σε μια δημοκρατική διακυβέρνηση», συμπλήρωσε το Υπουργείο Εξωτερικών της παγκόσμιας υπερδύναμης. Σύμφωνα με τους διεθνείς παρατηρητές, οι εξελίξεις αυτές ενδέχεται να επιδεινώσουν την αστάθεια στο Μάλι, όπου βίαιες ισλαμιστικές ομάδες, που συνδέονται με την al-Qaeda και το Ισλαμικό Κράτος, ελέγχουν μεγάλες περιοχές της ερήμου στο βόρειο τμήμα.
Τελικά, η σύλληψη των δύο υψηλά ιστάμενων προσώπων του Μάλι οδήγησε και στην παραίτησή τους, δύο ημέρες αργότερα, κατά τα λεγόμενα του προσωρινού Αντιπροέδρου. Ο στρατός, επομένως, πέτυχε τον σκοπό του, ακόμη κι αν έπρεπε να προβεί σε ένα ευρέως καταδικασμένο πραξικόπημα. Αναμφίβολα, είναι λυπηρό να γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων περιστατικών εν έτει 2021. Η δημοκρατία, η ελευθερία και ο σεβασμός των δικαιωμάτων δε θα πρέπει να θεωρούνται ούτε αυτονόητα ούτε δεδομένα. Ακόμη και στις δυτικές και ανεπτυγμένες χώρες περιστατικά με, εμφανώς, αντιδημοκρατική χροιά εκτυλίσσονται καθημερινά. Είμαστε άραγε ικανοί τόσο οι ίδιοι όσο και τα κράτη και οι διεθνώς δρώντες να εξασφαλίσουμε μία μετάβαση σε πιο δημοκρατικά ιδεώδη και τη διατήρηση αυτών; Τροφή για σκέψη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mali: leader of 2020 coup takes power after president’s arrest, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Mali’s interim president and PM ‘resign’ while under military arrest, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Mali’s vice president ousts president and prime minister from office, assumes power, CNN, διαθέσιμο εδώ
