Της Καλλιόπης Τσιπλαντώνη,
Η Βουλγαρία θα πραγματοποιήσει κι άλλες βουλευτικές εκλογές στις 11 Ιουλίου, αφού τα τρία μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα δεν κατάφεραν να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού. Το νέο αντισυστημικό κόμμα της Βουλγαρίας «Υπάρχει τέτοιος λαός» (ITN) ανακοίνωσε στις 26 Απριλίου ότι δεν θα προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση, παρά την υπέρμετρη υποστήριξη του λαού, ωθώντας έτσι τη χώρα σε πρόωρες εκλογές. Τι συμβαίνει λοιπόν, στο εσωτερικό της γείτονα, ώστε να οδηγηθεί σε πολιτικό αδιέξοδο και κατακερματισμένο κοινοβούλιο;
Το κατεστημένο κεντροδεξιό GERB (Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας), το οποίο έχει κερδίσει τέσσερις εκλογές και έχει σχηματίσει τρεις κυβερνήσεις από την ίδρυσή του το 2009, αποδυναμώθηκε από σημαντικές διαμαρτυρίες κατά της διαφθοράς, κατά του πολιτικοποιημένου δικαστικού σώματος και του αυστηρού ελέγχου των μέσων ενημέρωσης. Η στρατηγική του πρωθυπουργού της Βουλγαρίας, Boyko Borisov, ήταν να παρακάμψει μεν τα ζητήματα διαφθοράς και κράτους δικαίου, να αναδείξει δε την πολιτική κατάσταση και να τονίσει την καλή του σχέση με την Ευρώπη. Μάλιστα, το φθινόπωρο πέρασε και στην απευθείας επικοινωνία με τους υποστηρικτές του μέσω ζωντανής μετάδοσης στο Facebook. Περιόδευσε στη χώρα, οδηγώντας το δικό του αυτοκίνητο και έδειξε τα μεγάλα έργα υποδομών της κυβέρνησής του που χρηματοδοτήθηκαν από επιδοτήσεις της ΕΕ, ενώ περηφανευόταν για τη στενή συνεργασία του με τη Merkel και τον Macron, όπως και για τον ικανοποιητικό χειρισμό της πανδημίας.
Αφού ξεπέρασε το πρώτο κύμα του COVID-19, η Βουλγαρία υπέστη σοβαρό πλήγμα το περασμένο φθινόπωρο κατά το δεύτερο κύμα. Το σύστημα υγείας έφτασε στο χείλος της κατάρρευσης και τα ποσοστά θνησιμότητας κυμαίνονταν μεταξύ των υψηλότερων σε όλη την Ευρώπη. Καθώς το τρίτο κύμα ξεκινούσε, η κυβέρνηση άλλαζε συχνά πολιτικές, κλείνοντας ορισμένες επιχειρήσεις μόνο και μόνο για να τις ανοίξει την επόμενη κιόλας μέρα. Έτσι, στο πλαίσιο αυτών των αποτυχιών, στις επερχόμενες εκλογές αναμένεται τιμωρία για το GERB στις κάλπες.
Επομένως, γιατί η αντιπολίτευση να χάσει μια τέτοια ευκαιρία να επιρρίψει ευθύνες στο GERB; Το μεγαλύτερο θέμα των εκλογών ήταν η απόκτηση της δεύτερης θέσης από ένα νέο πολιτικό κόμμα, με επικεφαλής τον τηλεπαρουσιαστή και μουσικό, Slavi Trifonov. Με σχεδόν 18%, το ITN του Trifonov εκτόπισε τους Σοσιαλιστές από τη δεύτερη θέση για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια.
Αν και αυτή ήταν η πρώτη εκλογή του, δεν θεωρείται άπειρος στην πολιτική. Έχει χτίσει μια πολιτιστική και πολιτική μάρκα τα τελευταία 30 χρόνια, με βάση τον λαϊκισμό, τον ήπιο εθνικισμό και την περιστασιακή μισογυνία. Μιλάει για την καταπολέμηση της διαφθοράς, αλλά ακόμα δεν έχει περάσει στην πράξη. Το όνομα του κόμματος του «Υπάρχει τέτοιος λαός» (ITN) είναι μια δημοφιλής φράση που εκφράζει την αγανάκτηση για την αποτυχία του βουλγαρικού κράτους να αναδείξει ικανή και δίκαιη κυβέρνηση.
Όσον αφορά την αυταρχική-φιλελεύθερη ιδεολογία, τα δυο κόμματα, ITN και GERB, δεν διαφέρουν και πολύ σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες. Τα δύο κόμματα έχουν σε μεγάλο βαθμό φιλελεύθερες ρεφορμιστικές πλατφόρμες, φλερτάρουν με τον εθνικισμό και διάφορες συνωμοσιολογίες. Στα λόγια τουλάχιστον, το GERB έχει επανειλημμένως ευθυγραμμιστεί με την Ε.Ε. Πρόσφατα για την αντιμετώπιση του CΟVID-19 και παλαιότερα σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της μεταναστευτικής κρίσης και για την ενίσχυση της πολιτικής σταθερότητας μέσω της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Αντιθέτως, ο Trifonov μέσω του ITN, θέτει την Ευρώπη στο μικροσκόπιο και προβάλλει αντιμεταναστευτικές θέσεις. Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι η μεταναστευτική κρίση ήταν ένας συνεργός των ευρωπαϊκών δυνάμεων για την αποδυνάμωση της βουλγαρικής κυριαρχίας.
Όταν, λοιπόν, το GERB δεν μπόρεσε να σχηματίσει κυβέρνηση, ο Trifonov δήλωσε ότι το κόμμα του δεν διέθετε αρκετούς νομοθέτες και συμμάχους για να ηγηθεί μιας κυβέρνησης και ότι δεν πρόκειται να δεχτεί την υποστήριξη από τα συντηρητικά κόμματα, που κατηγορεί ότι διατηρούν τη Βουλγαρία ως το φτωχότερο και πιο διεφθαρμένο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ελπίδα για μια πολιτική σταθερότητα έσβησε, όταν οι τρίτοι στη λίστα Σοσιαλιστές εγκατέλειψαν επίσης την προσπάθεια να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Η αποτυχία και των τριών κομμάτων να σχηματίσουν κυβέρνηση σημαίνει ότι ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας, Rumen Radev, θα διαλύσει το κοινοβούλιο και θα ορίσει προσωρινή κυβέρνηση μέχρι τα αποτελέσματα των εκλογών του Ιουλίου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βουλγαρία: Πρόωρες εκλογές μετά τη διάλυση της Βουλής, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
- Βουλγαρία: Το δεύτερο στις εκλογές κόμμα ΙΤΝ δεν θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης, Capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Fresh elections likely in Bulgaria as opposition fails to form government, Euronews, διαθέσιμο εδώ
