Η Μάχη του Κάστρου Ίττερ

Του Τιμολέοντος Παλαιολόγου,

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συνέβησαν διάφορα αξιοσημείωτα γεγονότα εκτός σειράς τα οποία μοιάζουν εκ πρώτης όψεως ως περίεργες ιστορίες. Μία εξ αυτών είναι και η ιστορία της μάχης στο Κάστρο Ίττερ.

Κάστρο Ίττερ

Το κάστρο Ίττερ είναι ένα μεσαιωνικό κάστρο στην περιοχή του Τυρόλο (Tyrol) της Αυστρίας το οποίο λειτουργούσε ως ξενοδοχείο στις αρχές του 20^ου αιώνα. Όταν το Τρίτο Ράιχ κατέλαβε την Αυστρία, μετέτρεψε το κάστρο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης υπό τη δικαιοδοσία του Νταχάου. Στο κάστρο βρίσκονταν φυλακισμένοι, ως επί το πλείστον, Γάλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και σημαντικά πρόσωπα. Μεταξύ των φυλακισμένων βρίσκονταν οι Εντουάρ Νταλαντιέρ (Edouard Daladier) και Πολ Ρεϋνώ (Paul Reynaud), πρώην πρωθυπουργοί της Γαλλίας, οι Μαξίμ Βεϋγκάν (Maxime Weygan) και Μορίς Γκαμελάν (Maurice Gamelin), υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί του γαλλικού στρατού και οι Μισέλ Κλεμενσώ (Michel Clemenceau) -υιός του πρώην Πρωθυπουργού της Γαλλίας Georges Clemenceau- και η αδελφή του Στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ (Charles de Gaulle) κ.α.

Η εξέλιξη του πολέμου το 1945 έβρισκε τη Γερμανία εγκλωβισμένη, ήδη ηττημένη από τους Σοβιετικούς που βρίσκονταν στα πρόθυρα του Βερολίνου. Η προώθηση των συμμάχων στη Νορμανδία και στα ενδότερα της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών είχε φέρει το Τρίτο Ράιχ, κυριολεκτικά, στην άκρη του γκρεμού. Ενόσω η κατάληψη της Γερμανίας βρισκόταν σε εξέλιξη, στην Αυστρία επρόκειτο να διαδραματιστεί μια μάχη, αδιάφορη για την εξέλιξη του πολέμου, με εμβληματικό, ωστόσο, χαρακτήρα.

Ο διοικητής του στρατοπέδου συγκέντρωσης Νταχάου, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στο κάστρο Ίττερ έπειτα από την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τους Αμερικάνους, μη δυνάμενος να βρεθεί αντιμέτωπος με τις συνέπειες των πράξεών του, αυτοκτόνησε στις 2 Μαΐου 1945. Άμεσα, ο διοικητής και η φρουρά του κάστρου εγκατέλειψαν τις θέσεις τους αντικρίζοντας την κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ. Ωστόσο, οι αιχμάλωτοι δεν ήταν σε θέση να εγκαταλείψουν το κάστρο, διότι στα περίχωρα εξακολουθούσαν να υπάρχουν ετοιμοπόλεμοι ναζί στρατιώτες, οι οποίοι θα επιχειρούσαν δια παντός μέσου να εμποδίσουν τη δραπέτευση. Έτσι, οι φυλακισμένοι έστειλαν ένα Γιουγκοσλάβο αιχμάλωτο, εν ονόματι Zvonimir Čučković, να ζητήσει βοήθεια από τον προελαύνοντα αμερικανικό στρατό. Πράγματι ο απεσταλμένος συναντήθηκε με τους Αμερικάνους στην πόλη Innsbruck και ο Ταγματάρχης John Kramers συνέταξε μία μικρή ομάδα διάσωσης, ούτως ώστε να συνδράμει στη δραπέτευση των αιχμαλώτων. Οι φυλακισμένοι απέστειλαν εκ νέου έναν αγγελιαφόρο ο οποίος αυτή τη φορά συνάντησε μία ομάδα αποστατών Γερμανών της Wehrmacht, που διοικούταν υπό τον Ταγματάρχη Sepp Gangl, ο οποίος ήταν αξιωματικός των Waffen-SS προτού εγκαταλείψει τη Ναζιστική κυβέρνηση. Σύντομα, οι αποστάτες Γερμανοί στρατιώτες συναντήθηκαν με το διοικητή της αμερικανικής ομάδας διάσωσης, Λοχαγό Jack Lee, και συνέπραξαν για να διασώσουν τους αιχμαλώτους.

Η μικρή κοινή δύναμη Αμερικάνων και Γερμανών συνοδευόμενη και από ένα τανκ Sherman της ομάδας του Lee κατεύθασε στο κάστρο. Ο Lee φοβούμενος την οπισθοχώρηση των στρατιωτών με την παρουσία SS στην περιοχή, επειδή δεν είχε αρκετά οχήματα για τη μηχανοκίνητη μεταφορά τους, σχεδίαζε να οχυρωθεί εντός του κάστρου και να αναμένει τον αμερικάνικο στρατό ο οποίος συνέδραμε και απελευθέρωνε την ευρύτερη περιοχή της Αυστρίας. Το τανκ που διέθετε η ομάδα τοποθετήθηκε στην κύρια είσοδο του κάστρου, ώστε να ελέγχει το δρόμο και οι λοιποί στρατιώτες αναλάμβαναν θέσεις μάχης.

5^η Μαΐου. Η μάχη του Κάστρου

Το πρωί της 5^ης Μαΐου εκδηλώθηκε ισχυρή επίθεση των ναζιστικών δυνάμεων των SS εναντίον του κάστρου Ίττερ. Νωρίς στη μάχη το τανκ καταστράφηκε ωστόσο, οι αμυνόμενοι –Αμερικάνοι, Γερμανοί, αλλά και κάποιοι Γάλλοι πρώην φυλακισμένοι- πεισματικά απωθούσαν τους Γερμανούς επιτιθέμενους. Παράλληλα, ο Ταγματάρχης Kramers, επιβαίνων σε ένα Jeep με τρεις στρατιώτες του, καθοδηγούνταν προς το Κάστρο ούτως ώστε να ενισχύσει τους αμυνόμενους. Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετώπιζε ο Kramer ήταν ότι το κάστρο βρισκόταν εκτός της διοικητικής δικαιοδοσίας της Μεραρχίας του (103^ης Μεραρχίας Πεζικού) και η αρμόδια Μεραρχία ήταν η 36^η Μεραρχία Πεζικού.

Εν τέλει τον Kramer ακολούθησαν άνδρες του 2^ου Τάγματος του 142^ου Συντάγματος Πεζικού για την επιχείρηση διάσωσης των αμυνόμενων στο κάστρο. Η κάθε προσπάθεια επικοινωνίας με τους αμυνόμενους διά ασυρμάτου ήταν ανεπιτυχείς και οι αμυνόμενοι είχαν βρεθεί σε δεινή θέση, λόγω έλλειψης πυρομαχικών. Και ενώ η μάχη συνεχιζόταν και οι αμυνόμενοι ετοιμάζονταν για μάχη μέχρις εσχάτων –με τη χρήση ξιφολόγχεων πλέον- εντός του κάστρου, ως από μηχανής θεός, εμφανίστηκε ο Ταγματάρχης Kramer με τους άνδρες του και ακολουθία τεθωρακισμένων. Οι Γερμανοί επιτιθέμενοι ξαφνιάστηκαν και άρχισαν να οπισθοχωρούν άτακτα μέσα στο παρακείμενο δάσος.

Η τύχη των Γερμανών αποστατών μετά το πέρας της μάχης ήταν διαφορετική από ό,τι θα περίμενε κανείς. Ο Sepp Gangl σκοτώθηκε στη μάχη και οι εναπομείναντες στρατιώτες οδηγήθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων. Η ίδια η μάχη ήταν μικρής στρατιωτικής σημασίας και δεν είχε κάποιο αντίκρισμα στην εξέλιξη του πολέμου, ο οποίος έληξε και επίσημα 3 μέρες μετά, με τη συνθηκολόγηση της 8^ης Μαΐου. Ωστόσο, η σύμπραξη Γερμανών και Αμερικάνων είναι πράγματι μία μοναδική στιγμή στην ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αποτελεί παράδειγμα για μια άλλη, αθέατη, όψη του νομίσματος. Η ιστορία εξάλλου εκφράζεται από τους νικητές…

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Από την ιστοσελίδα BBC News, στο «When German soldiers turned against the SS», Διαθέσιμο εδώ
• Από την ιστοσελίδα Britannica, στο «Battle for Castle Itter. Prisoners, Defenders, Significance, & Facts», Διαθέσιμο εδώ
• Από την ιστοσελίδα History Net, στο «The Battle for Castle Itter» του Harding, S., Διαθέσιμο εδώ