Της Μαρίας Μπότη,
Η Ελλάδα ανέκαθεν φημιζόταν για τον ήλιο, τη θάλασσα και το φαγητό της. Είναι μία χώρα συνδεδεμένη με όμορφα τοπία, διακοπές και χαλάρωση. Μία χώρα-πόλος έλξης για πολλούς τουρίστες, που πρωταγωνιστούν το απέραντο γαλάζιο, η διασκέδαση και το ποιοτικό φαγητό. Ο τουρισμός αποτελεί για την Ελλάδα σημαντικό κλάδο ανάπτυξης και αξιοσημείωτη πηγή εσόδων. Κάθε χρόνο πολλοί τουρίστες επισκέπτονται τη χώρα μας με κίνητρο να γνωρίσουν τον τόπο, τα αξιοθέατα, τα ήθη και τα έθιμα, καθώς ξεκινούν ένα ιδιαίτερο ταξίδι, ενεργοποιώντας όλες τις αισθήσεις τους. Εκτός από την ανάγκη για ηρεμία και χαλάρωση, η επιθυμία γνώσης σε βάθος ενός τόπου μέσα από τον πολιτισμό και τη γαστρονομία δημιούργησαν μία εναλλακτική μορφή τουρισμού, που γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια,˙ τον γαστρονομικό τουρισμό (ή γαστροτουρισμό).
Ο γαστρονομικός τουρισμός είναι μία νέα μορφή ενός καινοτόμου τρόπου διακοπών, στον οποίο κυριαρχεί η κουλτούρα της τοπικής κουζίνας. Αποτελείται κυρίως από δραστηριότητες που προσφέρουν εμπειρίες δοκιμής και εκτίμησης φαγητών και ποτών, με γνώμονα τόσο την ικανοποίηση και την τέρψη των επισκεπτών, όσο και τον σεβασμό και την ανάδειξη της ιστορίας, του πολιτισμού και του φυσικού περιβάλλοντος μίας περιοχής. Η γαστρονομία, ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της εθνικής ταυτότητας και της πολιτισμικής κληρονομίας, αποτελεί το βασικό στοιχείο αυτού του νέου τουριστικού ταξιδιού.
Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο αριθμός των τουριστών που επισκέπτονται μία χώρα, με σκοπό να γνωρίσουν την τοπική κουζίνα, τις παραδοσιακές γεύσεις, την παρακολούθηση διαφόρων γαστρονομικών εκδηλώσεων, την επίσκεψη σε εκθέσεις μαγειρικής, τοπικές αγορές και εργαστήρια παραγωγής τροφίμων και πρώτων υλών, καθώς και την παρακολούθηση ή ακόμα και συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία των προϊόντων. Από αυτή τη διαδικασία τούς δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουν μέσα από βιωματικές εμπειρίες την κουλτούρα, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό της χώρας. Αναμφίβολα, η κουζίνα και τα προϊόντα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με έναν τόπο. Ελαιόλαδο, μέλι, κρασί, γαλακτοκομικά, όσπρια, φρούτα, λαχανικά, κόκκινο κρέας είναι μερικά από τα βασικά συστατικά της μεσογειακής διατροφής, τα οποία κάθε επισκέπτης πρέπει να γευτεί, όταν επισκεφθεί την Ελλάδα.
Η ελληνική κουζίνα χαρακτηρίζεται από μια γαστρονομική πανδαισία γεύσεων, χρωμάτων και αρωμάτων. Αποτελείται από μία τεράστια ποικιλία πιάτων και πρώτων υλών που μπορούν να ικανοποιήσουν πλήρως τις γαστρονομικές αναζητήσεις κάθε απαιτητικού επισκέπτη. Ο ανεξάντλητος πλούτος των ιδιαίτερων γεύσεων και των παραδοσιακών συνταγών, τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στα νησιά, συνθέτουν ένα πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της γαστρονομίας ως μία μορφή πολιτισμικού τουρισμού. Η μοναδική γεωγραφική θέση της χώρας μας, το εύκρατο κλίμα και η ποικιλομορφία του εδάφους δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για την παραγωγή αυθεντικών και ποιοτικών προϊόντων, που αποτελούν τη βάση μιας διεθνούς φήμης κουζίνας της μεσογειακής, η οποία αντικατοπτρίζει την ιστορία και τον πολιτισμό.
Εκτός από την ικανοποίηση των επισκεπτών, ο γαστρονομικός τουρισμός ευνοεί τη συνολική εικόνα και οικονομία της χώρας, καθώς ενισχύει διάφορους κλάδους, που αποτελούν ένα «ντόμινο» επιχειρήσεων. Σε περιόδους έντονων οικονομικών και κοινωνικών δυσχερειών –όπως συμβαίνει τώρα, που έχει πληγεί η πλειοψηφία των επιχειρήσεων– τέτοιου είδους εναλλακτικές μορφές τουρισμού μπορούν να δώσουν μία μικρή «πνοή», ώστε να ορθοποδήσουν ξανά οι επαγγελματίες.
Ωστόσο, παρά το γεγονός, ότι η ελληνική μεσογειακή κουζίνα είναι ευρέως γνωστή, φαίνεται πως δεν έχει αξιοποιηθεί στο έπακρο για την προσέλκυση επισκεπτών μέσω του γαστροτουρισμού. Το συγκεκριμένο εγχείρημα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, δίνοντας σημαντικά περιθώρια βελτίωσης και ανάπτυξης, εφόσον υπάρχει η κατάλληλη εκμετάλλευση των ευκαιριών που προσφέρει η χώρα μας. Η πρόκληση για εναλλακτικές διακοπές, η επιθυμία διαφυγής από τις συνηθισμένες επιλογές και η αναζήτηση νέων μορφών βιώσιμου και ταυτοχρόνως ποιοτικού τουρισμού μπορούν να ενισχύσουν τον γαστρονομικό τουρισμό. Η Ελλάδα έχει σπουδαία συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες τουριστικές αγορές, καθώς υπάρχει σημαντική περιβαλλοντική υποδομή και πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη των νέων αυτών εναλλακτικής μορφής τουρισμού.
Υπάρχει –λανθασμένα– η αντίληψη ότι το καλό και ποιοτικό φαγητό πρέπει να είναι απαραίτητα ακριβό και πολυτελές. Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει, καθώς η βαθύτερη έννοια του γαστροτουρισμού έγκειται στη σύνδεση του επισκέπτη με τις γεύσεις και την παράδοση του τόπου. Αναπόσπαστο στοιχείο της απόλαυσης που προσφέρει αυτή η «έκρηξη» γεύσεων της ελληνικής κουζίνας είναι ο συνδυασμός της με τα γραφικά τοπία. Οι μεγάλες πλατείες, τα γραφικά σοκάκια, οι παραδοσιακές ταβέρνες, οι αμπελώνες, τα γαλακτοπωλεία και πολλά ακόμα σημεία παραγωγής και πώλησης εγχώριων προϊόντων αντικατοπτρίζουν την αυθεντικότητα του τόπου μας και ακτινοβολούν φιλοξενία και αγάπη. Πώς, λοιπόν, να αντισταθεί κανείς σε αυτή τη μαγική εμπειρία;
Η επιθυμία και η ανάγκη αυθεντικών διακοπών «με νόημα» φανερώνει πως ο γαστρονομικός τουρισμός είναι η νέα τάση στον χώρο των διακοπών. Η δημιουργία φιλικών δεσμών με ντόπιους, η δοκιμή νέων γεύσεων και προϊόντων και η επαφή με τον τόπο προέλευσής του είναι ικανές να δημιουργήσουν μία ιδανική συνθήκη προβολής και προώθησης της χώρας στο εξωτερικό. Ο γαστρονομικός τουρισμός είναι η δίοδος, μέσω της οποίας οι επιχειρηματίες κάθε περιοχής διοχετεύουν τα τοπικά προϊόντα τους και προβάλουν τον ξεχωριστό διατροφικό πολιτισμό. Η Ελλάδα δύναται να προσφέρει πολλά παραπάνω από ήλιο και θάλασσα. Μπορεί να προσφέρει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και γνώσεων στον σύγχρονο απαιτητικό τουρίστα, που θα μετατρέψουν τη διαμονή του στον τόπο μας σε μία εμπειρία μοναδική και ανεκτίμητη, σε μία εμπειρία ζωής!
Άλλωστε, όπως είχε πει και ο Lawrence Durrell: «Άλλες χώρες που προσφέρουν την ανακάλυψη των εθίμων, της λαϊκής δοξασίας ή του τοπίου, αλλά η Ελλάδα σου προσφέρει κάτι πιο δύσκολο: την ανακάλυψη του εαυτού σου».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γαστρονομικός τουρισμούς: Η πιο νόστιμη ταξιδιωτική τάση!, travelstyle.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο Γαστρονομικός Τουρισμός στην Ελλάδα, tinos-about.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Η Γαστρονομία ως μορφή πολιτισμικού τουρισμού: Η περίπτωση της Πάρου μέσα από πρωτογενή έρευνα.» διπλωματική εργασία της Καλπάκογλου Μαρίας, apothesis.eap.gr, διαθέσιμο εδώ
