Της Ερωφίλης Σμυρνιωτάκη,
Η Ινδονησία, η μεγαλύτερη οικονομία της νοτιοανατολικής Ασίας, έχει επιδιώξει φανερά να προσελκύσει επενδυτές στη χώρα και ιδιαίτερα να αναπτύξει δραστηριότητες στην αναπτυσσόμενη βιομηχανία των ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Για τη μεγαλύτερη χώρα-εξαγωγό νικελίου, ενός από τα βασικά υλικά που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες με βάση το λίθιο, η οποία επίσης διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα νικελίου παγκοσμίως, μία τέτοια εξέλιξη θα ήταν εξαιρετική για την οικονομία. Γι’ αυτόν, άλλωστε, τον λόγο, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Ναυτιλίας και Επενδύσεων της χώρας δήλωσε πως η Ινδονησία είναι ανοιχτή σε επενδυτές από την Κίνα, τις Η.Π.Α. ή την Ευρώπη, αρκεί αυτοί να φέρουν ως αντάλλαγμα τις καλύτερές τους τεχνολογίες, να προσλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερους από το εγχώριο εργατικό δυναμικό, εκπαιδεύοντάς τους, καθώς και να χρησιμοποιούν φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες.
Τον Δεκέμβριο του 2020, ο Πρόεδρος της Ινδονησίας Joko “Jokowi” Widodo φέρεται, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας του με τον CEO της Tesla και γνωστό επιχειρηματία Elon Musk, που αφορούσε τη βιομηχανία των ηλεκτροκίνητων οχημάτων και τα αναγκαία υλικά για τις μπαταρίες τους, να επεσήμανε τη δυνατότητα της Ινδονησίας να χρησιμεύσει επιπλέον ως βάση εκτόξευσης για την εταιρεία αεροδιαστημικής τεχνολογίας και παροχής υπηρεσιών διαστημικών μεταφορών SpaceX, που επίσης διοικεί ο Musk. Ο επιχειρηματίας ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση και δεσμεύτηκε να αποστείλει στις αρχές του 2021 μία ομάδα για την αξιολόγηση των προοπτικών της χώρας.
Ως ιδανική τοποθεσία για τις νέες εγκαταστάσεις της SpaceX φαίνεται να έχει επιλεγεί το νησί Biak, το οποίο βρίσκεται μόλις μία μοίρα νοτιότερα από τον Iσημερινό, στην ινδονησιακή περιοχή της Παπούα. Αυτό θεωρείται πολύ σημαντικό πλεονέκτημα, καθώς συμβάλλει στην εξοικονόμηση καυσίμων κατά την απογείωση και μειώνει το κόστος. Ωστόσο, ο αυτόχθων πληθυσμός του νησιού αντιτίθεται στην κίνηση αυτή. Θεωρούν πως μία διαστημική βάση θα οδηγήσει στην αποψίλωση του νησιού και στην αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας της Ινδονησίας και θα απειλήσει το μέλλον τους στο νησί. Ο Manfun Sroyer, ένας από τους αρχηγούς των φυλών που κατοικούν στο νησί, δήλωσε πως οι Παπούα θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και πως ένα κοσμοδρόμιο θα τους στοιχίσει τους παραδοσιακούς τόπους κυνηγιού και ψαρέματος, καταστρέφοντας τη φύση στην οποία είναι βασισμένος ο τρόπος ζωής τους.
Ο εκπρόσωπος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Indonesian Forum for the Environment (WALHI), Dwi Sawung, δήλωσε πως το εγχείρημα απειλεί τη βιοποικιλότητα του νησιού και τους κατοίκους του. Εκτιμά πως θα απαιτηθούν αποψιλώσεις και μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, αφού οι εγκαταστάσεις θα απαιτούν μεγάλη έκταση. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος διαρροής καυσίμων, τα οποία είναι εξαιρετικά διαβρωτικά και τοξικά, ενώ αρκετοί δορυφόροι χρησιμοποιούν πυρηνικές μπαταρίες και άρα αποτελούν σημαντικότατη απειλή για την ξηρά αλλά και τη θάλασσα που περιβάλλει το νησί.
Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που το νησί έχει επιλεγεί για ανάλογες δραστηριότητες. Τη δεκαετία του 1980, το Ινδονησιακό Εθνικό Ινστιτούτο Αεροναυπηγικής και Διαστήματος (LAPAN) προετοίμασε 100 εκτάρια γης στο βόρειο μέρος του νησιού με στόχο την εγκατάσταση κοσμοδρομίου. Η Ρωσία έχει επίσης επιδείξει αρκετές φορές ενδιαφέρον για το νησί τα τελευταία 20 χρόνια και τελικώς, το 2019, δόθηκε η άδεια για μία πλατφόρμα εκτοξεύσεων, που υπολογίζεται να είναι έτοιμη το 2024. Επίσης, δεν είναι η πρώτη φορά που οι κάτοικοι του νησιού διαμαρτύρονται κατά διαστημικών εγχειρημάτων. Το 2002, όταν είχε ζητηθεί να χρησιμοποιηθεί το νησί από τον Ρωσικό Ομοσπονδιακό Οργανισμό Διαστήματος για εκτόξευση δορυφόρων, οι κάτοικοι απάντησαν με διαδηλώσεις, με το αποτέλεσμα να είναι συλλήψεις και ανακρίσεις πολλών εξ αυτών. Πλέον φοβούνται να διαδηλώνουν, γιατί γνωρίζουν πως θα συλληφθούν άμεσα.
Ο φόβος αυτός ενισχύεται από το σκοτεινό παρελθόν του νησιού. Τον Ιούλιο του 1998, το νησί βίωσε μία από τις χειρότερες σφαγές στην ιστορία της ινδονησιακής παρουσίας στην περιοχή. Δεκάδες βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν, με τα πτώματα να ρίχνονται στη θάλασσα από τις δυνάμεις ασφαλείας. Αφορμή ήταν η έπαρση της σημαίας της ανεξάρτητης Δυτικής Παπούα από ακτιβιστές. Επιζώντες της σφαγής καλούν τον Musk να μην επενδύσει, τονίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα υποστηρίζει άμεσα τη γενοκτονία των Παπούα από την Ινδονησία.
Την ίδια στιγμή το LAPAN επισημαίνει πως η κατασκευή ενός κοσμοδρομίου στο νησί θα έχει οφέλη που θα υπερισχύουν των κινδύνων που αναφέρουν όσοι αντιτίθενται σε αυτήν. Σύμφωνα με τον Διευθυντή του LAPAN, Thomas Djamaluddin, γίνονται προσπάθειες από το Ινστιτούτο στο νησί ούτως ώστε να πειστεί ο τοπικός πληθυσμός για τα πλεονεκτήματα που θα προκύψουν για τους κατοίκους με το να καταστεί το Biak ένα «διαστημικό νησί». Υποστηρίζει πως πλέον το LAPAN έχει δεχτεί και γράμματα υποστήριξης από τοπικούς ηγέτες και πως η αρνητική προδιάθεση των κατοίκων οφειλόταν σε ελλιπή επικοινωνία. Παράλληλα, ως απάντηση για τις ανησυχίες ως προς τα ποικίλα είδη υπό εξαφάνιση που φιλοξενεί το νησί, έχουν προγραμματιστεί από το Υπουργείο Δασοκομίας και Περιβάλλοντος η διεξαγωγή αξιολόγησης για τον αντίκτυπο που θα έχει το έργο στο τοπικό περιβάλλον και, επιπλέον, υπερτονίζεται η προσοχή που δείχνει η SpaceX για την τοπική πανίδα στις περιοχές όπου εγκαθίσταται, καθώς και οι περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες που χρηματοδοτεί.
Σύμφωνα με τον Djamaluddin, η κατασκευή των εγκαταστάσεων εκτιμάται να ξεκινήσει ως το 2023, καθώς αναζητούνται επενδυτές, ενώ προβλέπεται το 2024 να γίνουν οι πρώτες δοκιμαστικές εκτοξεύσεις. Ο ίδιος αισιόδοξα δήλωσε πως το LAPAN ελπίζει να έχει δικό του κοσμοδρόμιο ως το 2040 και εγκαταστάσεις για κατασκευή δορυφόρων ως το 2045, με στόχο να προλάβουν την επέτειο των 100 ετών ανεξαρτησίας της χώρας. Τόνισε, ωστόσο, πως για την κατασκευή ενός κοσμοδρομίου μεγαλύτερης κλίμακας, που θα εξυπηρετεί πολλές χώρες, είναι αναγκαία η συμβολή ξένων επενδυτών.
Τώρα, τα ερωτήματα που πρέπει να θέσουμε είναι τα εξής: Αξίζει η προσέλκυση επιπλέον ξένων επενδύσεων ώστε να εκτοπιστεί μία πληθυσμιακή ομάδα από την πατρώα της γη; Είναι ο αγώνας για το διάστημα διόλου σημαντικός και επομένως αποδεκτό το ρίσκο της καταστροφής της ευαίσθητης βιοποικιλότητας της περιοχής; Προφανώς, για την ινδονησιακή κυβέρνηση η απάντηση είναι μάλλον «ναι».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Indonesia to build the nation’s first spaceport in Papua, The Jakarta Post, διαθέσιμο εδώ
-
Stay away, locals of Indonesia’s Biak Island tell Elon Musk, Daily Sabah, διαθέσιμο εδώ
-
Anger after Indonesia offers Elon Musk Papuan island for SpaceX launchpad, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Locals speak out after Indonesia offers up Papuan island for Elon Musk space launch site, The Independent, διαθέσιμο εδώ
-
Le projet SpaceX d’Elon Musk n’est pas le bienvenu pour les Papous de l’île de Biak, en Indonésie, Le Monde, διαθέσιμο εδώ
-
Indonesia wants Elon Musk to build a ‘space island’ on Biak – but why are Papuan residents against President Joko Widodo’s SpaceX launch pad idea?, South China Morning Post, διαθέσιμο εδώ
