Της Μαρίας Τασάκου,
Η Γαλλική Δημοκρατία είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ όσο εξαρχής φαίνεται με μια ματιά στο χάρτη. Αν και το βασικό κομμάτι της βρίσκεται στη Δυτική Ευρώπη, το 1/6 της χώρας είναι σκορπισμένο σχεδόν σε όλες τις ηπείρους του κόσμου. Τα υπερπόντια εδάφη της, τα οποία έχουν ποικίλους τρόπους αυτοδιοίκησης, βρίσκονται στη Νότια Αμερική, στον Ατλαντικό, Ειρηνικό, Ινδικό ωκεανό, αλλά και στην Ανταρκτική. Μερικά από τα πιο γνωστά είναι η Γαλλική Γουιάνα, η Μαρτινίκα, η Γουαδελούπη, η Γαλλική Πολυνησία, η Μαγιότ, ο Άγιος Βαρθολομαίος και ο Άγιος Μαρτίνος. Επειδή τα υπερπόντια εδάφη της είναι στην πλειοψηφία τους νησιά, η Γαλλία είναι το κράτος του κόσμου με τη μεγαλύτερη Αποκλειστική Οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), η οποία ορίζεται από τον ΟΗΕ: «ως η θαλάσσια έκταση εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων». Επομένως, αν και φαινομενικά τα υπερπόντια εδάφη είναι μικρά και άγνωστα στο ευρύ κοινό, έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη Γαλλία, αλλά και τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες που τις έχουν στην κατοχή τους.
Ένα από τα σημαντικότερα υπερπόντια εδάφη της Γαλλίας είναι ο εξωτικός Άγιος Μαρτίνος (στα γαλλικά “Collectivité de Saint-Martin”). Πρόκειται για μία εξόχως απόκεντρη περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία βρίσκεται στην Καραιβική Θάλασσα, 300 χιλιόμετρα ανατολικά του Πουέρτο Ρίκο. Το βόρειο τμήμα του νησιού ανήκει στους Γάλλους, ενώ η νότια πλευρά αποτελεί κομμάτι της Ολλανδίας (στα Ολλανδικά Land Sint Maarten). Γιατί, όμως, δύο ευρωπαϊκές χώρες μοιράζονται ένα μικρό νησί στην Καραϊβική;
Διαίρεση της νήσου
Σύμφωνα με το μύθο, ένας Γάλλος και ένας Ολλανδός αποφάσισαν να κάνουν αγώνα δρόμου κατά μήκος της ακτής προς διαφορετικές κατευθύνσεις και στο σημείο που συναντήθηκαν η Γαλλία και η Ολλανδία αποφάσισαν να χωρίσουν το νησί στα δύο. Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι λίγο διαφορετική. Το νησί χωρίστηκε στα δύο το 1648, όταν έληξε ο «Ογδοηκονταετής Πόλεμος» μεταξύ Ολλανδίας και Ισπανίας, στον οποίο οι Ισπανοί το εγκατέλειψαν, καθώς δεν είχε για εκείνους πλέον καμία οικονομική ή στρατηγική σημασία. Τότε, τόσο οι Ολλανδοί όσο και οι Γάλλοι επιχείρησαν να το διεκδικήσουν και, μετά από αρκετές συγκρούσεις, συνειδητοποίησαν ότι καμία εκ των δύο δεν θα υποχωρήσει εύκολα. Σε μία προσπάθεια αποφυγής πολέμου, οι δύο πλευρές υπέγραψαν τη «Συνθήκη της Κονκόρντια». Μεταξύ 1648 και 1816 τα σύνορα των δύο πλευρών άλλαξαν 16 φορές και η τελική τους μορφή, η οποία ισχύει μέχρι και σήμερα, είναι 53 Γαλλικά τ.χλμ. έναντι 34 Ολλανδικών. Επιστρέφοντας πάλι στο μύθο, θεωρείται ότι ο Γάλλος διαγωνιζόμενος ήταν γρηγορότερος και για αυτό, η γαλλική πλευρά είναι μεγαλύτερη.
Η γαλλική κοινότητα του Αγίου Μαρτίνου περιλαμβάνει και κάποιες γειτονικές νησίδες, με μεγαλύτερη την Τινταμάρε και έχει πρωτεύουσα τη Μαριγκό. Για πολλά χρόνια, η βόρεια πλευρά αποτελούσε τμήμα της Γουαδελούπης, που είναι υπερπόντια περιοχή της Γαλλίας. Το 2003, οι κάτοικοι του γαλλικού τμήματος του νησιού ψήφισαν υπέρ της απόσχισης από τη Γουαδελούπη και του σχηματισμού μίας ξεχωριστής υπερπόντιας κοινότητας. Το αίτημα τους έγινε δεκτό από το Γαλλικό Κοινοβούλιο τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 9 Φεβρουαρίου 2007. Αρχηγός του κράτους είναι ο εκάστοτε Πρόεδος της Γαλλίας, τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο ο Εmmanuel Macron, τον οποίον, όμως, εκπροσωπεί ένας τοπικός Νομάρχης. Από τις 25 Νοεμβρίου 2020, Νομαρχης εκλέχθηκε ο Σερζ Γκουτεριόν.
Όσον αφορά την ολλανδική πλευρά, έχει πρωτεύουσα το Φίλιπσμπουργκ και αρχικά ήταν μέρος του νησιωτικού εδάφους των Προσήνεμων νήσων μαζί με τη Σάμπα και τον Άγιο Ευστάθιο. Το 1983 έγινε μέρος των Ολλανδικών Αντιλλών και, τελικά, στις 10 Οκτωβρίου 2010 το νότιο κομμάτι του Αγίου Μαρτίνου έγινε στατική χώρα και ίσος εταίρος με τις υπόλοιπες υπερπόντιες νήσους της Ολλανδίας, την Αρούμπα, το Κουρασάο, τη Μποναίρ αλλά και με την ίδια την Ολλανδία.
Oι δύο πλευρές του νησιού φημολογείται ότι έχουν αξιοσημείωτες διαφορές, με την Ολλανδική να φημίζεται περισσότερο για την πολυσύχναστη νυχτερινή ζωή και τη Γαλλική για τη σαγηνευτική ηρεμία και τη γαστρονομία.
Το 2017, ο Άγιος Μαρτίνος ισοπεδώθηκε από τον τυφώνα Ίρμα, ο οποίος προκάλεσε τεράστιες ζημιές και καταστροφές, από τις οποίες το νησί ακόμα προσπαθεί να ανακάμψει. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να είναι ένας αγαπητός τουριστικός προορισμός με δημοφιλέστερο αξιοθέατο την παραλία Μaho, από την οποία περνάνε αεροπλάνα σε απόσταση αναπνοής από τους επισκέπτες, διότι απέχει λίγα μόνο μέτρα από το αεροδρομιο “Princess Juliana”.
ΕNΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Your side of paradise: How to decide between St. Martin and Sint Maarten, Fodors, διαθέσιμο εδώ
- St Martin or St. Maarten?, Caribbean Paddling, διαθέσιμο εδώ
- Άγιος Μαρτίνος: H γαλλο-ολλανδική «Μύκονος» που καταστράφηκε από τον τυφώνα Ίρμα, Iefimerida, διαθέσιμο εδώ
- Τυφώνας Ίρμα, η επόμενη μέρα: Μάχες στους δρόμους του Αγίου Μαρτίνου για λίγο φαγητό και νερό: Βιβλική καταστροφή, Iefimerida, διαθέσιμο εδώ
- Διεθνές Αεροδρόμιο Princess Juliana στον Άγιο Μαρτίνο: Ένα με την παραλία, Omorfa Taxidia, διαθέσιμο εδώ
