17.9 C
Athens
Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΠολιτισμός«Η τελευταία μαύρη γάτα»: Μια ιστορία που μαγεύει τους μικρούς και προβληματίζει...

«Η τελευταία μαύρη γάτα»: Μια ιστορία που μαγεύει τους μικρούς και προβληματίζει τους μεγάλους


Της Μαρίας Τάκη,

«Είμαστε τα βιβλία που έχουμε διαβάσει», θα έχεις ακούσει σε βιβλιοπωλεία, παρέες που συζητούν το επόμενο μυθιστόρημα που θα κοσμήσει τη βιβλιοθήκη τους ή σε ελκυστικές βιβλιοπροτάσεις στο διαδίκτυο. Κι ενώ τέτοιου είδους εκφράσεις κρίνονται από πολλούς ως αναιτίως θέσφατες, στη συγκεκριμένη μπορούν να βρεθούν λίγα (ή και πολλά) ψήγματα ταύτισης και αλήθειας. Διότι όντως τα βιβλία μας σημαδεύουν, διανθίζουν τη σκέψη μας και συμβάλλουν στη δημιουργία του αξιακού μας κώδικα.

Πηγή εικόνας: Mixgrill.gr

Ο Ευγένιος Τριβιζάς είναι ο δημοφιλέστερος συγγραφέας παιδικών βιβλίων στην Ελλάδα, με πάμπολλες διακρίσεις στη χώρα μας αλλά και το εξωτερικό. Καθηγητής Εγκληματολογίας στην Αγγλία και Διευθυντής Εγκληματολογικών Μελετών, εφηύρε τον πιο δημιουργικό τρόπο προκειμένου το μυαλό του να ξεφεύγει από την σκληρή καθημερινότητα του επαγγέλματός του. Κι αυτός δεν είναι άλλος από τη δημιουργία φανταστικών κόσμων, την αποτύπωσή τους στο χαρτί και τη χαρά ζωγραφισμένη στα πρόσωπα των παιδιών που μεγάλωσαν με τις ιστορίες του.

Των παιδιών; Όχι μόνο! Η πένα του Ευγένιου Τριβιζά είναι διφυής και τα βιβλία του αγγίζουν και τους μεγάλους με έναν τρόπο μοναδικό. Αν ο καθένας μας (ξανα)διαβάσει τα βιβλία του με ενήλικα μάτια, τα νοήματα και τα μηνύματα που θα αντιληφθεί θα είναι σίγουρα διαφορετικά. Και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό που κρατά ένα κείμενο επίκαιρο και ζωντανό στο διηνεκές…

Πηγή φωτογραφίας: λογοτεχνικές βαλίτσες κερατσινίου-δραπετσώνας

Ένα από τα πολυδιάστατα βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά, λοιπόν, είναι «Η τελευταία μαύρη γάτα». Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2001 από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και αγαπήθηκε γρήγορα από το ευρύ κοινό. Οι μικροί αναγνώστες διάβασαν με κομμένη την ανάσα τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή (της μαύρης γάτας) που προσπαθεί να ξεφύγει από το σχέδιο εξόντωσης των μαύρων γατών, μιας και αυτές είναι η πηγή όλων των κακών της πολιτείας, και η ιστορία τους επιβεβαίωσε πως το καλό κερδίζει πάντα και πως η αδικία αργά ή γρήγορα θα αποκατασταθεί. Η εξαφάνιση του Κοψονούρη και η βουτιά στη λίμνη του θανάτου της Εβενίνας, τα ραδιούργα σχέδια του Αρμάνδου Ραπασίν για εμπόριο γούνας και η καλοσύνη της γιαγιάς που παρά τις απαγορεύσεις συνεχίζει και ταΐζει τις μαύρες γάτες, τα πλοία γεμάτα ποντίκια και φάκες και το σχέδιο βύθισης του τελευταίου από τους τρυποκάρυδους εναλλάσσουν το γέλιο με τη λύπη, την αγωνία με τη δικαίωση και το κακό με το -εν τέλει- happy end.

Πηγή φωτογραφίας: archeia.moec.gov.cy

Για τους μεγάλους αναγνώστες, όμως, «Η τελευταία μαύρη γάτα» έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα από ένα κυνηγητό μεταξύ ζώων και ανθρώπων. Μέσα από μια φαινομενικά απλή και επιδερμική «γατο-ιστορία» γίνεται σαφές πως στην εξουσία η επίρριψη ευθυνών σε κάτι τελείως εξωγενές με σκοπό τον αποπροσανατολισμό είναι η συνηθέστερη λύση των προβλημάτων. Πως οι μάζες χαλιναγωγούνται πανεύκολα αν τις πείσεις να παλέψουν για την εξολόθρευση ενός κοινού εχθρού, πιστεύοντας αφελώς ότι τα προβλήματά τους θα εξαφανιστούν δια μαγείας. Πως σε μια επανάσταση ο στόχος δεν είναι κοινός για όλους και υπάρχουν παράπλευρες απώλειες αλλά και ωφέλειες.

Τοποθετώντας τα ζώα στο προσκήνιο, όπως έκανε και ο Τζορτζ Όργουελ στη «Φάρμα των ζώων», ο Τριβιζάς αναλύει τη σαθρότητα της ανθρώπινης κοινωνίας, του πολιτικού συστήματος, του συναισθηματικού μας κόσμου. Όλα είναι εκεί, δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις, κοινωνικός ρατσισμός, διαφθορά, αποκλεισμός, μοναξιά, αλλά και έρωτας, ελπίδα, ενότητα, τρυφερότητα, πίστη και εμπιστοσύνη. Οι εικόνες είναι τόσο παραστατικές που σχεδόν ακούς τα ουρλιαχτά των γατών από τα βασανιστήρια, την τεταμένη ατμόσφαιρα στο συμβούλιο της μυστικής αδελφότητας προληπτικών, τον τρόμο και τον πανικό που κυρίευσε τον μαύρο γάτο, όταν κατάλαβε πως αυτός είναι η τελευταία μαύρη γάτα που απέμεινε στο νησί.

Πηγή φωτογραφίας :archeia.moec.gov.cy

Όσο η τρέλα επεκτείνεται, το μαύρο χρώμα εκλείπει από το νησί και η οργή των πολιτών γενικεύεται. Η απουσία λογικής είναι εμφανής, μιας και οι κάτοικοι σκοτώνουν, καταδιώκουν, κυνηγούν μέχρι τελικής πτώσεως οποιαδήποτε γάτα ανεξαρτήτως χρώματος. Η δικαιοσύνη, όμως, πάντα αποδίδεται, ακόμη κι αν αργεί. Διότι όντως το καράβι με τα ποντίκια ξεφορτώνει στο νησί, αλλά αυτό με τις φάκες που θα πωλούνταν εξωφρενικά ακριβά εξαφανίζεται μυστηριωδώς από το λιμάνι. Έτσι, οι γάτες από αποδιοπομπαίοι τράγοι μετατρέπονται σε σωτήρες. Οι ίδιοι που τις χλεύαζαν τις μετέτρεψαν σε ήρωες, η ρετσινιά της γρουσουζιάς ξεχάστηκε γρηγορότερα από όσο θα περίμενε κανείς και η ζωή στο νησί βρήκε ξανά τους κανονικούς της ρυθμούς. Εξάλλου, οι μαύρες γάτες είναι εξίσου υπέροχες με τις λευκές, τις γκρι ή τις χρωματιστές, για τα κακά του κόσμου δεν φταίει κανείς άλλος παρά μονάχα οι επιλογές των ανθρώπων και ο μη επαναπροσδιορισμός αυτών και οι καλοί φίλοι αποδεικνύονται πολύτιμοι στις δύσκολες στιγμές.

Η ηρεμία επανέρχεται ξανά στο νησί και όλα κυλούν ομαλά, ήσυχα και ειρηνικά. Τόσο ειρηνικά που η οποιαδήποτε αναφορά στην εποχή της παράνοιας φαντάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Όμως, η λήθη είναι πολύ κακός σύμμαχος στη διατήρηση της γαλήνης. Και όπως μας υπενθυμίζει ο αγαπητός μας γάτος, κοιτώντας από τις στέγες των σπιτιών την πολιτεία που απλώνεται:

«Σας τα λέω όλα αυτά
Γιατί εδώ στο νησί μας
Όπως και αλλού,
Οι γάτες ξεχνάνε,
Οι άνθρωποι ξεχνάνε
Και η τρέλα δεν θέλει πολύ να φουντώσει πάλι
Φτου ξανά κι απ’την αρχή…»


 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Μαρία Τάκη
Μαρία Τάκη
Γεννήθηκε στην Έδεσσα. Είναι απόφοιτη του τρίτου ευρωπαϊκού σχολείου Βρυξελλών και της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Γνωρίζει άριστα Αγγλικά και Γαλλικά. Παίζει ακορντεόν και πιάνο και έχει κάνει μαθήματα φωνητικής. Χορεύει μπαλέτο και λάτιν και ασχολείται ερασιτεχνικά με το θέατρο και την φωτογραφία. Η αγάπη της για την λογοτεχνία και την ποίηση την οδήγησε στην αρθρογραφία, ενώ τα ταξίδια και η επαφή με διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς είναι το διάλειμμα από την καθημερινότητά της.