Της Τζωρτζίνας Ψύχα,
Οι νέοι ήδη από την ταραγμένη φάση της εφηβείας καλούνται να λάβουν μια ιδιαίτερα δύσκολη και καθοριστική απόφαση για το υπόλοιπο της ζωής τους, ενώ κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσης έχουν επιλέξει το πανεπιστήμιο εισαγωγής τους και κατά συνέπεια τον επαγγελματικό κλάδο που ενδέχεται να ακολουθήσουν. Οι εκάστοτε έφηβοι άπειροι επαγγελματικά και με τον επαγγελματικό προσανατολισμό να απουσιάζει από τα ελληνικά σχολεία λαμβάνουν ερεθίσματα -κατά βάση- από το οικογενειακό τους περιβάλλον, ευρύτερο και μη. Η οικογένεια, σαν αντίγραφο της κοινωνίας και γενικότερα ως φορέας κοινωνικοποίησης, μεταφέρει στα άτομα όχι μόνο αξίες αλλά και αντιλήψεις και πρότυπα ζωής. Αλληλεπιδρά και ασκεί σημαντική επιρροή στον νέο με αποτέλεσμα να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην τελική του απόφαση, άλλοτε θετικό και άλλοτε αρνητικό.
Γενικότερα, η νοοτροπία, τα ερεθίσματα και οι αντιλήψεις των γονέων, το μορφωτικό επίπεδο, καθώς και το κοινωνικό και επαγγελματικό τους περιβάλλον, το μέγεθος της οικογένειας, τα πρότυπα ανατροφής των παιδιών, οι φιλοδοξίες και οι επιθυμίες για την επαγγελματική αποκατάσταση αυτών, αλλά και η όλη θεώρησή τους ως προς τη ζωή ασκούν έντονες επιρροές στους νέους με πιο έμμεσο ίσως τρόπο. Ωστόσο, η επίδραση αυτή είναι τέτοια που καθορίζει και τις ίδιες αντιλήψεις του νέου καθώς και τον τρόπο ζωής του με αποτέλεσμα χωρίς ιδιαίτερη πίεση και καθοδήγηση εκείνος να επιλέγει μια σχολή και ένα επάγγελμα που και οι γονείς επιθυμούσαν για τον ίδιο.
Δεν είναι λίγες, όμως, οι φορές που οι γονείς λόγω των προσωπικών τους απωθημένων, επιθυμιών και προσδοκιών στρέφουν καταναγκαστικά το παιδί είτε στα δικά τους επαγγελματικά μονοπάτια είτε σε αυτά που εκείνοι φιλοδοξούν για τα παιδιά τους, αποτρέποντάς τα από το να ακολουθήσουν αυτά που πραγματικά επιθυμούν. Ειδικότερα, σε μια κοινωνία παραδοσιακή, προκατειλημμένη και ιδιαίτερα προστατευτική, όπως είναι η ελληνική, συχνά οι γονείς θεωρούν πως τα παιδιά πρέπει να είναι οι επαγγελματικοί και κοινωνικοί τους «διάδοχοι» και πως κάποια επαγγέλματα προσφέρουν μεγαλύτερες οικονομικές απολαβές και αποδοχή από την κοινωνία σε σχέση με κάποια άλλα. Είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί πως πρέπει επιτέλους να γίνει αποδεκτό ότι η είσοδος σε μία πολύφερνη σχολή δεν ισοδυναμεί απαραίτητα και πάντα με την επιτυχία. Έτσι, συγχέουν συχνά την επιτυχία με την κοινωνική ανέλιξη που δύναται να προσφέρει ένα επάγγελμα, ενώ συνήθως απορρίπτουν τα καλλιτεχνικά και τα αθλητικά επαγγέλματα λόγω παρωχημένων προκαταλήψεων.
Κάτω από τις συνθήκες αυτές οι νέοι -όχι σπάνια- καταλήγουν να καταπιάνονται με αντικείμενα ή να «εγκλωβίζονται» σε επαγγέλματα που δεν τους ενδιαφέρουν ή δεν τους ταιριάζουν. Άλλες πάλι φορές, όλη αυτή η πίεση οδηγεί τα παιδιά σε έντονες αντιδράσεις και φέρνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιδιωκόμενο. Στρέφονται δηλαδή σε κάποιο επάγγελμα έξω από τις φιλοδοξίες των γονιών τους για αντιδραστικούς και μόνο λόγους. Συνεπώς, υπό πίεση -έμμεση ή και άμεση- τα αποτελέσματα είναι κοινά. Ένας άνθρωπος που καταπιάνεται με ένα επάγγελμα το οποίο δεν αγαπάει, απλά και μόνο για να ικανοποιήσει ανθρώπους έξω από αυτόν ή επειδή οι άλλοι τον σπρώχνουν, θεωρώντας πως αυτό θα του επιφέρει οικονομική ανέλιξη, αργά ή γρήγορα έχοντας απομακρυνθεί από τα πραγματικά του «θέλω», θα αρχίσει να γίνεται ένας άνθρωπος δυστυχισμένος και χωρίς πραγματικό πάθος για αυτό με το οποίο επέλεξε να ασχοληθεί.
Δεν αμφισβητείται, βέβαια, πως ακόμη και με όχι τόσο θεμιτούς τρόπους το παιδί ενδέχεται να καταλήξει σε κάτι συμβατό και επιθυμητό για το ίδιο. Και πάλι, όμως, δεν είναι αυτή η οδός που οι γονείς είναι προτιμότερο να ακολουθήσουν. Συγκεκριμένα, οφείλουν να διερευνήσουν σε βάθος την προσωπικότητα του παιδιού τους, τις κλίσεις και τα χαρίσματά του και να αναγνωρίσουν τι θα ταίριαζε σε αυτό χωρίς τις επιρροές από τις δικές τους επιθυμίες. Έτσι μέσα από τη συζήτηση, την αναζήτηση και τη βοήθεια ίσως και κάποιων αρμόδιων ατόμων, σε συνδυασμό με την ελεύθερη συνείδηση του νέου, αυτός θα οδηγηθεί στο πιο αρμοστό για τον ίδιο επάγγελμα.
Εν κατακλείδι, δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι γονείς επιθυμούν το καλύτερο για τα παιδιά τους και, όσο περνά από το χέρι τους, θα συνδράμουν σε αυτό. Είναι ανάγκη, όμως, να συνειδητοποιήσουν πως και εκείνα αποτελούν ξεχωριστές και αυτοτελείς προσωπικότητες με δικά τους θέλω, δικές τους φιλοδοξίες, τα οποία θα χαράξουν τη δική τους διαδρομή. Για να είναι, λοιπόν, η διαδρομή αυτή επιτυχής και ευτυχής, οι γονείς οφείλουν να αποβάλλουν τις δικές τους προσδοκίες, τις προκαταλήψεις και τον αυταρχισμό τους και απλώς να συμβάλλουν ώστε το παιδί να πάρει τη σωστή κατεύθυνση για το μέλλον του. Εξάλλου, όπως είχε πει και ο Λέων Τολτστόι: «Ευτυχία δεν είναι να κάνεις πάντα αυτό που θέλεις, αλλά να θέλεις πάντα αυτό που κάνεις».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο ρόλος του γονέα στην επιλογή επαγγέλματος για το παιδί, efiveia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο ρόλος των γονιών στις επαγγελματικές επιλογές, eleftheria.gr, διαθέσιμο εδώ
