23.3 C
Athens
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΔιεθνήΟ φιλόδοξος ηγέτης του Ουζμπεκιστάν ανανεώνει τις δεσμεύσεις του

Ο φιλόδοξος ηγέτης του Ουζμπεκιστάν ανανεώνει τις δεσμεύσεις του


Του Βασίλειου Τρικούπη,

Ανάμεσα στις υπόλοιπες Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας που ανεξαρτητοποιήθηκαν με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το Ουζμπεκιστάν καθυστέρησε αρκετά να αποκτήσει σοβαρές εσωτερικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός πολιτικού συστήματος ανιπροσωπευτικού της λαϊκής θέλησης, όσο και των συνθηκών για την αξιοπρεπή διαβίωση του πληθυσμού του. Κατά τη μετακομμουνιστική εποχή, στην πολιτική ζωή της χώρας κυριάρχησε από το 1989 έως και το θάνατό του το 2016 ο Islam Karimov, ως ένας από τους αυταρχικούς Προέδρους της περιοχής που κατακρίθηκαν για την ασυδοσία, την οποία και διευκόλυνε η συναλλακτική και πολιτική στήριξη της Ρωσίας.

Το 2016, την εξουσία ανέλαβε ο Shavkat Mirziyoyev με σοβαρές μεταρρυθμιστικές επιδιώξεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, αναλαμβάνοντας μια μεγαλόπνοη δέσμευση να φέρει τη χώρα πιο κοντά στη Δύση και να στηρίξει τους θεσμούς και την παραγωγική βάση, υπό την κατανόηση ενός σοβαρού μεταρρυθμιστικού σχεδίου.

Ο αποθανών Πρόεδρος Islam Karimov με τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Vladimir Putin.

Στο πλαίσιο αυτού και ως ανανέωση των πολιτικών στόχων ήδη από το φετινό Ιανουάριο, ο Πρόεδρος Mirziyoyev προέταξε το στόχο της κρατικής διαφάνειας, ως απαραίτητης συνθήκης τόσο για την ανάπτυξη όσο και για την καταπολέμηση της φτώχειας. Σε αντίθεση με τη μη επιστημολογική και άτοπη οικονομική και κοινωνική προσέγγιση των κυβερνήσεων Karimov, ο οποίος αγνοούσε τον ελέφαντα στο δωμάτιο, τη διευρυμένη φτώχεια, με αριστοτεχνικά επικίνδυνο τρόπο, ο Mirziyoyev επιλέγει τόσο να την κατονομάσει για πρώτη φορά, ως κύριο προς αντιμετώπιση πρόβλημα, όσο και να την υπάγει σε σοβαρές μεθόδους προσδιορισμού, μέτρησης και συστηματικής αντιμετώπισής της. Η σύνταξη σοβαρών στατιστικών αρχείων, η εκπαίδευση ενός αξιόπιστου προσωπικού επίσημων στατιστικών υπηρεσιών και, βεβαίως, η κοινοποίηση των στοιχείων προς τη διεθνή κοινότητα ήταν σχετικά σπάνια τα προηγούμενα χρόνια, αποκλείοντας έτσι τη δυνατότητα σοβαρών εξωτερικών παρεμβάσεων. Μάλιστα από το 2016 έως το 2019, η νέα κυβέρνηση έχει πετύχει σημαντική αύξηση του Δείκτη Στατιστικής Ικανότητας από το 48 στο 64/100.

Η νέα προσέγγιση της κυβέρνησης Mirziyoyev θέτει ως προτεραιότητα την εταιρική σχέση με διεθνείς οργανισμούς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών. Η αύξηση της διαφάνειας και η μείωση της φτώχειας έθεσαν την ανάγκη για τη δημιουργία ενός νέου Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης και Μείωσης της Φτώχειας σε μια χώρα που το 12 με 15 τοις εκατό ζουν με κάτω από $1,90 τη μέρα, το προσδιοριστικό όριο της φτώχειας που υιοθετείται από την Παγκόσμια Τράπεζα. Η διανομή, μάλιστα, των αναπτυξιακών κεφαλαίων απαιτεί επιστημονική καταγραφή της κατάστασης και των αναγκών του προς στήριξη πληθυσμού, βάσει ποσοτικών και οριζόντια καθορισμένων ποιοτικών κριτηρίων, βάσει πρωτοκόλλου υπό τις κρατικές, πλέον, τοπικές επιτροπές υπό το νεοσύστατο Υπουργείου για τη Στήριξη της Κοινότητας (Μαχαλά) και της Οικογένειας.

Επιπλέον, μια σημαντική αλλαγή σε σχέση με το παρελθόν συνιστάται στο ότι Πρόεδρος Mirziyoyev προσανατολίζεται στη δημιουργία των συνθηκών για τη μακροχρόνια ανάπτυξη του παραγωγικού κόσμου μέσω της τόνωσης της εργασίας και ενθάρρυνσης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Τίθεται η έμφαση στη δημιουργία μιας πολυεπίπεδης κοινωνίας της γνώσης που θα έχει τα εχέγγυα να κρατήσουν τον πληθυσμό από το να μεταναστεύσει μαζικά. Ωστόσο, ακόμα και αν επίσημα γίνεται λόγος για μια οικονομία της αγοράς, η εκτενής γραφειοκρατία, η σαρωτική διαφθορά και η κρατική παρέμβαση δε δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την προσέλκυση κεφαλαίων. Έτσι, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα προωθείται η φιλελευθεροποίηση της αγοράς μέσω μέτρων καταπολέμησης της διαφθοράς, φοροαπαλλαγών και παροχής κινήτρων, ενώ το άνοιγμα προς την Κίνα και η έκδοση του πρώτου Ευρωομολόγου πέρυσι αναμένεται να τονώσουν το νόμισμα και τις συναλλαγματικές ροές.

Αδιαμφισβήτητα, η επικοινώνηση των πολύπλευρων στοχεύσεων της κυβέρνησης αναμένεται να έχει θετικά πολιτικά οφέλη και στις επόμενες Προεδρικές Εκλογές του 2021, ωστόσο η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών για να στηρίξουν τις μεταρρυθμίσεις και να εκμεταλλευτούν τις νέες δυνατότητες δεν είναι δεδομένη, λόγω του ζοφερού παρελθόντος της διακυβέρνησης Karimov.

Μολαταύτα, η πολιτική δημοφιλία του Προέδρου θα κριθεί από αρκετές παραμέτρους. Βεβαίως, ο πιο σημαντικός θα εξαρτηθεί από την ικανότητα του καθεστώτος να βελτιώσει την καθημερινή διαβίωση των πολιτών αλλά και να επιτρέψει να εκτονωθούν οι συσσωρευμένες δυνάμεις των διαφόρων ομάδων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο σε αυτό, καθώς προσφέρει δελεαστικές προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες ως διαπραγματευτικό όπλο για την υπογραφή και εφαρμογή διεθνών συμφωνιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το περιβάλλον και άλλα ζητήματα. Παρόλο που το Ουζμπεκιστάν έχει υπογράψει και επικυρώσει 27 θεμελιώδεις διεθνείς συμφωνίες, εντούτοις η εφαρμογή τους υπήρξε μόνο τυπική. Τον Ιούνιο, βέβαια, το Ουζμπεκιστάν αιτήθηκε την υπογραφή επιπρόσθετων προτιμησιακών συμφωνιών (Generalised System of Preferences +) που είναι ικανές να διπλασιάσουν τον αριθμό των προϊόντων που θα τυγχάνουν μειωμένης δασμολόγησης. Δεδομένου δε πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως, τα διακυβευόμενα οφέλη αναμένονται μεγάλα. Ωστόσο, η εφαρμογή του νέου δασμολογίου θα είναι εφικτή μόνο υπό τον όρο της αποτελεσματικής εφαρμογής των συμφωνιών, η οποία και αναμένεται ακόμα. Στην εφαρμογή αυτή εδράζεται και η εσωτερική πολιτική αξία των συμφωνιών με την Ένωση.

Ως προς την πολιτική φιλελευθεροποίηση, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως έχουν γίνει έως τώρα κάποια μικρά βήματα, όπως η αύξηση της δημοσιότητας των δραστηριοτήτων του Κοινοβουλίου από τα κρατικά Μέσα Ενημέρωσης καθώς και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος. Ωστόσο, ακόμα το πολιτικό σύστημα της χώρας στερείται ουσιαστικού πολιτικού ακτιβισμού, διότι δε διενεργείται πλουραλιστικός και κριτικός διάλογος στο πλαίσιο ανταγωνιστικών πολιτικών ομάδων με αναγνωρισμένους πολιτικούς, γύρω από τους οποίους συσπειρώνεται ο λαός.

Οι πέντε πρωτοβουλίες της κυβέρνησης του Ουζμπεκιστάν που αφορούν στη νέα γενιά.

Επομένως, βάσει της πολιτικής λαοφιλίας που το ορθολογικό, μεταρρυθμιστικό προφίλ του Προέδρου Mirziyoyev έχει δημιουργήσει, μία δεύτερη θητεία του από τώρα θεωρείται εξασφαλισμένη. Αν συνεχίσει να είναι συνεπής στο πρόγραμμά του, αναμένεται να γίνει καταλύτης της εξέλιξης του συστήματος για την επόμενη μέρα, δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες έκφρασης των δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών, μέσα από μια ελεύθερη κοινωνία των πολιτών, από εργατικά συνδικάτα και πολιτικά κόμματα.

Σε κάθε περίπτωση, η ικανοποίηση των εξωτερικών αιτημάτων και η αύξηση των χρηματικών, εμπορικών και επενδυτικών ροών θα αποτελέσουν και μια ουσιαστική βάση για την αύξηση της συνολικής ευημερίας για τον ουζμπεκικό λαό και όχι απλά για μια ελίτ που θα εξουσιάζει πατώντας στις πλάτες του.


ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

  • In 2020, Strides and Setbacks in Uzbekistan’s Battle Against Poverty, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ

  • Uzbekistan: Toward a New, More Open Economy, The World Bank, διαθέσιμο εδώ

  • Uzbekistan seeks end of cotton boycott as virus weighs on economy, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
  • Questions over Uzbekistan’s new era of ‘openness’, BBC, διαθέσιμο εδώ


 

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Τρικούπης
Βασίλης Τρικούπης
Γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα. Είναι προπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και εργάζεται στον χώρο της εστίασης. Ασχολείται ερευνητικά με την Ανατολική Ευρώπη, την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο στο Εργαστήριο Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών του Πανεπιστημίου. Είναι ενεργός πολιτικά στα τοπικά της Ηλιούπολης στην οποία και μεγάλωσε και συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής Erasmus+. Μιλάει Αγγλικά και Τουρκικά.